به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، یکی از توصیه‌های مهم دین اسلام که در قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) نیز بارها تکرار شده، مسئله نیکوکاری به دیگران است. ائمه (ع) در این زمینه به صرف تأکید و توصیه بسنده نمی‌کردند و خود نیز از پیشگامان کمک به دیگران و حل مشکلات و نیازهای مسلمانان و آحاد جامعه بودند و در این زمینه الگو و نمونه خوب و شایسته‌ای برای شیعیان‌شان به شمار می‌روند. در سالروز ولادت امام حسن عسکری (ع) دربارۀ نیکوکاری در سیره و سخن آن امام همام با حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی رضوی‌پور؛ کارشناس دینی گفت‌وگو کرده‌ایم.
رضوی‌پور در ابتدا به اهمیت نیکوکاری نسبت به خود اشاره کرد و گفت: نیکوکاری دو وجه دارد؛ یک وجه کار نیک نسبت به دیگران و اطرافیان است، دومین جهت کار نیک، نیکی نسبت به خود انسان است. در مضامین دینی و عرفانیمان داریم اگر کسی می‌خواهد در امر نیک به سرانجام برسد اولین مرحله‌اش این است خودسازی هم کرده باشد؛ یعنی آن کار نیک را در شخصیت خودش بروز داده باشد. ما در روایات و ادعیه عباراتی با این مضامین زیاد داریم؛ مثلاً امیرالمومنین (ع) در دعای کمیل می‌فرماید «ظلمت نفسی».
این کارشناس دینی گفت: نقطه مقابل کار نیک و خیر، ظلم و شر است. همانطور که شما می‌توانید به شخص و شخصیت خودتان خیر برسانید، می‌توانید به شخصیت خودتان ظلم کنید. لذا ما در تعابیر معرفتیمان داریم اگر کسی نسبت به خودش ظلم کند اگر به دیگران هم نیکی کند، آن ثمراتی که باید محقق شود در حق او محقق نمی‌شود. این نکته را به عنوان مقدمه عرض کردم تا توجه داشته باشیم نیکوکاری فرع خودسازی است.
توصیه‌های امام عسکری (ع) دربارۀ نیکوکاری
وی در ادامه به بیان توصیه‌هایی از امام عسکری (ع) در این زمینه پرداخت و گفت: با توجه به سیره امام عسکری (ع)، این امام همام هرچند در طول دوران امامتشان در پادگانی محصور بودند، ولی در توجه دادن جامعه و یارانشان به مسئله مهم کار خیر و نیکوکاری تلاش کردند و در جملات متعددی این فریضه دینی را بیان کردند.
رضوی‌پور گفت: عثمان بن سعید یکی از اصحاب و نزدیک‌ترین افراد و یاران امام (ع) بود. در آن فضا که امام (ع) محصور بود ایشان در پوشش یک روغن‌فروش به منزل حضرت (ع) رفت‌وآمد داشته و خیلی از وجوهات و امانات شیعیان را به دست حضرت (ع) می‌رسانده یا نامه‌هایی که حضرت (ع) در پاسخ به درخواست شیعیان خودشان داشتند را جابه‌جا می‌کرده و به دست شیعیان می‌رسانده است. در یکی از نامه‌هایی که حضرت (ع) به عثمان بن سعید دادند تا آن را برای شیعیان بیان کند، حضرت (ع) هشت توصیه بیان می‌فرمایند که بخشی از آن توصیه به نیکویی و نیکوکاری برای خود شخص است و بخش دیگری از آن توصیه به نیکوکاری در حق دیگران است.
وی ادامه داد: متن عبارت حضرت چنین است: «أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اَللَّهِ وَ اَلْوَرَعِ فِی دِينِكُمْ وَ اَلاِجْتِهَادِ لِلَّهِ وَ صِدْقِ اَلْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ اَلْأَمَانَةِ إِلَى مَنِ اِئْتَمَنَكُمْ مِنْ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ وَ طُولِ اَلسُّجُودِ وَ حُسْنِ اَلْجِوَارِ». توصیه به تقوا و پرهیزکاری و صدق حدیث، مصادیق نیکی در حق خود انسان است که پس از آن نوبت به «حسن الجوار» یعنی نیکی با اطرافیان می‌رسد. در روایت دیگری حضرت (ع) فرمودند: «أعْرَفُ النّاسِ بحُقوقِ إخْوانِهِ وأشَدُّهُم قَضاءً لَها أعْظَمُهُم عِنداللّه شَأنا» یعنی هرکس را براساس رعایت حقوق برادرانش می‌شناسم و کسی که نسبت به مشکلات و نیازمندی برادران و خواهران دینی خودش اهتمام داشته باشد را نزد خدا ارجمندتر می‌بینیم.
