به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2012، روز 21 مارس (امسال مقارن با دوم فروردین) را به عنوان روز جهانی جنگل‌ها اعلام کرد تا جامعه جهانی نسبت به اهمیت جنگل برای ادامه حیات انسان و کره زمین، آگاهی بیشتر پیدا کنند. این روز جهانی در واقع یادآوری مهمی به کشورها، سازمان‌های غیردولتی و مردم است تا برای سازماندهی اقدامات حفاظتی، حمایتی و جنگل‌زدایی، تلاش و تمرکز  بیشتری نمایند. 

اهمیت جنگل‌ها و مبارزه با جنگل‌زدایی

 جنگل‌ها یک‌سوم از سطح زمین را پوشش می‌دهند و برای ادامه بقایمان حیاتی هستند. معیشت نزدیک به دومیلیارد نفر از مردم کره زمین مستقیماً از جنگل‌ها تامین می‌شود. بیش از نیمی از گونه‌های زمین اعم از حیوانات، گیاهان و حشرات در محیط جنگل هستند. جنگل‌ها یکی از عوامل مهم نجات ما از تغییرات آب و هوایی هستند و مستقیماً با تغییرات آب و هوایی مبارزه می‌کنند، چراکه جنگل‌ها توانایی حذف کربن از جوّ زمین را دارند. 

 جنگل‌ها همچنین اثرات طوفان و سیل را مهار می‌کنند. جنگل‌ها سر‌منشأ بسیاری از رودخانه‌های آب شیرین هستند و آب آشامیدنی تقریباً نیمی از بزرگترین شهرهای جهان را تأمین و سرپناه، شغل و امنیت را برای جوامع وابسته به جنگل فراهم می‌کنند. جنگل‌ها محل زندگی 80 درصد از گونه‌های شناخته‌شده دوزیستان هستند.  بیش از 30 درصد از بیماری‌های جدیدِ گزارش‌شده از سال 1960 به تغییر کاربری اراضی، از جمله جنگل‌زدایی نسبت داده می‌شود. مبارزه با جنگل‌زدایی باعث محدودکردن افزایش سالانه یک و نیم درجه‌ای کره زمین خواهد شد. 

 اگر پروسه جنگل‌زدایی در کره زمین محدودتر شود ما می‌توانیم با تغییرات آب و هوایی زمین مبارزه کنیم و زمین را از  گرم‌ترشدن نجات دهیم، کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و مبارزه با جنگل‌زدایی باعث کاهش گسترده انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود. حذف گازهای گلخانه‌ای ناشی از جنگل‌زدایی و افزایش حذف کربن با ترویج رشد مجدد جنگل‌ها و احیای آن، می‌تواند انتشار کربن خالص جهانی را تا 30 درصد کاهش دهد و در طول دهه آینده، جنگل‌ها می‌توانند منجر به کاهش پنجاه‌درصدی کربن شوند. 

 جنگل‌ها دارای بیش از نصف ذخائر کربن جهانی در خاک و پوشش گیاهی هستند. هر سال منطقه‌ای تقریباً معادل 14 میلیون زمین فوتبال، به دلیل جنگل‌زدایی از بین می‌رود (12 میلیون هکتار) و حشرات سالانه به حدود 35 میلیون هکتار از جنگل‌ها آسیب می‌رسانند. این جنگل‌زدایی، همراه با کشاورزی و سایر تغییرات کاربری زمین، مسئول تقریباً 25 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است.

حفاظت از جنگل، حفاظت از حیات انسانی

 به عمل کاشت و نگهداری مناطق جنگلی که به نفع انسان و و پایداری محیط زیست می‌شود، «حفاظت از جنگل» می‌گویند. از آن‌جا که جنگل‌ها نقش مهمی در اقدامات اقلیمی ایفا می‌کنند، بنابرین حفاظت از جنگل، باعث کاهش تغییرات شدید آب و هوایی مانند امواج گرما، خشکسالی، سیل و طوفان‌های استوایی، تشدید مشکلات مدیریت آب، کاهش تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی انجام می‌شود. همچنین حفاظت از جنگل‌ها در طولانی‌مدت باعث امنیت، ارتقای بهداشت و مانع از آسیب‌رسیدن به زیرساخت‌های حیاتی می‌شود.

راه‌حل‌های نجات جنگل

 تولید کالاهای کشاورزی، از جمله روغن پالم، گوشت گاو، سویا، چوب، و خمیر و کاغذ عامل اصلی حدود 70 درصد از جنگل‌زدایی در مناطق استوایی است و توقف این روند مستلزم جداسازی تولید کالا از جنگل می‌باشد. 

