به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، سازمان ملل متحد 22 ماه مارس (امسال مقارن با سوم فروردین) را «روز جهانی آب» نام‌گذاری کرده است. موضوع امسال این روز جهانی، استفاده از آب برای صلح است. اهمیت آب برای جامعه جهانی از منظر اجتماعی، سیاسی، تا بدان جاست که سازمان ملل متحد، اعلام کرده است «ما در دورانی به سر می‌بریم که آب با صلح پیوندی عمیق خورده است. آب می‌تواند باعث صلح شود یا با جرقه‌ای، درگیری ایجاد کند». هنگامی که آب کمیاب، آلوده و یا غیر قابل دسترس است، تنش‌ها بین جوامع و کشورها افزایش می‌یابد.
بیش از سه میلیارد نفر در سراسر جهان به آبی که از مرزها می‌گذرد، وابسته هستند و تنها 24 کشور توافقنامه مشترک همکاری برای آب مشترک دارند. از این رو، تغییرات آب و هوا و افزایش جمعیت، جامعه جهانی را به حفاظت از ارزشمندترین منبع کره زمین ملزم می‌دارد.
وضعیت آب در جهان
دو میلیارد نفر در جهان هنوز بدون آب آشامیدنی سالم زندگی می‌کنند و به گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از 115 میلیون نفر از آب تصفیه‌نشده، استفاده می‌کنند. بنا بر گزارش یونیسف در سال 2023، تقریباً نیمی از جمعیت جهان حداقل برای بخشی از سال با کمبود شدید آب مواجه هستند. همچنین به گزارش بانک جهانی، در 50 سال گذشته حدود 70 درصد از کل مرگ و میرها در بلایای طبیعی به علت عدم مدیریت آبخیزداری بوده است. آب‌های فرامرزی 60 درصد جریان آب شیرین جهان را تشکیل می‌دهند و 153 کشور دارای قلمرو مشترک آب شیرین بوده و حدود 500 سرمنشأ آب شیرین در جهان، مشترک است و تنها 24 کشور در مورد سر منشأهای آب شیرین مثل یخچال‌ها با هم قرارداد همکاری دارند.
همکاری بین المللی برای آب
کشورها، سازمان‌های بین‌المللی، خیریه‌ها و سازمان‌های غیردولتی بسیاری به مسئله آب و توسعه توجه داشته و با یکدیگر همکاری می‌کنند.
مسائل مدیریت منابع آب باید در سطوح محلی، ملی و در سطوح مناسب منطقه ای و بین‌المللی مورد توجه قرار گیرد. همه ذینفعان، از جمله آن‌هایی که در دولت، سازمان‌های بین‌المللی، بخش خصوصی، جامعه‌مدنی و دانشگاهی هستند، باید با توجه ویژه به معیشت فقرا و آسیب‌پذیرترین افراد مشارکت داشته باشند. صلح و به تبع آن مشارکت وهمکاری همگی، اجزای یک سیستم هستند که هیچ یک بدون دیگری کار نخواهد کرد بدان معنا که بدون آن‌ها مسئله آب به تنش و درگیری می‌انجامد.
از بانک جهانی گرفته تا نهادهای تخصصی‌تر و وابسته به سازمان ملل متحد مانند مانند فائو، یونیسف و یا سازمان بهداشت جهانی، همگی در مسائل مرتبط با آب، با دولت‌ها و سازمان‌های غیر دولتیِ محلی، همکاری می‌کنند. برای درک بهتر این همکاری به دو نهاد تاثیرگذارِ غیر دولتی که بیشتر با دولت‌ها همکاری می‌کنند، اشاره می‌کنیم:
آشنایی با سازمان UN-Water
یکی از آژانس‌های وابسته به سازمان ملل متحد است که با بیش از 30 نهاد و آژانس از سازمان ملل متحد، و بیشتر دولت‌ها در زمینه آب همکاری می‌کند. سازمان UN-Water، یکی از برنامه‌های مهم سازمان ملل متحد در زمینه آب و فاضلاب بوده و یکی از مکانیسم‌های این سازمان برای هماهنگی آژانس‌ها و سازمان‌های غیردولتی است. این سازمان متشکل از نهادهای سازمان ملل متحد (به‌عنوان عضو) و سازمان‌های بین‌المللی (به‌عنوان شریک) است که در مورد مسائل آب و فاضلاب، همکاری می‌کنند.
