«آرشیت مهر رایانه» منتشر کرد: آمارهایی از نیکوکاری در سال ۱۴۰۳
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران؛ «آرشیت‌مهر‌رایانه» گزارش سالانه ۱۴۰۳ خود را برپایه رصد و پیمایش داده‌های موجود، تحلیل رفتار نیکوکاران، بررسی عملکرد مؤسسات و همفکری با نهاد‌های فعال در حوزه اجتماعی با حفظ حریم اطلاعات منتشر کرده است. تیم «آرشیت» در مقدمه این گزارش آن را آغاز یک مسیر برای ارزیابی اثربخشی فعالیت‌های نیکوکارانه از دل داده‌های واقعی توصیف کرده و هدف از ارائه این گزارش را به این شکل توضیح داده‌اند که:
«هدف از نگارش این گزارش، ارائه یک دید کلّی و حرفه‌ای به همه افرادی است که یا در آغاز راه تأسیس یک مؤسسه نیکوکاری قرار دارند و یا سال‌ها است در این حوزه تلاش می‌کنند و حالا نیاز دارند با نگاهی نو و مبتنی بر داده، فعالیت خود را بازنگری و بازآفرینی کنند.»
نویسندگان گزارش تلاش کرده‌اند با توجه به نیاز‌های اجتماعی، تنوع در شیوه‌های کمک‌رسانی و ورود فناوری به حوزه نیکوکاری به تحلیل الگو‌های مشارکت، سرفصل‌های محبوب، رفتار نیکوکاران و وضعیت مددجویان بپردازند و از این راه ابزاری کاربردی در اختیار مؤسسات نیکوکاری قرار دهند.
گزارش سال ۱۴۰۳ آرشیت در پنج بخش «نیکوکاران، نیکوکاری، مددجویان، نام نیک و پشتیبانی و خدمات آرشیت» تنظیم و ارائه شده است.
استقبال نیکوکاران از پرداخت‌های خُرد
نتیجه تحقیق آرشیت‌مهر‌رایانه در فصل نخست که جذب نیکوکاران در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، ترکیب جنسیتی، میانگین سنی و موقعیت جغرافیایی نیکوکاران مورد بررسی قرار داده است، نشانگر آن است که آمار جذب نیکوکاران در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال مشابه قبل، ۴۰ درصد افزایش داشته که ۴۳ درصد آنها را مردان، ۳۶ درصد را اشخاص حقوقی و ۲۱ درصد را زنان تشکیل می‌داده‌اند.
در قسمت جذب منابع نقدی، با رشد کمک‌ها در سال ۱۴۰۳ مواجه هستیم که در ماه‌های مختلف سال نوسان داشته است و در این میان، ماه‌های شهریور و مهر در جایگاه نخست و پس از آن بیشترین جلب سرمایه در ماه‌های پایانی سال یعنی بهمن و اسفند بوده است.. براساس این گزارش، بخش عمده این جذب سرمایه یعنی ۷۹ درصد از آن را پرداخت‌های خُرد کمتر از ۵۰ هزار تومان تا پانصد هزار تومان تشکیل داده است که به سه قسمت پرداخت‌های خُرد ۱۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی با بیشترین میزان، پرداخت‌های کمتر از ۵۰ هزار تومان در رده دوم و پرداخت‌های مابین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان تقسیم شده است که جایگاه سوم از این قسمت را به خود اختصاص داده است.
بخش دوم جذب سرمایه در گزارش آرشیت به پرداخت‌های متوسط با ۱۹ درصد اختصاص یافته که به دو بخش ۵۰۰ هزار الی یک میلیون و یک میلیون تا پنج میلیون نمایش داده شده که تقریباً اقبال مشابهی میان نیکوکاران یافته‌اند.
آخرین قسمت از تعداد مشارکت در هر بازه پرداختی به پرداخت‌های کلان با نرخ ۲ درصد اختصاص یافته است که نسبت به ۷ درصد سال گذشته کاهش را نشان می‌دهد. این بخش به پرداخت‌های بالای ۵ میلیون تومان اختصاص داشته است که کمترین اقبال را در میان نیکوکاران داشته است.
