به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، بحران اقلیمی به عنوان مهم‌ترین بحران قرن حاضر شناخته می‌شود. به گرمایش زمین، تغییر اقلیم و پیامدهای ناشی از آن‌ها نسبت به انسان‌ها و محیط زیست، بحران اقلیمی گفته می‌شود. شواهد زیادی وجود دارد که مطابق آن‌ها هریک از عناصر تغییر اقلیمی نظیر بارش، دما، رطوبت و مه، منجر به تحول زندگی انسان در نوع معیشت و تغییر رفتار انسان‌ها می‌شود.
اثرات تغییرات آب و هوایی بر روی زنان بیشتر از مردان است. از این‌رو انجیاوها و خیریه‌های فعال در امور زنان در برخی از کشورها، در چند سال اخیر بخشی از تمرکز کاری خود را بر روی تغییرات آب و هوایی و زنان گذاشته‌اند. سازمان ملل متحد نیز از سازمانهای جامعۀ مدنی خواسته است تا زنان را در مرکز توجهات خود نسبت به تأثیرات تغییرات آب و هوایی قرار دهند.
از این رو، برخی از سازمانهای مردم‌نهاد با فعالیت زنان، مطالبه‌گری از دولت‌ها را برای رسیدگی به مسئلۀ تأثیراتِ منفیِ تغییرات آب و هوایی بر زنان آغاز کرده‌اند. داوطلبان زن در کشورهای مختلف برای مطالبه‌گری بیشتر به کمک انجیاوها آمده‌اند. در چنین شرایطی، مجموعه‌ای از زنان سالمند سوئیسی، گروهی داوطلب را تشکیل داده‌اند تا با اتکا بر این موضوع که سن و جنسیت، آن‌ها را در برابر اثرات امواج گرما (که مرتبط با تغییرات آب و هوایی است)، آسیبپذیر کرده است، شکایت خود را از کشورشان به گوش دادگاه حقوق بشر اروپا برسانند.
«آنه ماهر» و «رزماری فیدلر» دو نماینده از گروه داوطلب «زنان سالمند حامی محیط زیست» که متشکل از دو هزار زن سالمند سوئیسی بالای 64 سال است، شکایتی را از سوی این گروه علیه دولت کشورشان به دادگاه اتحادیه اروپا ارائه کردند و داداگاه نیز به نفع آنان رای خود را صادر کرد؛ اقدامی که گامی مهم در جهت تحقق مطالبات در زمینۀ تغییرات آب و هوایی است و این پرونده، یکی از موفقیتهای چشمگیر زنان در تلاش برای تعادل اقلیمی محسوب می‌شود.
خواستۀ این گروه از دولت سوئیس این بوده است که دولت، مسئولیت‌های خود را برای جلوگیری از تغییرات آب و هوایی که منجر به افزایش مرگ و میرِ ناشی از گرمای شدید می‌شود بپذیرد و انجام دهد. دادگاه حقوق بشر اروپا، با حکم صادره، این ادعا را تأیید و اعلام کرد که دولت سوئیس در دستیابی به اهداف «کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای» شکست خورده است. در این دادگاه به شکاف‌های جدی در قانون‌گذاریِ این کشور برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی اشاره شده است و این پرونده در نوع خود اولین پرونده در حوزه تغییرات آب و هوایی در اروپا محسوب می‌شود.
تأثیراتِ تغییرات آب و هوایی بر زنان
افزایش دمای هوا و تأثیر آن بر سلامتی سالمندان، تنها بخش کوچکی از تأثیرات این تغییرات اقلیمی بر حوزه‌های آسیبپذیر از جمله زنان است. نابودی منابع، خشکسالی و بلایای طبیعی، اثرات مخربی را بر زندگی انسان‌ها وارد می‌کند. بسیاری از بحران‌های بشری نظیر جنگ، مهاجرت و ناامنی غذایی از تأثیرات مستقیم شرایط آب و هوایی است که نابرابری‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را نیز بر مردم تحمیل می‌کند. این وضعیت، زنان را در برابر تأثیرات تغییرات آب‌وهوایی آسیب‌پذیرتر می‌کند و معیشت و حقوق اولیه آن‌ها را به خطر می‌اندازد. زنان پیامدهای ویرانگر این بحران را به شیوه‌های عمیق‌تری متحمل می‌شوند. افزایش خشونت و ناامنی غذایی، دو اثر منفی مهم این بحران بر آنان محسوب می‌شود.
