پیشنهاد من این است که هر خیریه فقط بتواند از یک سازمان مجوز بگیرد

 به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، این رسانه سلسله‌نشست‌هایی را با عنوان «حکمرانی امور خیر در ایران» برنامه‌ریزی کرده است و هر نشست به یک مسئله در حوزۀ حکمرانی خیر اختصاص دارد. این جلسات که با رویکرد کاربردی و حل مسئله پیش‌بینی شده است، در رسانه خیر ایران منعکس می‌شود و گزارش‌های سیاستی آن برای مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال خواهد شد.

 نخستین نشست از این سلسله‌نشست‌ها، روز سه‌شنبه ۱۳ آبان‌ماه با موضوع «هماهنگی و هم‌افزایی میان دستگاه‌های مرتبط با نیکوکاری» برگزار شد؛ مسئلۀ این نشست آن است که فارغ از وجود یا عدم وجود هماهنگی خیریه‌ها با یکدیگر، بنظر می‌رسد دستگاه‌های حاکمیتی که با خیریه‌ها مرتبط هستند با یکدیگر هم‌افزایی و همکاری کافی را ندارند؛ برای مثال انتظار این است که سازمان بهزیستی، جمعیت هلال احمر، کمیته امداد و ... همکاری و هم‌افزایی بیشتری داشته باشند و اگر هم‌افزایی لازم شکل نگرفته است، دلایل آن باید واکاوی شود. 

 در این نشست، سهیل معینی (رئیس هیئت‌مدیره انجمن باور)، محمدحسین رضایی (مشاور وزیر بهداشت در امور خیرین)، سیدمحمدجواد آل احمد (عضو دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس مجمع خیرین استان قم)، احمد شرفخانی (رئیس مرکز خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه) و حمزه علی کوهساری (مدیرکل شبکه‌های مردمی کمیته امداد) به اظهار نظر پرداختند. مجری‌گری و دبیری این نشست را نیز حسام عزت‌آبادی‌پور (کارشناس ارشد مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی) بر عهده داشت.  

آنچه در ادامه می‌آید، خلاصه‌ای از سخنان حمزه‌علی کوهساری (مدیرکل شبکه‌های مردمی کمیته امداد) در این نشست است:

 در نگاه اول اگر بپردازیم به موضوع بین دستگاه‌ها و اینکه چرا تا الان همکاری و هم‌افزایی به نحو احسن شکل نگرفته، به دلیل این است که ما یک نظام منسجم خیر و احسان در کشور نداریم. دوستان به‌صورت پراکنده هستند و دستگاه‌های متولی صدور مجوز برای خیریه‌ها، هر کدام نگاهشان بر این است که یک اشرافیت کامل به مجموعه خودشان داشته باشند و موافق نیستند که دستگاه‌های دیگر، چه به‌ صورت حضوری و چه به‌ صورت سیستمی، ارائه خدمات آن‌ها را رصد کنند. این باعث شده است که همکاری و هم‌افزایی تا الان شکل نگیرد.

 همچنین بعضی دستگاه‌ها نگاهشان این است که با وجود گروه‌های مردمی، برای خودشان یک قدرتی ایجاد بکنند. به‌خاطر همین است که دستگاه‌های متولی صدور مجوز، در مقابل از دست رفتن اختیار صدور مجوز مقاومت می‌کنند. همچنین ممکن است بعضی از دستگاه‌ها نگاهشان بر این باشد که هر میزان گروه‌های مردمی و مجموعه خیریه‌هایشان افزایش پیدا بکند، شاید بتوانند سهمی بابت اعتبارات از بودجه کشور دریافت کنند اما این نگاه در کمیته امداد نیست.

 چون در خصوص گروه‌های مردمی و مراکز نیکوکاری کمیته امداد که الان هستند، ما هیچ اصراری برای تشکیلشان نداریم. خودشان می‌آیند درخواست می‌دهند. با توجه به نیازی که در محله پیش می‌آید خودشان احساس می‌گیرند، ما سازگار و بستر انجام کار را برایشان فراهم می‌کنیم؛ لذا نگاه ما بر این نیست و دنبال این بزرگ شدن گروه‌های مردمی نیستیم. تا الان هم ما ۱۱ هزار و ۴۳۰ مجوز صادر کردیم؛ الان ۷ هزار و ۵۰۰ مرکز نیکوکاری در سطح کشور فعالیت دارد و همه آن‌ها از طریق سامانه «راه نیکان» که کمیته امداد طراحی کرده است، با ما ارتباط برخط دارند. 

 شما فرمودید الگوی مطلوبی که به سمت هماهنگی و هم‌افزایی برویم چیست؟ الگوی مطلوب این است که هر خیریه فقط باید از یک دستگاه مجوز داشته باشد و منطبق با مأموریت‌های آن دستگاه فعالیت بکند. اگر مجوز‌های مختلف از سازمان‌های مختلف بگیریم، مثلاً هر خیریه بتواند از سه یا چهار سازمان مختلف مجوز بگیرد که الان بعضاً اینگونه است، قطعاً کارمان را به‌درستی نمی‌توانیم انجام بدهیم.

 اگر خیّرِ ما از مسجدسازی دارد می‌رود سمت مدرسه‌سازی، یعنی آنجا به مطلوبیت نرسیده. اگر از مدرسه‌سازی دارد کوچ می‌کند به سمت درمان، یعنی آنجا به مطلوبیت نرسیده. چون به مطلوبیت نمی‌رسد، کوچ می‌کند می‌رود سمت دیگر. اما اگر ما یک «نظام‌مندی» در حوزه خیریه داشته باشیم که فکر بشود و بر اساس فکر عمل بکنند، حضورین خیرین در هر عرصه‌ای به مطلوبیت می‌رسد و زمینه دلسردی آن‌ها از بین می‌رود. 

پیشنهاد اصلی من این است که اگر مجموعه‌ای از یک دستگاهی که متولی صدور مجوز است، مجوز گرفت، دیگر نتواند در دستگاه‌های دیگر مجوز بگیرد. در غیر این صورت، همین می‌شود که ما می‌گوییم بیش از صد هزار خیریه داریم؛ در حالی که یک خیریه از چهار جا مجوز گرفته. یک مجموعه چهار تا حساب می‌شود؛ یک عملکرد دارد، به چهار تا دستگاه گزارش عملکرد می‌دهد. این می‌تواند هم‌پوشانی‌ها را بگیرد، هم از آمار‌های نادرست پیشگیری کند؛ هم تعداد مجوزی که صادر شده مشخص شود؛ هم کشور بداند چه تعداد مجوز صادرشده فعال دارد؛ هم در نظام خیر و احسان بدانیم کشور چقدر خیر دارد، خیرین در چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند، چقدر نیازمند دارد و نیاز کشور چیست و از مجموعه خیرین کمک بگیریم و کارها اولویت‌بندی بشود.