براساس گزارش ارائه‌شده، متولدین دهه هفتاد (با ۲۶ درصد) در رقابتی تنگاتنگ با متولدین دهه شصت (۲۴ درصد) و هشتاد (۲۳ درصد) بیشترین مشارکت را انجام داده‌اند و در این میان رده‌های سنی ۱۸ تا ۲۴ و ۳۵ تا ۴۴ سال با بیشترین نرخ مشارکت (۲۴ درصد) و رده سنی ۲۵ تا ۳۴ سال با نرخ ۲۳ درصد در جایگاه اول و دوم قرار گرفته‌اند.
آخرین آمار ارائه‌شده در فصل نخست این گزارش مرتبط با گستره جغرافیایی نیکوکاران تهرانی براساس داده‌های موجود در سامانه ابری مهر پلاس است که براساس آن بیشترین مشارکت به منطقه ۵ تهران اختصاص داشته است. پس از این منطقه، مناطق ۲، ۱۲، ۱۱، ۲۰، ۱۹ و ۱۸ در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
همراه‌بانک؛ محبوب‌ترین روش پرداخت کمک‌های نیکوکارانه
فصل دوم تحت عنوان «نیکوکاری» به بررسی شاخص‌های مختلف کمک‌های نیکوکاری از جمله جذاب‌ترین سرفصل‌های نیکوکاری، روش‌های پرداخت، روز‌های نیکوکاری و مشارکت، فراوانی نیکوکاران وفادار و فاصله زمانی کمک‌های نیکوکاران وفادار، صندوق صدقات، مقایسه سفارش تاج گل، بنر و استند ترحیم و در نهایت بیشترین مقصد سفارش این وسایل اختصاص دارد. گزارش کلّی آرشیت در این بخش حاکی از رشد ۲۲ درصدی میانگین تعداد مشارکت‌ها در سال ۱۴۰۳ نسبت به بازه زمانی مشابه ۱۴۰۲ دارد.
در قسمت «جذاب‌ترین سرفصل‌های نیکوکاری»، حرکت‌های هدفمند و کمپین‌ها به صورت صدقات، کمک به نیازمندان و کمپین یا پروژه جمع‌سپاری با ۱۶ درصد در صدر قرار دارد و پس از آن کمک به ایتام و مستمری ماهانه با ۷ درصد، بهداشت و درمان با ۶ درصد و ذبح خروس یا مرغ با ۵ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. در فهرست ارائه‌شده، بلایای طبیعی با دو صدم درصد در آخرین رده جای دارد.
محبوب‌ترین روش پرداخت با ۴۴ درصد، متعلق به همراه‌بانک است و پس از آن به ترتیب درگاه بانکی و پرداخت نقدی با ۱۴ درصد و فیش بانکی با ۷.۵ درصد در جایگاه چهارم قرار دارد.
براساس این گزارش نیکوکاران در سال ۱۴۰۳ در مناسبت‌های مذهبی مانند عید سعید فطر و ابتدای ماه‌های قمری و جشن‌های ملّی مانند شب یلدا و روز‌های منتهی به جشن نوروز تمایل بیشتری به مشارکت در کار‌های نیکوکارانه داشته‌اند.
آرشیت در این گزارش با ارائه تعریفی از «نیکوکار وفادار» آنها را کسانی معرفی کرده است که «در سه‌سال اخیر، در هر نیم‌سال حداقل یک‌بار» اقدام به کار نیکوکارانه کرده‌اند. براساس این تعریف که تفاوت معناداری با آمار ارائه‌شده در سال گذشته دارد، تنها ۲۸ درصد از نیکوکاران سالی یک‌بار کمک کرده‌اند و ۲۱ درصد از آنها ترجیح داده‌اند به صورت پراکنده به فعالیت‌های نیکوکاری خود بپردازند. نیکوکاری هر شش‌ماه یک‌بار با ۱۹ درصد، هر سه ماه یک‌بار با ۱۷ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. براساس این گزارش، تنها ۱۵ درصد نیکوکاران تمایل داشته‌اند که به صورت ماهانه در کار‌های نیکوکارانه مشارکت نمایند. آرشیت شمار نیکوکاران وفادار براساس تعریف خود را تنها ۱۱.۵ درصد اعلام کرده است.