UN-Water همکاری و مشارکت فعالی با خیریه‌ها و سازمان‌های غیردولتی ملی و محلی نیز دارد. همکاری UN Water با سازمان‌های غیردولتی در زمینه‌های مختلفی انجام می‌شود:
1- ارائه کمک های مالی: UN Water به سازمان‌های غیردولتی که در زمینه‌های مرتبط با آب فعالیت می‌کنند، کمک مالی ارائه می‌دهد. این کمک‌ها می‌تواند برای تأمین مالی پروژه‌های آب‌رسانی، بهداشت و فاضلاب، آموزش و آگاهی عمومی در مورد آب و همچنین حمایت از تحقیقات و نوآوری در زمینه آب استفاده شود.
2-ارائه پشتیبانی فنی: UN Water به سازمان‌های غیردولتی مرتبط با آب، در زمینه ارائه پشتیبانی فنی کمک می‌کند. این پشتیبانی می‌تواند شامل مشاوره، آموزش و ظرفیت‌سازی در زمینه‌های مختلف مرتبط با آب باشد.
3-ایجاد مشارکت: UN Water به ایجاد مشارکت بین خیریه‌ها، سازمان‌های غیردولتی، سازمان‌های دولتی، بخش خصوصی و سایر ذینفعان مرتبط با آب کمک می‌کند. این مشارکت‌ها می تواند برای ترویج همکاری و هماهنگی در زمینه‌های مرتبط با آب و همچنین برای افزایش اثربخشی اقدامات مربوط به آب استفاده شود.
سازمان همکاری اقتصادی و توسعه
سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، یکی دیگر از سازمان‌های بین‌المللی تاثیرگذار در عرصه آب است که به علت برخورداربودن از منابع مالی گسترده، با دولت‌ها و سازمان‌های غیر دولتی همکاری وسیعی دارد. در حال حاضر 38 کشور عضو این سازمان، حدود 80 درصد تجارت و سرمایه‌گذاری جهانی را در اختیار دارند. بنابراین تصمیات سازمان OECD و بازیگران آن در روندهای بین‌المللی مدیریت آب و استانداردسازی، تاثیرگذار است.
فراتر از همکاری با دولت‌ها، OECD با سیاست‌گذاری، تحقیقات، سرمایه‌گذاری و آموزش در مقابله با بحران آب به سازمان‌های غیردولتی کمک می‌کند و در سال‌های اخیر به یکی از سازمان‌های کلیدی در زمینه مبارزه با بحران آب تبدیل شده است. مهم‌ترین ارکان این مبارزه عبارتند از :
- تدوین و ترویج سیاست‌های آب پایدار
- ارائه مشاوره به دولت‌ها در مورد مدیریت منابع آب
- تشویق همکاری بین‌المللی در مورد مسائل آب
- انجام تحقیقات در مورد چالش‌های مرتبط
- توسعه ابزارها و روش‌های جدید برای مدیریت منابع آب
- انتشار گزارش‌ها و مطالعات در مورد مسائل آب
- حمایت از سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آب
- ترویج نوآوری در فناوری‌های آب
- کمک به کشورهای در حال توسعه برای تأمین آب آشامیدنی و فاضلاب
- افزایش آگاهی عمومی در مورد مسائل آب
- آموزش متخصصان آب
- ترویج آموزش در مورد مدیریت منابع آب
در حال حاضرOECD سه فعالیت مهم و تاثیرگذار در زمینه مقابله با بحران آب را در اولویت دارد:
1-برنامه آب برای آینده: برنامه ای برای کمک به کشورهای در حال توسعه برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار مرتبط با آب.