توضیح اینکه، یکی از چالش‌هایی که در پی تغییرات اقلیمی به وقوع می‌پیوندد، مسئلۀ ناامنی غذایی و گرسنگی است. براساس آمارهای منتشرشده در سال 2022، حدود 2.4 میلیارد نفر با ناامنی غذایی متوسط یا شدید روبه‌رو هستند، این رقم یک‌چهارم جمعیت کره زمین را تشکیل می‌دهد و نشان می‌دهد که زنان با نرخ 27.8 درصد در معرض ناامنی غذایی بیشتری نسبت به مردان قرار دارند که نرخ ناامنی غذایی میان آن‌ها 25.4 درصد است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال 2050 بیش از 236 میلیون زن در مقایسه با افزایش 131 میلیونی مردان، بحران ناامنی غذایی را تجربه خواهند کرد.
انجیاوها، زنان و تغییرات آب و هوایی
علیرغم کمک‌های قابل‌توجه زنان در حفظ محیط زیست و ایده‌پردازی‌ها و ارائۀ راه‌حل‌های کنترل بحران‌های اقلیمی، در اغلب اوقات زنان از فرآیندهای تصمیم‌گیری مرتبط با تغییرات آب و هوایی حذف می‌شوند. بیشتر تلاش‌های آن‌ها بدون حمایت‌های مالی است و اغلب صدای آن‌ها شنیده نمی‌شود. اما با این وجود، همچنان «سازمانهای جامعۀ مدنی»؛ مخصوصاً زنان در حوزۀ بحران‌های اقلیمی و محیط زیستی، به تلاش‌های خود ادامه می‌دهند و خیریه‌ها و ان‌جی‌اوهای زنان با دغدغه‌مندی بیشتری نسبت به موضوع، به دنبال نجات جهان از بحران‌های اقلیمی هستند.
جوامع زنان، نقش مهمی در آماده‌سازی جوامع در مقابل بلایای طبیعی، سازماندهی تلاش‌های امدادی، ارائۀ خدمات اساسی و حمایت از بهبود جامعه ایفا می‌کنند. حضور و اهمیت به سازمانهای مردم‌نهاد زنان، در تقویت انسجام اجتماعی امری ضروری تلقی می‌شود. زنان با دانش سنتی فراوانی که در مورد اکوسیستم‌ها و شیوه‌های کشاورزی پایدار دارند، می‌توانند در این امر مؤثر باشند. افزون بر این، آن‌ها با داشتن آمادگی در برابر بلایای طبیعی، استقامت خود را در شرایط بحرانی اثبات کرده‌اند. بر همین اساس، زنان در امور محیط زیستی می‌توانند به حل بهتر بحران‌ها و ایجاد انعطاف‌پذیری در جوامع بپردازند.
چگونگی فعالیت داوطلبانه برای مبارزه با تغییرات آب هوایی
فعالیت داوطلبانه برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی یکی از مؤثرترین راه‌ها برای ایجاد تغییر مثبت در جهان و جامعه است. مطالبه‌گری نه‌تنها به محیط زیست کمک می‌کند، بلکه آگاهی عمومی را افزایش داده و جوامع را به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند. فعالیت‌های داوطلبانه در این حوزه به اشکال مختلف می‌تواند یک مطالبۀ اجتماعی مدنی و تأثیر‌گذار را برای بهبود روند تغییرات آب و هوایی ایجاد کند.
در جوامع مختلف، گروه‌‌های داوطلب و سازمانهای مردم‌نهادِ فراوانی مشغول فعالیت در این عرصه هستند. کاشت درختان، پاکسازی طبیعت، دریاها و رودخانه‌ها، ترویج استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، آموزش و آگاهی‌رسانی با برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و کمپین‌های اطلاع‌رسانی و حمایت از سازمانهای محیط زیستی با کمک مالی یا داوطلب شدن، از مهم‌ترین اقدامات به شمار می‌آیند که بر این اصل و باور در حرکتند که انسان‌ها با تغییر سبک زندگی خود، می‌توانند کره زمین را از نابودی نجات دهند.
گزارش از عاطفه جعفریان
مبع:
- روزنامه عربی الشرق الاوسط
دیدگاه خود را بنویسید