آمار‌های آرشیت در ارتباط با کمک از طریق صندوق‌های صدقات حاکی از آن است که به دلیل استفاده کمتر از پول نقد و تمایل بیشتر مردم به استفاده از روش‌های نوین مانند درگاه پرداخت و لینک‌های یادآوری پرداخت الکترونیکی، این روش‌های جدید به سرعت در حال جایگزینی نسبت به روش‌های قدیمی‌تر هستند. در این قسمت مقایسه‌ای میان سال ۱۴۰۳ با سال مشابه قبل انجام شده است که براساس آن تعداد مأموریت‌های انجام‌شده در سال ۱۴۰۲ با ۵۵ درصد، بیشترین از بازه زمانی مشابه سال ۱۴۰۳ با ۴۵ درصد بوده است. برخلاف مورد نخست، سفارش نصب صندوق جدید در سال ۱۴۰۳ افزایش چشمگیری یافته و به رقم ۷۴ درصد رسیده که به مراتب از بازه زمانی سال قبل با ۲۶ درصد بیشتر است. همچنین است صندوق‌های مرجوعی که آمار حاکی از کاهش معنادار این مورد در سال ۱۴۰۳ با نرخ ۲۹ درصد نسبت به ۷۱ درصد در سال ۱۴۰۲ است.
سفارش تاج گل، بنر و استند برای مراسم‌ها نیز نسبت به سال ۱۴۰۲ افزایش یافته و به عدد ۵۷ درصد رسیده است. این در حالی است که در سال ۱۴۰۲ این رقم تنها ۴۳ درصد بوده است. آرشیت گزارش کرده است که عمده سفارش‌ها مربوط به مراسم سوگواری بوده و تنها ۰.۳۵ درخواست‌ها مرتبط با مراسم شادمانی بوده است. در این میان بیشترین مقصد سفارش در شهر تهران به مسجد جامع شهرک غرب، امامزاده عبدالله شهرری، باغ سعادت در سعادت‌آباد و امامزاده بی‌بی زبیده باز هم در شهرری اختصاص داشته است.
افزایش مددجویان دهه هشتادی
فصل سوم گزارش آرشیت به مددجویان اختصاص دارد که در آن گزارشی درباره دلایل پذیرش مددجویان، تنوع گروه خدمات ارائه‌شده به مددجویان، رده سنی و تحصیلی افراد تحت پوشش و گستردگی جغرافیایی مددجویان در شهر تهران ارائه شده است.
در قسمت نخست (دلایل پذیرش مددجویان)، زنان سرپرست خانوار (ایتام) با ۲۷ درصد، نیازمندان با ۱۴ درصد و حوزه درمان با ۱۳ درصد در جایگاه اول تا سوم قرار دارند. بیماری سرطان با ۱۲ درصد، تحصیل با ۸ درصد و زنان سرپرست خانوار بدسرپرست و اعتیاد با ۷ درصد در رده‌های بعدی قرار دارند.
گزارش آرشیت در قسمت تنوع گروه خدمات ارائه‌شده به مددجویان با ذکر تذکری همراه است که در گزارش سال ۱۴۰۲ هم آمده بود و آن اینکه به دلیل افزایش مشکلات معیشتی در سال ۱۴۰۳ مانند بازه زمانی سال قبل، اغلب کمک‌ها صرف تهیه ارزاق مددجویان شده و توانمندسازی افراد در سایه تأمین نیاز‌های اولیه مددجویان، کاهش قابل توجهی داشته است. بر این اساس در سال ۱۴۰۳، ۲۹.۲۶ درصد کمک‌ها صرف ارزاق شده است که البته نسبت به سال ۱۴۰۲ که ۴۱ درصد بود، کاهش یافته است. مستمری با ۲۴.۳۹ درصد، کمک نقدی با ۱۲.۹ درصد و درمان با ۱۰.۳۸ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.
