به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، کشور قطر طی ماه اخیر با حمایت سازمان ملل متحد، میزبان کنفرانس جهانی «عدالت غذایی» بوده است. این کنفرانس که با حضور سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای فعال در زمینه‌های تغییرات آب و هوا، کاهش فقر و توسعه برگزار شد، به ارائه راه‌های مقابله با بحران گرسنگی و رسیدن به یک سند نهایی برای مبارزه با بی‌عدالتی غذایی با مشارکت دولت و سایر بازیگران تاثیرگذار مانند موسسات غیر‌دولتی پرداخت. 

تقویت همبستگی بین‌المللی

 هدف دیگر این کنفرانس، تقویت همبستگی برای رسیدن به عدالت غذایی و توسط همه بازیگران دولتی و غیر دولتی بوده‌ ­است. سازمان ملل متحد به عنوان حلقه اتصال میان دولت و بازیگران غیر‌دولتی و با طرح موضوع «عدالت غذایی از دیدگاه حقوق بشر: چالش‌های واقعی و پیش‌بینی آینده» بر اهمیت همبستگی بین‌­المللی برای رفع گرسنگی در جهان تاکید کرد. در این کنفرانس تعدادی از خیریه‌ها و موسسات غیردولتی نیز که در زمینه کاهش فقر در ابعاد بین‌المللی کار می‌کنند حضور داشتند. 

راه‌حل‌های پایدار

در اختتامیه این کنفرانس دو روزه، بر حق عدالت غذایی و حمایت از حق غذا  در سطح جهانی تاکید شده‌ ­است. ماحصل تلاش‌های دوروزه این کنفرانس، ترغیب نهادهای ذیربط، جهت یافتن راهکارهای پایدار برای آینده‌ای بدون گرسنگی است. زیرا  با استناد به داده‌های سازمان ملل متحد، بحران جهانی گرسنگی و سوءتغذیه در حال بدتر شدن بوده و  سطح گرسنگی از سال 2004 افزایش داشته و با بحران اقتصادی و افزایش قیمت مواد غذایی تشدید شده است.

بر اساس داده‌های سازمان تجارت و توسعه سازمان ملل متحد، تجارت بین‌الملل، مکانیزمی حیاتی برای رشد و توسعه است. همکاری بین‌المللی با فعال کردن نقش تجارت، به بهبود امنیت غذایی مردم در سراسر جهان کمک می‌کند. اما درگیری‌های سیاسی، عملکرد مناسب اقتصاد از جمله تولید و توزیع مواد غذایی را مختل می‌سازد. از سوی دیگر، ناامنی غذایی جهان تا حد زیادی مرتبط به پدیده‌های اقلیمی است و  گرمایش جهانی بر الگوهای آب و هوا تأثیر می‌گذارد و باعث امواج گرما، باران‌های شدید و خشکسالی می‌شود که تهدیدی جدی برای محصولات کشاورزی است. همچنین نقش ضایعات غذایی را در این روند نباید فراموش کرد و کاهش ضایعات غذایی برای دستیابی به امنیت غذایی ضروری است. طبق گزارش سازمان ملل متحد، حدود 13 درصد از مواد غذایی تولید شده در جهان بین مزارع و فروشگاه‌ها و 17 درصد از کل تولید جهانی غذا در خانه‌ها، رستوران‌ها و فروشگاه‌ها هدر می‌روند.

ضایعات مواد غذایی، پایداری سیستم‌های غذایی را تضعیف می‌کند، زیرا تمام منابعی که برای تولید این غذا استفاده می‌شود از جمله آب، زمین، انرژی، نیروی کار و سرمایه هدر می‌روند. دور ریختن مواد غذایی در محل‌های دفن زباله نیز منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای و تغییرات آب و هوایی می‌شوند. با توجه به تهدیدات موجود، دستیابی به امنیت غذایی در سال‌های آتی اولویت اصلی برای مبارزه با بحران‌ غذایی است. امنیت غذایی نه تنها شامل مقرون به صرفه بودن مواد غذایی، بلکه در دسترس بودن غذا نیز می‌شود.

