به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، هفتادوهفتمین نشست «یک چای، یک تجربه» در سال ۱۴۰۳، دوشنبه ۵ آذرماه با حضور مهری نوحی؛ مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ «یاوران ایتام» و جمعی از فعالان اجتماعی و نمایندگان خیریه‌ها و سمن‌ها در محل آکادمی خیر ایران برگزار شد.

 مهری نوحی در ابتدای صحبت‌های خود ضمن ابراز خشنودی جهت حضور در این نشست، ‌بیان کرد: یاوران ایتام همانطور که از نامش پیدا است در حوزه ایتام فعالیت می‌کند. معمولاً افراد پولدار اقدام به تأسیس خیریه‌ها می‌کنند و چون خیلی پولدار هستند به این نتیجه می‌رسند که باید یک خیریه تأسیس کنند. نمونه بارز آن هم «بیل‌گیتس» است، اما درباره خیریه یاوران ایتام اینگونه نبود، بلکه این خیریه با یک فکر شروع شد و چهار نفری که دست به تأسیس این خیریه زدیم، هیچ‌کدام پولدار نبودیم.

 «یاوران ایتام» چگونه تأسیس شد؟

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام دربارۀ نحوۀ تأسیس این خیریه توضیحاتی ارائه کرد و گفت: نحوۀ تأسیس مؤسسه اینگونه بود که یکی از اقوام با بنده تماس گرفت و گفت به شکرانه توانمندی‌ای که خداوند در خانواده ما داده است، دست یک بچه دیگر را نیز بگیریم. گفتم چگونه؟ گفت مثلاً به یک یتیم کمک کنیم. بنده هم خیلی استقبال کردم و گفتم فکر بی‌نظیری است. معلم بودم و در روزهای بعد این فکر را با همکارانم در دانشکده شریعتی به اشتراک گذاشتم و آن‌ها نیز استقبال کردند. بنابراین همه گفتیم فکر خوبی است و به این نتیجه رسیدیم که از بچه‌های یتیم حمایت کنیم. اما سؤال این است که چه ایتامی؟ تحقیقات زیادی انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که بچه‌هایی که پدر خود را از دست داده‌اند و مادر سرپرست خانواده است، جزء دهک‌های بسیار فقر جامعه محسوب می‌شوند و باید به این‌ها خدمت ارائه دهیم. این قاعده در تمام دنیا به ویژه کشور ما برقرار است.

 وی در ادامه افزود: خلاصه تصمیم گرفتیم به شکرانه نعمت توانمندی در خانواده، دست یک بچه یتیم را بگیریم. در آن زمان طرح اکرام ایتام یا شروع نشده بود یا ما از آن آگاه نبودیم و فکر حمایت از یتیم در سال 1379 در سطح خانواده ما مطرح شد. بعد از این فکر، کار خود را شروع کردیم و با خود گفتیم الان باید یتیم نیازمند پیدا کنیم. در این میان یک نفر دیگر هم شنید که ما چنین فکری داریم و به دنبال یک یتیم نیازمند هستیم. به همین سبب از ایده ما استقبال کرد و گفت برای من هم یک یتیم نیازمند پیدا کنید تا از او حمایت کنم.

 نوحی بیان کرد: این فکر به صورت عجیبی مورد استقبال قرار گرفت و پس از گذشت مدت‌زمان اندکی، 50 تا 60 بچه یتیم پیدا کردیم. ما به همان صورتی که از بچه‌های خودمان در تمام ابعاد زندگی حمایت می‌کردیم، آن بچۀ یتیم را هم تحت پوشش قرار می‌دادیم و به او می‌گفتیم ما حمایتت می‌کنیم، نگران نباش و تحصیلت را ادامه بده. ما وارد خانواده‌ای شدیم که پدر خانواده فوت شده بود، مادر بیمه نداشت، خانه، اقوام پولدار، حرفه و تخصص، حمایت دولتی یا قومیتی و محل درآمد هم نداشتند. از طرفی دیدیم بدهی هم دارند و مهم‌تر از همه اینکه کسی درِ خانه آن را نمی‌زند و بچه‌‌ خانواده گرسنه مانده است. وارد چنین خانواده‌ای شدیم و گفتیم از این بچه تا زمانی که توانمند شود حمایت می‌کنیم.

 وی در ادامه افزود: بر همین اساس، توانمندی را به وسیله آموزش بچه‌ها تعریف کردیم. یک زمان بررسی کردیم و متوجه شدیم این بچه‌ها به دلایل مختلف خیلی زود ترک تحصیل می‌کنند و این آمار در میان پسران بیشتر هم هست. بنابراین به این بچه‌ها گفتیم از شما حمایت می‌کنیم و نان مادر را می‌دهیم، اما شما ترک تحصیل نکنید و تا زمانی که شما توانمند نشده‌اید، تحت حمایت ما قرار دارید. آن‌ها باید آموزش می‌دیدند تا توانمند می‌شدند.