2-پلتفرم جهانی آب: یک پلتفرم برای تبادل دانش و تجربه در مورد مسائل آب است.
3-ایجاد استانداردهای بین‌المللی مبتنی بر شواهد و یافتن راه حل‌هایی برای طیف وسیعی از چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی که مسئله آب یکی از مهم‌ترین آن‌هاست.
در کنار همکاری دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی برای آب، برخی از خیریه‌های و سازمان‌های غیردولتی نیز در این زمینه فعالیت دارند که سه مورد از آن‌ها در ادامه معرفی می‌شود:
خیریه آب (charity :water)
این خیریه یک سازمان غیردولتی است که تامین آب آشامیدنی پاک و سالم را برای مردم کشورهای در حال توسعه در اهداف خود دارد. خیریه آب در سال 2006 توسط یک داوطلب اهل نیویورک که دو سال از عمر خود را نیز به کار داوطلبانه در کشور لیبریا گذرانده بود، تأسیس شد.
این خیریه با ارزیابی نیاز آب آشامیدنی ابتدا بر اساس جغرافیا و ارزیابی نیاز یک جامعه را انتخاب می‌کند و سپس با ارتباط با جامعه محلی از آنان در مشارکت و اجرای پروژه‌ها مساعدت می‌گیرد. از نظر این خیریه مشارکت جامعه محلی بسیار مهم است و منجر به پایدار بودن یک پروژه می‌شود. این مشارکت می‌تواند در امورفنی، کارشناسی، کمک مالی و یا حتی تامین خدمات مورد نیاز باشد. خیریه آب 17 میلیون نفر را تحت پوشش پروژه‌های خود قرار داده و در 29 کشور در آفریقا، آمریکای لاتین و آسیا، فعالیت دارد.
بنیاد هاناس نومان استیفتونگ (HRNS)
این بنیاد بین‌المللی در ابعادی وسیع و با هدف توسعه پایدار و حقوق بشر فعالیت می‌کند و یکی از اهداکننده‌کنندگان مهم پروژه‌های توسعه‌ای در زمینه تحقیقات علمی تغییرات آب و هوایی در سراسر جهان است.
این بنیاد همچنین با حمایت خاص از سازمان‌های غیر دولتی محلی در زمینه آب به حمایت از پروژه‌های حفر چاه و احداث سیستم‌های تصفیه آب در آفریقا، پروژه‌های آموزش بهداشت در مورد آب در آسیا و حمایت از تحقیقات علمی در زمینه مدیریت منابع آب می‌پردازد.
سازمان امداد اسلامی (Islamic Relief)
«سازمان امداد اسلامی»، بنیاد خیریه‌ای بین‌المللی است که در بیش از 40 کشور جهان فعالیت دارد. این بنیاد خیریه با حمایت از پروژه‌های آبی در یمن، پاکستان، آفریقا و سایر کشورها به خدمات و حمایت از سازمان‌ها و خیریه‌های محلی می‌پردازد.
این سازمان، علاوه بر کمک‌های اضطراری مانند تامین آب آشامیدنی و حمایت از افراد آسیب‌دیده از سیل و بلایای طبیعی، برنامه‌هایی را نیز جهت رسیدن به اهداف توسعه اجرا می‌کند. اجرای پروژه‌های کشاورزی پایدار برای افزایش بهره‌وری و کاهش وابستگی به منابع آب، احداث سیستم‌های آبیاری نوین، آموزش کشاورزان در مورد روش‌های کشاورزی پایدار و کاشت درختان برای حفظ آب و خاک، از مهم‌ترین این اقدامات است.
سازمان امداد اسلامی به بیش از 10 میلیون نفر در سراسر جهان آب آشامیدنی و خدمات بهداشتی ارائه کرده است. این سازمان بیش از هزار پروژه آب را در 40 کشور جهان اجرا کرده و به بیش از 500 هزار کشاورز در زمینه کشاورزی پایدار، آموزش داده است.
گزارش از زهرا میرابیان
منابع:
دیدگاه خود را بنویسید