سعدی
نقش نیکوکارانۀ استاد شجریان در فرهنگ و هنر ایران
/post-167917 مهر 1403 مصادف با چهارمین سال درگذشت استاد محمدرضا شجریان است؛ هنرمندی پُرکار که حاصل عمر هنری‌اش سرشار از نکته‌ها است. در این نوشتار تلاش شده است تا نقش نیکوکارانۀ این استاد آواز ایرانی در احیای فرهنگ و هنر و موسیقی ایران بررسی شود.
که زشت است پیرایه بر شهریار، دلِ شهری از ناتوانی فِگار
/post-925خیرخواهی و نیکوکاری، مضمونی است که در اشعار فراوانی از سعدی بازتاب یافته است. وی در باب اول بوستان، مسئولیتِ انسانیِ حاکمان را یادآوری می‌کند که باید از زرق و برق، تجملات و آسایش خود، به نفع مردمی که هیچ چیز در دنیا ندارند، بگذرند.
اگر بد کنی، چشم نیکی مدار!
/post-667نیکی‌دیدن در صورت نیک‌خواهی و بدی‌دیدن در صورت بدخواهی، یکی از باورهای اخلاقی است که در میراث غنی ادبی ایرانیان بازتاب یافته؛ به‌نحوی که سعدی در بوستان به آن اشاره کرده و در یکی از این موارد آورده است: «اگر بد کنی، چشم نیکی مدار، که هرگز نیارد گز انگور بار.»
خریدکردن از دکان بی‌رونق، نشانۀ بخشندگی و جوانمردی است
/post-482اگر سعدی در زمانۀ ما می‌زیست، خرید از دکان‌های محله و مغازه‌های ساده‌تر را به خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و «مال»ها ترجیح می‌داد؛ چراکه وی در باب دوم بوستان حکایتی بس شیرین در باب فضیلت خرید از دکان بی‌رونق نقل کرده و آن را مصداق بخشندگی و جوانمردی دانسته است.
به احسانی آسوده‌کردن دلی، بِهْ از اَلْف‌رکعت به هر منزلی
/post-444در باب دوم «بوستان سعدی»، حکایت زائری نقل شده است که در مسیر خانه خدا، در هر منزل، هزار رکعت نماز مسحتبی به جای می‌آورد و بابت این کار، به خود غره شد. در این زمان، هاتفی از غیب ندا داد: به احسانی آسوده‌کردن دلی، به از الف رکعت به هر منزلی.
از آن کس که خِیری بمانَد روان، دمادم رسد رحمتش بر روان
/post-427در یکی از اشعاری که در بوستان می‌درخشد، سعدی داستان گفت‌وگوی پادشاه روم و عالِمی را نقل می‌کند که در آن، عالِم، زودگذربودن دنیا و ضرورت نیکوکاری را به پادشاه یادآوری می‌کند و می‌گوید: از آن کس که خِیری بماند روان، دمادم رسد رحمتش بر روان.