 فعالیت یاوران ایتام در 32 استان

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام دربارۀ مجوز مؤسسه تصریح کرد: مجور مؤسسه از پلیس امنیت تهران بزرگ دریافت شد و در سطح ملی است. در ۳۲ استان کشور فعال هستیم و به خصوص در نقاط محروم بیشتر تمرکز می‌کنیم. در آن زمان یعنی سال ۱۳۷۹، تهران خیلی شهر خوبی بود و خیریه‌هایی که در تهران وجود داشت بی‌نظیر بودند. در حال حاضر نیز شرایط تهران بهتر شده و خیریه‌های بهتری تأسیس شده است. ما از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ بدون مجوز فعالیت کردیم، اما در سال ۱۳۸۲ به احترام اعتمادی که افراد به ما داشتند، تصمیم به ثبت رسمی مؤسسه گرفتیم و برای ثبت، درخواست دادیم و در آبان‌ماه سال ۱۳۸۲، ثبتِ رسمی شدیم. از همان سال اول، فعالیتمان را با استراتژی پنج‌ساله آغاز کردیم و در حال حاضر در پنج‌سال پنجم هستیم.

 وی درباره شعب مؤسسه خیریۀ یاوران ایتام در دیگر استان‌ها بیان کرد: در استان‌هایی از جمله کرمان و مشهد که افراد معتمد داشتیم آغاز به فعالیت کردیم. البته در این استان‌ها دفتری راه‌اندازی نکردیم و این افراد معتمد نماینده ما در آن استان شدند. در آن زمان، مؤسسه‌های خیریه تهران از این کار ایراد می‌گرفتند و می‌گفتند شما چطور می‌خواهید به شهرستان‌ها بروید، اما اتفاقاً کار خیر در شهرستان‌ها راحت‌تر بود؛ چون فضا کوچک‌تر بود و آسان‌تر می‌توانستیم به مسائل رسیدگی کنیم.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام در ادامه افزود: در شهرستان‌ها تعداد افراد ثروتمند خیلی کم است و کسی نمی‌تواند به همسایه فقیر خود کمک کند؛ چون خودش هم فقیر است. به همین دلیل ما از شهرستان شروع کردیم. در نقاط محروم کسی نیست که به داد کسی برسد. ما باید از ظرفیت‌های تهران بهره بگیریم و به داد شهرستانی‌ها هم برسیم. در تهران خیریه‌های ثروتمند زیادی وجود دارد، اما در شهرستان‌ها اینگونه نیست. در خیلی از شهرستان‌ها مردم گرسنه می‌خوابند. 15 سال پیش سفری به اطراف زاهدان داشتم و در آنجا شاهد فقر وحشتناک مردم بودم. البته در حال حاضر شرایط خیلی بهتر شده است و ۱۴۰ خیریه در سیستان‌وبلوچستان فعالیت می‌کنند.

 دو هزار و 400 یتیم را تحت پوشش داریم

 نوحی دربارۀ آمار بچه‌هایی که توسط مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام مورد حمایت قرار گرفته‌اند بیان کرد: در حال حاضر دو هزار و 400 بچه را تحت حمایت داریم و حدود شش تا هفت‌هزار بچه را حمایت کرده‌ایم. ما بچه را از زمانی که به دنیا می‌آید تا زمانی که توانمند می‌شود حمایت می‌کنیم. حتی برای ازدواج و جهیزیه نیز کمک می‌کنیم و کمک‌هزینه می‌دهیم. بنده و همکارانم در دانشکده شریعتی تصمیم داشتیم بعد از بازنشستگی یک مؤسسه غیرانتفاعی تأسیس کنیم و با لطف خداوند ما یک مؤسسه غیرانتفاعی به نام یاوران ایتام تأسیس کردیم.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام در ادامه تصریح کرد: ما روی آموزش تکیه کردیم؛ زیرا خودمان معلم بودیم و ارزش آموزش و تخصص را درک می‌کردیم. خیلی‌ها از ما ایراد می‌گرفتند و می‌گفتند شما به افراد فقیر مستمری می‌دهید و این‌ها تنبل بار می‌آیند؛ چون خیلی‌ها به کار خیریه اعتقادی ندارند، ولی ما به این‌ها فقط در حدی مستمری می‌دادیم تا بتوانند آموزش ببیند؛ یعنی به آن‌ها هم ماهی می‌دادیم و هم ماهی‌گیری را می‌آموختیم. به وسیله آموزش به خصوص آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای به این افراد ماهی‌گیری یاد می‌دادیم. برنامه‌ریز آموزش‌های فنی‌و‌حرفه‌ای کشور بودیم و در نتیجه بهترین آموزش‌ها را به این افراد ارائه می‌کردیم.

