به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، امروزه آموزش یک حق انسانی و مسئولیت عمومی دولت‌ها در برابر جامعه تلقی می‌شود. بسیاری از کشورها در قانون اساسی خود، حق آموزش رایگان و فراگیر برای افراد 7 تا 18 سال را به رسمیت شناخته‌اند و برای آموزش عالی (تحصیلات دانشگاهی) نیز تسهیلات، یارانه‌ها و حمایت‌های ویژه‌ای در دانشگاه‌های دولتی ارائه می‌کنند. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 24 ژانویه را به عنوان روز جهانی آموزش به منظور تجلیل از نقش آموزش برای صلح و توسعه تعیین کرده ‌است.

نگاهی به محرومیت‌های آموزشی در جهان

بدون آموزش با کیفیت فراگیر، عادلانه و فرصت‌های مادام‌العمر برای همه، کشورها در دستیابی به عدالت جنسیتی و شکستن چرخه فقر که میلیون‌ها کودک، جوان و بزرگسال را درگیر کرده است، موفق نخواهند شد. همچنین ایجاد محیط‌های یادگیری فراگیر، خوشایند و حمایت‌کننده برای دانش‌آموزان با نیازها و ناتوانی‌های، یادگیری متنوع، حیاتی است. آموزش و پرورش باید برای قرن بیست و یکم مناسب و قابل اجرا باشد.

 معلمان باید به درستی آموزش ببینند و منابع و ابزار بسیار مورد نیاز را در اختیار داشته باشند. آموزش باید حول الزامات و علایق تک تک فراگیران باشد. علاوه بر این، سیستم آموزشی باید دائماً اصلاح شود تا اثربخشی آن برای نسل های حاضر و آینده تضمین شود. امروزه در جهان 250 میلیون کودک و نوجوان از تحصیل، محروم و 763 میلیون بزرگسال هنوز بی‌سواد هستند.  

در جهان امروز، تنها مانع فراگیرشدن آموزش، فقر و عدم توسعه نیست، بلکه کودکان، نوجوانان و جوانان در مناطق مختلفی از جهان تحت‌تاثیر جنگ، تبعیض، نژادپرستی، بیگانه‌هراسی و نفرت‌پراکنی به سرمی‌برند و به همین دلیل آموزش آن‌ها تحت تاثیر قرار گرفته است. راه رسیدن به آموزش پایدار، گذار از چالش‌های پیش روی آن، با همکاری و مشارکت همه‌جانبه است. سازمان‌های خیریه و سمن‌ها از ابزارهای مهمی هستند که در کنار دولت‌ها می‌توانند به ارتقای آموزش کمک کنند.

کودکان کم‌برخوردار، مخصوصاً کسانی که در کشورهای درحال توسعه و یا متأثر از جنگ زندگی می‌کنند، دو برابر بیشتر احتمال دارد که از مدرسه و تحصیل باز بمانند. علاوه بر این، حدود 129 میلیون دختر در سراسر جهان به دلیل نبود عدالت جنسیتی و نگرانی‌های مالی از تحصیل محروم هستند. موسسات خیریه در سراسر جهان به طور خستگی ناپذیر تلاش می‌کنند تا  همه کودکان به  آموزش خوب دسترسی داشته باشند تا بتوانند زندگی خود را بهبود بخشند. 

نقش خیریه‌ها و سمن‌ها در ارتقای آموزش

 امروزه دولت‌ها وظیفه دارند در برابر «قشربندی اجتماعی» که ممکن است در نظام آموزشی پدید آید و باعث شود افراد با موقعیت اجتماعی، ثروت یا پیشینه، معلولیت و جنسیتِ متفاوت، دسترسی برابر به آموزش با کیفیت بالا نداشته باشند، پاسخ‌های سیاستی مناسب و اقدامات کارآمد داشته باشد. دولت‌ها در انجام این وظیفه خطیر نباید تنها باشند و تنها نیستند؛ در اکثر کشورها بخش غیر دولتیِ آموزش که یونسکو از آن به عنوان بازیگران غیردولتی آموزش (Non-state actors in education) تعبیر می‌کند، تکمیل‌کننده وظیفۀ دولت‌ها در مقابله با قشربندی اجتماعی هستند. مثلاً بسیاری از خیریه‌ها برای دسترسی زنان و دختران به آموزش رایگان، دسترسی مناسب معلولان به زیرساخت‌های آموزشی، برای دسترسی کودکان مناطق محروم به آموزش، مطالبه‌گری و اقداماتی عملی انجام می‌دهند. 