 جنگل‌های ایران نیز با تهدیدات بسیاری همچون قطع بی‌رویه درختان برای صنایع چوب، تولید زغال، آتش‌سوزی، ویلاسازی و راه و جاده‌سازی روبه‌رو هستند که با تداوم این رویه، به گفته کارشناسان، تا ۵۰ سال آینده چیزی از جنگل‌های ایران باقی نمی‌ماند.

  برنامه محیط زیست سازمان ملل، سه شرط را برای ایجاد یک تحول جهانی در حفاظت و مدیریت پایدار جنگل‌ها ضروری می‌داند، دانش فنی، آماده‌کردن شرایط و منابع مالی که تحقق این سه شرط نیز بدون ارائۀ راه‌حل‌های نوآورانه ممکن نیست.

جنگل‌ها و نوآوری

 موضوع امسال روز جهانی جنگل، نوآوری برای حفاظت از جنگل می‌باشد. نوآوری و فناوری، نظارت بر جنگل‌ها را متحول کرده است و کشورها را قادر می‌سازد تا  وضعیت جنگل‌ها به طور موثرتری ردیابی و گزارش شود. در وضعیتی که به گزارش کنوانسیون تغییرات آب و هوایی سازمان ملل، ما شاهد کاهش یا انتشار بیش از در مجموع بیش از 13 میلیارد تن دی اکسید کربن از جنگل‌ها هستیم، نظارت شفاف و اقدامات نوآورانه برای حفاظت از جنگل ضروری است.

 در کنار همه راه‌حل‌ها، نبرد با جنگل‌زدایی نیازمند فناوری جدید است. با از بین رفتن 10 میلیون هکتار سالانه به دلیل جنگل‌زدایی و تقریباً 70 میلیون هکتار تحت تأثیر آتش‌سوزی، این نوآوری‌ها برای سیستم‌های هشدار اولیه، تولید کالاهای پایدار و توانمندسازی مردم بومی از طریق نقشه‌برداری زمین و دسترسی به منابع مالی آب‌وهوا ضروری هستند. 

تسریع نظارت نوآورانه برای جنگل‌ها

 کاهش جنگل‌زدایی و تخریب جنگل‌ها و احیای و مدیریت پایدار جنگل‌ها مسیرهای حیاتی برای دستیابی به اهداف جهانی توسه پایدار است. علیرغم کاهش سرعت جنگل‌زدایی، بیش از 420 میلیون هکتار از جنگل‌ها از سال 1990 ناپدید شده‌اند و سالانه 10 میلیون هکتار از بین رفته‌اند. برای مقابله با این چالش‌ها، فائو و چند کشور برنامه AIM4 Forests را راه‌اندازی کرده‌اند؛ یک برنامه پنج‌ساله که هدف آن افزایش نظارت بر جنگل‌ها از طریق فناوری‌های مدرن، نوآوری‌های فنی، و استفاده از داده‌های فضایی و سنجش از دور است.

نقش سازمان‌های غیردولتی‌ در حفاظت از جنگل‌ها

 همانند سایر بحران‌های دست‌ساز بشر، نابودی جنگل‌های جهان نیز محصول مدیریت غلط انسان است. مبارزه با جنگل‌زدایی، نیازمند همکاری و مشارکت فعال جهانی و توزیع منابع مالی برای حل بحران تغییرات آب و هوایی و به تبع آن، حفاظت از جنگل‌هاست. همکاری بین‌المللی، می‌تواند به ترویج جنگلداری پایدار از طریق مشارکت‌های متنوع شامل افراد، جوامع، صنایع، دولت‌ها، مؤسسات و سازمان‌های غیردولتی کمک کند. 

 سازمان‌های غیردولتی با مشاوره، آموزش، تحقیقات مشترک و تبادل تجربیات، اطلاعات و دانش فنی، همکاری  و فعالیت داوطلبانه می‌توانند به کمرنگ‌ترشدن بحران کمک و با مطالبه از دولت‌ها، به ترویج مبارزه با جنگل‌زدایی یاری رساند.

 کشورهای توسعه‌یافته و سازمان‌های بین‌المللی تحقیقات جنگلداری و حفاظت از جنگل می‌توانند به کشورهای در حال توسعه کمک کنند تا گفت‌وگو، مشارکت و روابط متقابل را در جنگلداری و در سطح جهانی تقویت کنند. سازمان‌های غیردولتی همچنین می‌توانند نقش واسطه‌ای بین دولت و بخش خصوصی ایفا کنند. آن‌ها به طور فزاینده‌ای در تسهیل انتقال فناوری، ارتقای آگاهی عمومی و مذاکره در مورد مسائل بین‌المللی محیط‌ زیست اهمیت پیدا می‌کنند. حمایت دولت از سازمان‌های غیردولتی، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا کار خود را بهتر و کارآمدتر انجام دهند.

گزارش از زهرا میرابیان

منابع

سازمان ملل متحد

برنامه توسعه سازمان ملل متحد

مجله علمی ساینس دایرکت