توجه ویژه به بحران غزه در اعلامیه نهایی

در پایان این کنفرانس دو روزه اعلامیه نهایی با توافق و امضای شرکت‌کنندگان به تصویب رسید. براساس اعلامیه نهایی کنفرانس دوحه، بحران جهانی غذا، دستاورد بشر است و  ارتباط مستقیم با جنگ‌ها، تغییرات آب و هوایی و پیامدهای دیگر دارد. اعلامیه کنفرانس دوحه همچنین بر بحران غذایی در غزه تاکید ویژه‌­ای دارد و فراخوانی قاطع برای احترام و حمایت از حق غذا، در همه جای دنیا مخصوصاً غزه را خواستار است. این اعلامیه  خواستار تداوم کمک‌های مالی به سازمان‌هایی مانند UNRWA است که نقشی حیاتی در ارائه کمک‌های ضروری به جمعیت آسیب‌پذیر غزه ایفا می‌کند. یک جنبه مهم که در این اعلامیه برجسته شده است، ممنوعیت استفاده از گرسنگی به عنوان سلاح جنگی است. این بیانیه بر ضرورت اطمینان از ورود بلامانع کمک‌ها و کالاهای اساسی به غزه، مطابق با قوانین بشردوستانه بین‌المللی، برای رفع نیازهای غیرنظامیان تاکید می‌کند. دسترسی به آب، غذا و تجهیزات پزشکی ضروری و غیرقابل مذاکره تلقی می‌شود و این امر بر تعهد اخلاقی جامعه بین‌المللی برای کاهش درد و رنج کسانی که تحت تأثیر درگیری هستند تأکید می‌کند.

اعلامیه دوحه و نقش موسسات غیر­دولتی

فراتر از نگرانی‌های فوری بشردوستانه، اعلامیه نهایی کنفرانس دوحه به استراتژی‌های گسترده‌تری برای رسیدگی به ناامنی غذایی و ترویج عدالت‌غذایی در سطح جهان می‌پردازد. اعلامه از همه ذینفعان می‌خواهد تا با افزایش سرمایه‌گذاری عمومی در بخش کشاورزی، بدون توجه به یافته­‌های زیست­‌محیطی، پرهیز کنند و با رسمیت‌شناختن ارتباط عدالت غذایی، حمایت اجتماعی به رویکردهای جامع برای رفع مشکلات بپردازند. این رویکرد شامل ترویج شیوه‌های کشاورزی پایدار مانند آگرواکولوژی و کشاورزی احیاکننده است که نه تنها تغییرات آب و هوایی را کاهش می‌دهد بلکه به امنیت غذایی نیز کمک می‌کند. در این میان دولت‌ها بدون نقش ترویج‌­گرایانه و کمک موسسات غیردولتی نمی‌توانند موجب حمایت کامل اجتماعی و بهبود شیوه‌­های تولید و توزیع مواد غذایی شوند. 

نکته بارز این اعلامیه، ارائه یک برنامه عملی مشخص و  ایجاد کمیته پیگیری برای رسیدگی به توافق نهایی است. این کمیته قرار است با دولت‌ها، بازیگران منطقه‌ای، موسسات غیردولتی و سازمان ملل متحد همکاری کند تا یک برنامه عملیاتی هماهنگ با توصیه‌های کنفرانس ایجاد و اجرا شود. اعلامیه دوحه در مورد عدالت غذایی، فراخوانی روشن برای اقدام جمعی در پرداختن به یکی از اساسی‌ترین اصول حقوق‌بشر یعنی حق بر غذا و  یادآور مسئولیت مشترک ما برای حفظ کرامت انسانی و کاهش درد و رنج است. 

منبع:

نشریه العربی

سازمان «Philanthropy News Digest»

یونیسیف

نشریه  British Politics and Policy

گزارش از: دکتر عاطفه جعفریان