در قسمت مرتبط با رده سنی افراد تحت پوشش، دهه هشتادی‌ها با ۲۶ درصد در مقام نخست و دهه نودی‌ها با ۱۸ درصد در جایگاه دوم قرار دارند. همچنین دانش‌آموزان ابتدایی با ۲۳.۷ درصد و محصلان دوره راهنمایی (۱۶.۵ درصد) و متوسطه (۱۵.۵ درصد) در جایگاه‌های بعدی افراد تحت پوشش قرار گرفته‌اند.
منطقه ۱۲ تهران، بیشترین میزان مددجویان در سال ۱۴۰۳ را به خود اختصاص داده است و پس از آن مناطق ۱۸ و ۱۵ تهران بیشترین مددجویان را در خود جای داده‌اند.
کاهش پروژه‌های تعریف‌شده در سامانه آرشیت
فصل چهارم این گزارش با عنوان «نام نیک» به مسئولیت اجتماعی شرکت آرشیت مهررایانه می‌پردازد که در آن مقایسه‌ای میان سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۲ در زمینه پروژه‌های تعریف‌شده، کاربران خانم و آقا، پرطرفدارترین سرفصل‌ها در پروژه‌های نام نیک و محبوب‌ترین سرفصل‌های اهدای هزینه مراسم صورت گرفته است.
براین‌اساس پروژه‌های تعریف‌شده در سال ۱۴۰۳ با ۴۷ پروژه کمتر از بازه زمانی مشابه سال قبل بوده است که ۶۵ پروژه ارائه شده بود. مردان در سال ۱۴۰۳ با ۵۲.۵ درصد گرچه همچنان از کاربران زن با مشارکت ۴۷.۵ درصدی پیشی گرفته‌اند، اما نسبت به سال ۱۴۰۲، ۳۳ درصد کاهش مشارکت را نشان می‌دهند.
در سال ۱۴۰۳ پرطرفدارترین سرفصل‌ها در پروژه‌های نام نیک را به ترتیب تحصیل با ۲۶ درصد، معیشت با ۲۰ درصد و ایتام با ۱۹ درصد داشته‌اند و دارو و درمان با ۱۵ درصد، پوشاک با ۱۱ درصد، مسکن با ۵ درصد و زلزله‌زدگان با ۴ درصد در رده‌های بعدی جای گرفته‌اند.
محبوب‌ترین سرفصل‌های اهدای هزینه مراسم در سال ۱۴۰۳ به ترتیب به تولد، خاکسپاری و سالگرد اختصاص داشته است و مراسم چهلم، نیمه شعبان و عید نوروز در جایگاه چهارم تا ششم قرار داشته‌اند.
خدمات آرشیت مهررایانه
فصل پنجم و پایانی گزارش به «پشتیبانی و خدمات آرشیت» اختصاص دارد که در آن آمارهایی درباره آمار خدمات مرکز تماس و پشتیبانی در سال ۱۴۰۳ ارائه شده است.
براساس این گزارش آرشیت به تماس تلفنی چهار هزار و ۹۵۲ کاربر پاسخ داده است، یک‌هزار و ۶۰۵ تیکت و پیام پشتیبانی را پاسخگو بوده است، ۲۲ هزار و ۱۸۰ دقیقه خدمات آموزشی و پشتیبانی به علاقه‌مندان ارائه داده است و ۹ میلیون و ۶۳ هزار و ۴۷۰ پیامک از طریق سامانه آرشیت به کاربران ارسال کرده است. در مقابل ۸۸ هزار و ۱۶۹ پیامک نیز به این سامانه رسیده و دریافت شده است. نویسندگان گزارش این توضیح تکمیلی را نیز اضافه کرده‌اند که از حدود ۹ میلیون پیامک ارسالی توسط مؤسسات نیکوکاری، ۹ هزار و ۲۵۰ نفر اعلام عدم تمایل به دریافت پیامک داشته‌اند که فرایند مسدودسازی ارسال برایشان انجام شده است.
گزارش از زهرا حاتمی