به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، نهمین نشست از سلسله‌نشست‌های آنلاین «تجربه‌های مسئولیت اجتماعی دانشگاهیان»، دوشنبه، ششم آذرماه 1402 در فضای گوگل‌میت برگزار شد. در این جلسه، مهندس بتول عُقَلایی؛ دانش‌آموخته مهندسی راه و ساختمان، عضو هیئت‌مؤسس انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی و مدیرعامل مؤسسه خیریه نذر فرهنگی (نذر وقت و تخصص) امام رضا (ع) درباره تجربه فعالیت‌های خود در عرصه مسئولیت اجتماعی سخنرانی کرد. 

 میزبان و تسهیلگر برنامه در آغاز نشست، از مهندس عقلایی به‌عنوان کارشناسی دغدغه‌مند یاد کرد که از روزهای آغازین شکل‌گیری انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی همکاری داشته و با فعالیت‌های خود در مؤسسه خیریه نذر فرهنگی (نذر وقت و تخصص) امام رضا (ع)، الهام‌بخش انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی بوده‌اند. 

مسئولیت اجتماعی از خانه تا زندگی حرفه‌ای

 مهندس عقلایی، آغاز کنشگری اجتماعی خود را به دوران کودکی و تربیت خانوادگی خود مرتبط دانست و با نقل خاطراتی از شیوه تربیتی خانواده به‌خصوص مادر، از حساسیت خود نسبت به محیط اطراف و کمک‌رسانی به مردم از دوران کودکی، سخن به‌میان آورد. او وظیفه انسان در زندگی را «تصویرکردن یک آدم شریف در پازل زندگی و نمایش انسانیت» دانست. 

 عضو هیئت‌مؤسس انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی، از اهمیت ذات و منش فردی و تأثیر لقمه حلال سخن گفت و گرایش به مسئولیت اجتماعی را تحت تأثیر این عوامل دانست. او با اشاره به کار تمام‌وقت پدر به‌عنوان راننده کامیون، خود را تحت‌تأثیر خاله و مادر خود معرفی کرد که از همان کودکی، توجه ویژه‌ای به لقمه حلال داشتند و فرزندان خود را دعوت به کار خیر و نیکی به اطرافیان می‌کردند. 

 مدیرعامل مؤسسه خیریه نذر فرهنگی (نذر وقت و تخصص) امام رضا (ع)، با اشاره به جملات مادرش در نذر دست و پای خود در راه مردم، از توجه به امر خیر و نیکوکاری از روزگار کودکی سخن به‌میان آورد و از حضار خواست با توجه به دمیده‌شدن روح الهی در آدمی، به تربیت روح خود بپردازند و تجربیات خود را در اختیار دیگران بگذارند تا آن‌ها نیازی به تجربه‌کردن دوباره نداشته باشند. 

 مهندس عقلایی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به سخن یکی از بزرگان درباره انجام کارها براساس سه اصل صحت، سرعت و دقت، کار خیر را با ورزش مقایسه کرد و گفت: ورزش با خارج‌کردن سموم از بدن، فقط برای خود فرد مفید است اما دوندگی در کار خیر، حال دل را خوب می‌کند و نه‌تنها سموم را از بدن دفع می‌کند بلکه فراتر از آن به دیگران هم کمک می‌رساند.

 دانش‌آموخته مهندسی راه و ساختمان، ضمن ارائه شرحی موجز از زندگی علمی و حرفه‌ای خود، به کنش مسئولانه خود در انجمن اسلامی شهرداری تهران برای آموزش سوادِ خواندن و نوشتن به کارگران اشاره کرد. سرکشی به بیمارستان فیروزگر برای رسیدگی به مجروحان دفاع مقدس و رسیدگی و کمک به جانبازان جنگ تحمیلی در آسایشگاه‌هایی مانند «ثارالله»، «امام خمینی (ره)» و «آسایشگاه جانبازان اعصاب و روان» سعادت‌آباد، دیگر فعالیت مسئولانه عقلایی است که او درباره‌اش اطلاع‌رسانی کرد. 

 عقلایی درس‌خواندن همزمان با کار در شهرداری تهران همراه با حفظ حجاب و رفتار مؤدبانه را نوعی از مقاومت دانست و از آن به‌عنوان رفتاری مسئولانه در دوره دانشجویی خود یاد کرد که به او در گرفتن پروانه نظام مهندسی کمک کرده است. 