 وی بیان کرد: بچه‌های ما خیلی از آموزش به خصوص آموزش‌های فنی‌و‌حرفه‌ای استقبال می‌کنند. امسال ۷۰ درصد بچه‌های کلاس نهم ما جذب آموزش‌های فنی‌و‌حرفه‌ای شدند. با بچه‌ها تماس گرفته می‌شود و بچه‌ها را با این آموزش‌ها آشنا می‌کنند و به آن‌ها می‌گویند که با این آموزش‌ها خیلی سریع وارد بازار کار می‌شوید. این‌ها در نهایت از یک کارگر ساده به یک کارگر ماهر تبدیل می‌شوند.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام، دربارۀ منابع مالی این مؤسسه بیان کرد: همانطور که گفتم مؤسسان این مؤسسه که بنده و همکارانم بودیم، همه افراد حقوق‌بگیر بودیم و توان مالی زیادی نداشتیم. در اساسنامه اولمان، میزان سرمایه اولیه را صفر زده است و واقعا هم ما بدون هیچ پشتوانه مالی این کار را شروع کردیم و در اصل واسطه بین یاور و یتیم بودیم. در سال ۱۳۷۹ مبلغ ۲۵ هزار تومان می‌گرفتیم و در حال حاضر ۴۰۰ هزار تومان می‌گیریم. به بیان بهتر ما ارتباط بین یتیم و یاور را تسهیل می‌کنیم و این هزینه‌ای را که دریافت می‌کنیم، صرف مؤسسه می‌شود. سرمایه ما برای تأسیس این خیریه حیثیت و اعتبار فرهنگیمان بود. ما چهار نفر بودیم و چهار تا ۳۰ سال اعتبار فرهنگیمان را به عنوان سرمایه این خیریه قرار دادیم.

 نوحی گفت: مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام با ۱۲۰ سال اعتبار فرهنگی چندنفر، موفق شد تا اعتماد مردم را جلب کند. مؤسسه یک ریال از پول بچه‌های یتیم برنمی‌دارد. بعد از مدتی متوجه شدیم مردم هزینه‌های دیگر هم برای ما واریز می‌کنند و می‌گفتند نذر است. با توجه به این هزینه‌ها، یک سرفصل دیگر به نام یاوران عام باز کردیم. در ابتدا یک سرفصل به نام یاوران خاص داشتیم. در این شرایط، فرد نیکوکار برای بچه‌ای که انتخاب کرده است پول واریز می‌کند، اما در سرفصل جدید، یعنی یاوران عام، افراد نذرهای خود را واریز می‌کنند و می‌گویند مثلاً در بخش درمان صرف کنید. بعداً هم یک سرفصل جدید به نام یاوران مؤسسه ایجاد کردیم که برای هزینه‌های مؤسسه است. اوایل کار، خودمان هزینه‌های مؤسسه را پرداخت می‌کردیم، اما در حال حاضر توان آن را نداریم و خیرین به ما پیوسته‌اند و به ما کمک می‌کنند. بچه‌های ما در خانه‌های خودشان زندگی می‌کنند و مادر سرپرست آن‌ها است. بچه‌هایی هم داریم که پدر و مادر را از دست داده‌اند و مثلاً نزد مادربزرگ زندگی می‌کنند. به این بچه‌ها می‌گوییم بچه‌های ستاره‌دار و به آن‌ها کمک‌های ویژه‌ای می‌کنیم. 

 وی در ادامه افزود: بچه‌هایی که در بهزیستی زندگی می‌کنند، افرادی هستند که از آن‌ها حمایت می‌شود، اما از طرف دیگر مادرانی هستند که حدود شش بچه دارند و پدر خانواده فوت کرده است اما هیچ محل درآمد و تخصصی ندارند. ما برای کمک و حمایت وارد چنین خانواده‌ای می‌شویم.

 نحوۀ آشنایی بچه‌های یتیم با یاوران ایتام

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ یاوران ایتام دربارۀ نحوۀ آشنایی مؤسسه با بچه‌ها و خانواده‌ها گفت: در حال حاضر از طریق سایت، ما را می‌شناسند، اما اوایل کار، سخت‌تر می‌توانستیم این بچه‌ها را پیدا کنیم؛ یعنی از طریق افراد معتمد این بچه‌ها را می‌یافتیم و بعد برای بازدید می‌رفتیم. بازدید اول ما خیلی مهم است؛ هم برای ما هم برای بچه و به این شکل انجام می‌شود که مثلاً به فرد معتمد می‌گوییم در این منطقه ۲۰ بچه برای ما پیدا کن که دارای چنین مشخصاتی باشند؛ برای نمونه پدر خانواده فوت کرده باشد، مادر نیز حرفه‌ و محل درآمدی نداشته باشد. می‌گوییم به مادر این خانواده کمک می‌کنیم تا بچه‌ها را سالم بزرگ کند. تأمین اجتماعی نیز باید به این مادران کمک کند. باید شرایط اجتماعی این خانواده‌ها بهبود پیدا کند. مؤسساتی مانند یاوران ایتام هم تعداد خیلی کمی را می‌تواند حمایت کند و اکثر این خانواده‌ها حمایت نمی شوند.