به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، نشست هشتم از سلسله‌نشست‌های برخط «تجربه‌های مسئولیت اجتماعی دانشگاهیان» که با همت انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی پیگیری می‌شود، با سخنرانی دکتر محمدمهدی فتوره‌چی؛ دانش‌آموخته ارتباطات و اطلاعات از دانشگاه لورن فرانسه، رئیس هیئت‌مدیره انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی و عضو انجمن سواد رسانه‌ای برگزار شد.

 این نشست دوشنبه‌ 29 آبان‌ماه 1402، ساعت 21 در محیط گوگل‌میت برگزار شد و شماری از استادان دانشگاه و کنشگران مدنی در آن شرکت داشتند. 

رابطه ویژگی‌های ژنتیکی و کنشگری مدنی

 دکتر فتوره‌چی در مقدمه سخنان خود، ضمن اشاره به آیه 84 سوره اسراء، داستان زندگی برادر حاتم طائی و فرزند آیت‌الله حائری یزدی؛ بنیانگذار حوزه علمیه قم و نقل پاره‌ای اشعار از شعرای نامی ادب پارسی، از تأثیر وراثت و محیط اجتماعی بر شخصیت افراد و علاقه‌مندی آن‌ها به کنشگری اجتماعی سخن گفت. او پاره‌ای از خصائل افراد را منبعث از صفات فطری و تحت‌تأثیر گروه خونی آن‌ها دانست و در ادامه به تحقیقات پژوهشگران ژاپنی درخصوص ارتباط گروه‌های خونی و صفات شخصیتی افراد اشاره کرد. او بخش اعظم کنشگران اجتماعی را از میان دارندگان گروه خونی O، B و یا AB دانست که براساس گروه خونی‌شان فعال‌، مثبت‌اندیش، احساساتی، اجتماعی و مایل به تعامل و کار گروهی بیشتری نسبت به دیگر افراد هستند.

 رئیس هیئت‌مدیره انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی، برپایه سخنان مقدماتی خود، در ادامه، شرحی از زندگی خانوادگی و والدین‌اش ارائه داد. او میل به کار خیر و اصلاح‌گری را میراثی از والدین خود دانست و از مادرش به‌عنوان زنی «هنرمند، مهربان و دست‌گیر» و از پدرش با عنوان فردی «سختکوش با درجه هوشی بالا» یاد کرد که کارشناس برجسته و مروّج نمونه اداره کشاورزی شهرستان شاهرود بوده و در زمینه زنبورداری، باغداری و دامداری بدون چشمداشت به روستائیان آموزش می‌داده است. 

تجربه زیسته مسئولیت اجتماعی؛ از شاهرود تا مِتز فرانسه

 شرح تجربه زیسته و فعالیت‌های مرتبط با مسئولیت اجتماعی در دوره تحصیل، بخش دیگری از سخنان دکتر فتوره‌چی را تشکیل می‌داد. او نقطه آغازین اقدامات سیاسی و فرهنگی خود را از سال‌های تحصیل در دوره متوسطه دانست که در آن زمان در اعتراضات دانش‌آموزی، فعالانه مشارکت داشته و در میدان اصلی شاهرود، آثار علما و نویسندگانی چون امام خمینی (ره)، دکتر علی شریعتی و شهید مرتضی مطهری را به فروش می‌رسانده است. فعالیت در بسیج دانش‌آموزی و رهسپاری به جبهه‌های جنگ، بخش دیگری از فعالیت‌های داوطلبانه فتوره‌چی را تشکیل می‌دهد که هم‌زمان امکان خودسازی و کمک به روستائیان را نیز برای او فراهم ساخته بود. 

 دانش‌آموخته دکتری ارتباطات و اطلاعات از دانشگاه لورن فرانسه، اولین تجربه امدادگری خود را در کمک به سیل‌زدگان تهرانی در دهه شصت خورشیدی معرفی کرد و از تجربه مواجهه جدی خود با مشکلات در زمان حضور در جبهه جنگ در کردستان حکایت کرد. 

 بخش دیگری از تجربه دکتر فتوره‌چی به دوره دانشجویی در ایران و فرانسه اختصاص داشت که در آن، او امکان همکاری با انجمن اسلامی دانشکده علوم دانشگاه تهران را یافته است و در راه‌اندازی مباحث و گفتگوهای سیاسی و روشنگرانه نقش ایفا کرد. در فرانسه نیز همچنان به‌عنوان عضو فعال انجمن اسلامی دانشجویان باقی ماند و برای پاسداشت فرهنگ ایرانی – اسلامی، به ارائه کمک‌های داوطلبانه به دانشجویان و رفع شبهات دینی آنها همّت گماشت.

 وی از اقدامات شهردار وقت شهر متز در فرانسه در گردش در شهر با ویلچر و چشمان بسته برای درک زندگی روزمره افراد با نیازهای ویژه به‌عنوان درس‌های مسئولیت اجتماعی یاد کرد از خدمات دانشگاه محل تحصیل خود به دانشجویان کم‌توان و کمک‌های داوطلبانه دانشجویانِ مغربی و فرانسوی به دیگر دانشجویان به‌عنوان نمونه‌هایی از رفتار مسئولانه نام برد.

 اقدامات داوطبانه «فتوره‌چی» در عرصه آموزش عالی

 فتوره‌چی از تعقیب جدّی «نقش عاملیت و مسئولیت اجتماعی خود در دانشگاه» سخن گفت و از موفقیّت‌های خود به‌عنوان «دانشجوی نمونه دوره لیسانس، کارمند نمونه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، قائم‌مقام مدیرکل روابط عمومی دانشگاه تهران و معاونت مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران» سخن به‌میان آورد. 

 مترجم کتاب «زنانی که مرد می‌شوند»، تأسیس گروه «رسانه و فرهنگ» در مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران و طراحی و برگزاری همایش «جامعه و فضای مجازی» و ایجاد «کرسی‌ آزاداندیشی درخصوص انتخابات» را از جمله اقدامات خود در راستای مسئولیت اجتماعی دانشگاهیان دانست و از نقش خود در انتشار کتاب چکیده طرح‌های تحقیقاتی مؤسسه در فاصله سال‌های 1338 تا 1384 پرده برداشت. وی همچنین از نگارش یادداشت‌های تحلیلی روشنگرانه و برگزاری نشست‌هایی در زمینه کارآفرینی اجتماعی سخن به‌میان آورد که سبب شده است دانشگاه تهران پس از دانشگاه علامه طباطبایی، جزو نخستین مراکز علمی‌ای باشد که به این بحث ورود می‌کند. 

 عضو انجمن سواد رسانه‌ای و رئیس هیئت‌مدیره انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی، در پایان سخنان خود، برگزاری بیش از پنجاه نشست و کارگاه آموزشی در انجمن سواد رسانه‌ای را از دیگر دستاوردهای خود دانست و از نیت خود برای کار خیر پایدار و توسل به امام هشتم؛ امام رضا (ع) برای آغاز به کار انجمن ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی سخن گفت. او از دکتر بهرام طاهری به عنوان پدر معنوی انجمن یاد کرد و مهندس عقلایی و اناری را از جمله نخستین و مؤثرترین افراد در راه‌اندازی این انجمن دانست. 

گزارش از زهرا حاتمی