بلا با نیکوکاری دفع می‌شود
رضوی‌پور نیکوکاری در حق دیگران را یکی از راه‌های دفع بلا از جامعه قلمداد کرد و تصریح کرد: در روایت معروف دیگری ابوهاشم نقل می‌کند: روزی نزد امام عسکری (ع) رفتم. ایشان فرمودند یکی از درهای بهشت نامش «باب‌المعروف» است یعنی باب کسانی که اهل نیکوکاری هستند. ابوهاشم می‌گوید وقتی این سخن را از حضرت شنیدم خیلی خوشحال شدم چون در برنامه زندگی‌ام این بود به مردم خدمت کنم. ما الان در عصری زندگی می‌کنیم که خیلی‌ها نیازمند توجه هستند و راه اینکه بلا را از جامعه خودمان دور کنیم همین نیکوکاری و برّ نسبت به یکدیگر است.
وی افزود: روایتی است از امام صادق (ع) که حضرت (ع) می‌فرمایند خدا می‌خواست یکی از اقوام بنی‌اسرائیل را عذاب کند و قرار بود عذاب سختی بر آنها نازل شود. نشانه‌های عذاب ظاهر شد. نشانه عذاب این بود یک بیماری همه‌گیر ایجاد شد به حدی که مردم بنی‌اسرائیل از ترس ابتلا به این بیماری از خانه‌های خودشان خارج نمی‌شدند. با این حال مردم از داخل خانه‌هایشان منافذی ایجاد کرده بودند و از هم خبر می‌گرفتند و اگر همسایگانشان چیزی نیاز داشتند از آن منافذ به آنها کمک می‌کردند. بعد از مدتی خدا عذاب را از مردم برداشت. مردم سؤال کردند علتش چه بود که این عذاب از ما برداشته شد؟ پیامبر آن قوم به آنها گفت خداوند متعال می‌فرمایند علتش این است که در این مدت شما نسبت به هم بی‌توجه نبودید و به واسطه همین نیکوکاری خدا عذاب را از شما برداشت. شبیه این وضعیت را ما در ایام کرونا داشتیم. در ایام بیماری کرونا دیدیدم خیلی از حیث اقتصادی و سلامتی صدمه دیدند. این ایام گذشت ولی در اثر آن دستگیری و کمک به هم‌نوع در میان مردم ترویج پیدا کرد.
کمک به مردم غزه و لبنان مصداق بارز نیکوکاری است
وی کمک به مردم غزه و لبنان را یکی از مصادیق نیکوکاری در عصر حاضر دانست و گفت: امروز خیلی از مسلمانان در جنگ با رژیم صهیونیستی قرار گرفتند و قطعاً اگر کسی خودش را شیعه امیرالمومنین (ع) و پیرو اهل بیت (ع) می‌داند باید طبق فرمایش امام عسکری (ع) اهل معروف باشد و سعی کند نسبت به مسلمانان خیر برساند، همانطور که مقام معظم رهبری هم فرمودند واجب است که نسبت به این مسلمانان دستگیری صورت بگیرد. این کمک باعث می‌شود خدا بلا را از زندگی‌ها دور کند و نعمت را روزی انسان کند و چه نعمتی بالاتر از فیض ظهور امام عصر (عج).
این کارشناس دینی در پایان یادآور شد: مسئله همسایه‌داری جزء سفارشات امام عسکری (ع) بوده است، مسئله دستگیری از سائل بدون توجه به عقیده و باورهایش از سفارشات حضرت بوده است. در زمانی که امام عسکری (ع) در شهر سامرا حضور داشتند خیلی از نواصب و دشمنان اهل بیت (ع) نیز در آن شهر حضور دارند ولی با این حال حضرت سفارش به نیکوکاری به مردم دارند. این نشان از این دارد که ائمه (ع) ما رکن مهمی که برای شیعیان بیان کردند مسئله تعامل و حسن معاشرت و نیکوکاری بوده و این را عمومیت می‌دادند؛ یعنی نمی‌گفتند شخص باید این ویژگی‌ها را داشته باشد تا به او کمک کنید. امیدواریم ما هم بتوانیم با عملمان رضایت فرزند امام عسکری (ع) یعنی امام زمان (عج) را به دست بیاوریم.
دیدگاه خود را بنویسید