 اقدام دیگر خیریه‌ها و سمن‌ها در کمک به دولت، ورود به بحث احداث یا ترمیم یا توسعه کالبدی مدارس و دانشگاه‌هاست. پس خیریه‌ها عمیقاً در مورد علل بازماندگی از تحصیل در همه مقاطع، دغدغه و نگرانی دارند و از سوی دیگر، آموزش و تقویت زیرساخت‌های آن نیز برای آن‌ها مهم است، زیرا معتقدند آموزش، قوی‌ترین سلاحی است که نسل جوان برای رویارویی و غلبه بر مسائل، مشکلات یا معضلات اجتماعی آینده در اختیار خواهد داشت. هدف آموزش از دیدگاه بسیاری از خیریه‌ها، کسب اراده مشترک برای ساختن مدرسه‌ای قوی، کشوری قوی و در نتیجه تربیت انسان‌هایی بهتر برای جهان است. 

 البته باید توجه داشت که میزان موفقیت یا عدم موفقیت بخش غیر دولتیِ آموزش در کشورها، تا حد بسیار زیادی به گشودگی آن دولت در برابر این فعالیت‌ها منوط است؛ به این معنا که یک دولت، تا چه میزان به بازیگران غیر دولتی آموزش، امکان ایده‌پردازی، مطالبه‌گری، کنشگری، نهادسازی و تیم‌سازی می‌دهد. 

مروری بر تعدادی از تاثیر‌گذارترین خیریه‌های آموزش در جهان

در ادامه به برخی از خیریه‌ها و سازمان‌های غیر دولتیِ سرشناس در جهان که همگی دارای مقام مشورتی از سازمان ملل متحد هستند و در زمینه آموزش فعالیت می‌کنند، اشاره می‌کنیم:

بنیاد بین‌المللی نجات کودکان (Save the Children)

بنیاد بین المللی که برای بهبود زندگی کودکان با مراقبت‌های بهداشتی، فرصت های آموزشی و موارد دیگر، مبارزه می کند. این سازمان غیردولتی بین‌المللی مستقر در لندن، برای بهبود زندگی کودکان از طریق مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، کمک‌های اضطراری، توسعه اقتصادی و ... تلاش می‌کند. در سال 2021، Save the Children و سازمان‌های عضو آن تقریباً به 43 میلیون کودک رسیدند و به 103 فوریت‌های بشردوستانه پاسخ دادند. مجموع درآمد آنها حدود 2.2 میلیارد دلار بود.

موسسه اتاقی برای خواندن (Room to Read)

اتاقی برای خواندن (Room to Read) یک سازمان غیرانتفاعی جهانی است که به کودکان و خانواده‌های آنها در سراسر جهان کمک می‌کند تا به آموزش دسترسی داشته باشند. این سازمان در سال ۲۰۰۲ توسط مگی کوپر و بیل کرونین تأسیس شد و از آن زمان تاکنون به بیش از ۱۲ میلیون کودک در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین کمک کرده است.

ماموریت اتاقی برای خواندن «ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای کودکان محروم» است. این سازمان بر روی چهار هدف اصلی تمرکز دارد: ساختن مدارس و کتابخانه‌ها، آموزش معلمان، ارائه کتاب‌ها و محتوای آموزشی و حمایت از کودکان در معرض خطر.

موسسه بین‌المللی آموزش کودکی (Childhood Education International-CE International)

 این سازمان، ائتلافی از مقامات، سازمان‌های جامعه مدنی، و بخش خصوصی است که برای اصلاح سطح آموزش در کشورهای درحال‌ توسعه، فعالیت می‌کند. همچنین بر  آموزش کودکان، به ویژه آسیب‌پذیرترین کودکان تا سن 11 سال، تمرکز دارد. این سازمان از طریق شبکه‌ای از رابطین کشوری در سراسر جهان فعالیت دارند. داوطلبان و  رابطین اطلاعاتی این موسسه، درباره شیوه‌ها و سیاست‌های آموزشی مشارکت دارند تا به توسعه برنامه‌ها و ارتقای درک بین‌فرهنگی کمک کنند.