نذر فرهنگی؛ از ایده تا اجرا

 مدیرعامل مؤسسه خیریه نذر فرهنگی (نذر وقت و تخصص) امام رضا (ع)، ایده اصلی شکل‌گیری این فعالیت را برگرفته از فرمایشات رهبری دانست اما به‌صورت خاص، دیدگاه دکتر زهرا مشیر، مشاور شهردار وقت تهران را در پی‌ریزی نذر فرهنگی در ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران در سال 1388 مؤثر تلقی کرد. 

 عقلایی از حمایت شهرداری تهران از این طرح تا سال 1390 حکایت کرد که با در اختیارگذاشتن ساختمانی سه‌طبقه در پارک آزادگان، امکان کمک داوطلبانه بیش از دو هزار پزشک، معلم، وکیل و حتی دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف به مردم نیازمند و وقف وقت و تخصص را فراهم کرده بود. 

 عضو هیئت‌مؤسس انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی، ضمن انتقاد از بی‌توجهی به اهداف طرح در دوره مدیریت دکتر محمدعلی نجفی، از این طرح به‌ عنوان باغ فرهنگی یاد کرد که با دستور شهردار وقت منطقه هفت تهران، نابودی آن محتمل بود. 

 به‌گفته عقلایی، از سال 1390 و پس از دو سال دوری از محیط کاری، فعالیت‌های نذر فرهنگی، این‌بار به‌عنوان یک خیریه با مجوز نیروی انتظامی در منطقه 16 تهران در زمینی اجاره‌ای متعلق به سازمان اوقاف و امور خیریه آغاز شده و تاکنون ادامه یافته است. 

 مدیرعامل مؤسسه خیریه نذر فرهنگی (نذر وقت و تخصص) امام رضا (ع)، با اظهار امیدواری نسبت به ملی‌سازی طرح نذر فرهنگی در آینده‌ای نزدیک، از فعالیت 30 متخصص در این مجموعه سخن گفت و محل تأمین منابع آن را به‌ صورت شخصی از طریق خود و یکی از دوستان نزدیکش اعلام کرد. 

 به‌ گفته عقلایی، مؤسسه ناگزیر از ارائه گزارش فعالیت به نیروی انتظامی به‌صورت هر دو سال یک‌بار برای تمدید مجوز است و تاکنون به خانواده‌های بسیاری خدمات آموزشی، حقوقی و پزشکی ارائه داده است. او ضمن ارائه توضیحی درباره خدمات مؤسسه خیریه نذر فرهنگی (نذر وقت و تخصص) امام رضا (ع)، اذعان داشت: جامعه هدف مؤسسه، تنها زنان نیستند چون من با این تفکر که آدم‌ها را مرزکشی کنیم، مخالف بودم. گرچه زنان سرپرست خانوار دارای فرزند در اولویت‌اند اما درِ نذر فرهنگی به‌ روی همه حتی ثروتمندان باز است.

 او در پایان اظهارات خود در این رابطه، خود را فردی عملگرا معرفی کرد و اضافه کرد که به‌ تجربه، دریافته است که باید مردم را به برنامه‌ریزی فرهنگی عادت داد؛ کاری که تنها با تکرار میسر می‌شود. 

مسئولیت اجتماعی دانشگاهیان

 بخش دیگری از سخنان مهندس عقلایی به مسئولیت اجتماعی دانشگاهیان اختصاص داشت. او در این بخش، از جایگاه منحصر‌به‌فرد دانشگاهیان سخن گفت و اظهار امیدواری کرد که میان دانشگاه و جامعه پل زده شود. او از دانشگاهیان درخواست کرد با توجه به جایگاه ویژه خود در جامعه به تربیت شاگرد بپردازند و در رشد و هدایت جامعه کمک کنند. 

 دانش‌آموخته مهندسی راه و ساختمان، استادان را راهنمای گفتار، کردار و منش اجتماعی دانشجویان خود دانست و پیشنهاد داد که یک یا دو واحد درس «مسئولیت اجتماعی» به دروس اختیاری دانشگاه‌ها اضافه شود تا کنشگران فرهنگی امکان یابند تجربه‌های خود را با نسل جوان دانشجو در میان گذارند و آن‌ها را نسبت به وظایف خود در قبال مردم و جامعه، آگاه کنند. 

گزارش از زهرا حاتمی