 پلان اینترنشنال (PLan International)

یک سازمان بین‌المللی است که به طور خاص برای حقوق کودکان، برابری و عدالت برای دختران، در حوزه آموزش، توانمندسازی کودکان، جوانان و جوامع، کار می‌کنند. پلان اینترنشنال، با تاکید بر اصل حق آموزش ایمن و با کیفیت، بر آسیب‌پذیرترین گروه‌ها، مانند دختران، کودکان دارای معلولیت، کودکان اقلیت و کسانی که در مناطق فقیر زندگی می‌کنند، متمرکز است. این سازمان بین‌المللی تلاش می‌کند دسترسی دختران و کودکان معلول به آموزش را افزایش، شکاف دیجیتالی جنسیتی را کامل‌ کند و دسترسی به آموزش را در مواقع اضطراری، افزایش دهد. 

سازمان بین‌المللی مراقبت (Care)

 این سازمان در سال 1945 توسط آرتور رینگلند و دکتر لینکلن کلارک برای تحویل بسته‌های غذایی به بازماندگان جنگ جهانی دوم در اروپا تاسیس شد. امروزه این موسسه خیریه از طریق بسته‌های مراقبتی، برنامه‌های آموزشی و حمایت، با فقر در سراسر جهان مقابله و دسترسی به آموزش با کیفیت را برای کودکان آسیب‌پذیر، به ویژه دختران، در مناطق فقیر یا متاثر از درگیری افزایش می‌دهد. از زمان تأسیس، Care  به بیش از 90 میلیون نفر در بیش از 100 کشور جهان خدمات ارائه داده است. 

موسسه Theirworld

  این موسسه در سال 2002 ، برای حمایت از تحقیقات علمی، اجتماعی و کمک به کودکان آسیب‌پذیر و دسترسی آن‌ها به آموزش، تاسیس شد. امروزه، این خیریه یک سازمان جهانی است که به رفع موانعی که کودکان بازمانده از تحصیل، می‌پردازد. این موسسه به دنبال ایجاد راه‌حل‌هایی است تا  سیستم آموزشی در سراسر جهان را بهبود بخشد. در سال جاری این موسسه، بیش از دوهزار جوان و کارآفرین اجتماعی را به هم متصل و به آن‌ها، آموزش می دهد. این موسسه تا‌کنون به بیش از چهارمیلیون کودک خدمات داده است. 

موسسه بین‌المللی آموزش جهان (World Education)

این موسسه در سال 1951 ، برای ارائه آموزش  و سوادآموزی به مردم کشورهای فقیر تاسیس شد. امروزه، این خیریه یک سازمان جهانی است و به تقویت دسترسی عادلانه به آموزش و ایجاد فرصت‌های شغلی برای اقشار آسیب‌پذیر می‌پردازد. آن‌ها همچنین برنامه هایی را برای تقویت مشارکت جامعه و کاهش کار کودکان، در آسیا، آفریقا و دریای کارائیب،  اجرا می کنند. این موسسه، چشم‌انداز آموزش را برای مردم در 52 کشور در سراسر جهان بهبود بخشیده و  در سال 2021، به بهبود مهارت‌های خواندن ابتدایی برای 10 هزار دانش‌آموز در کامبوج کمک و  8 کالج اجتماعی را در آمریکا راه اندازی کرده‌است.

امید به توسعه پایدار با آموزش

کیفیت آموزش جهانی، برای موفقیت هر جامعه‌ای ضروری است. با حمایت از سازمان های آموزشی، می توانیم اطمینان حاصل کنیم که همه می‌توانند به آموزش و  کلاس درس، دسترسی داشته باشند. آموزش با کیفیت به افراد، این امکان را به آنان می‌دهد تا به متخصصان مولد تبدیل و به توسعه همه‌جانبه کمک کنند. همچنین دانش و مهارت های لازم برای استفاده از فرصت‌های شغلی برابر را در اختیار همه، قرار می‌دهد. در این مسیر و برای رسیدن به اهداف پایدار آموزشی، سازمان‌های خیریه به دولت‌ها کمک می‌کنند تا علاوه بر آموزش خوب، فقر کاهش یابد و توسعه در جوامع، پایدارتر شود. 

منابع:

https://www.unesco.org/en/international-day-education

https://www.un.org/en/observances/education-day#:~:text=The%20United%20Nations%20General%20Assembly,education%20for%20peace%20and%20development.

https://www.graygroupintl.com/blog/charities-for-education

https://www.theharrisfoundation.org/charity-education-is-important/

https://impactful.ninja/best-charities-for-education-globally/

https://www.humanrightscareers.com/issues/biggest-ngos-in-the-world/

گزارش از زهرا میرابیان

ویراستار علمی: مجتبی اصغری