به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، در ماه مبارک رمضان فعالیت‌های خیریه در میان مسلمانان سراسر جهان، حال و هوایی دیگر دارد. کمک و حمایت رمضانی به خیریه‌های اسلامی با شیوه‌های مختلفی صورت می‌گیرد؛ مسلمانان با اهدای مستقیم، کمک از طریق بسترهای مخابراتی، اهدای آنلاین، کمک مالی از طریق بانک‌ها، اهدای غیرنقدی و پویش‌های رمضانی به کمک‌های رمضانی می‌پردازند.

 برگزاری پویش‌های «رمضان‌الخیر» در پیوند با سنت اسلامی انفاق و خیریه

 برگزاری پویش‌های «رمضان‌الخیر»، در پیوند با سنت اسلامی انفاق و خیریه و در بالاترین سطوح اجرا می‌شود. کمک به مؤسسات خیریه در این ماه به بیشترین میزان در طول یکسال می‌رسد و نیازمندان را در اَشکال مختلفی تحت حمایت و پوشش خود قرار می‌دهند. مؤسسات خیریه با برنامه‌ریزی چندماهه برای ماه رمضان اولویت‌بندی‌های خود را برای گروه‌های ذینفعشان تعیین و با تخصیص بودجه ماهانه، یک برنامه مالی روشن را برای توزیع کمک‌های مالی به شیوه‌ای متعادل برنامه‌ریزی می‌کنند.

 پویش‌های اسلامی در مواردی نیز با شاخص‌هایی پایدار برنامه‌ریزی می‌شوند تا از طرح‌های بلندمدت که تأثیری ماندگار بر جامعه می‌گذارد، حمایت کنند و بیشترین پویش‌های رمضانی در پلتفرم‌های الکترونیکی برای تسهیل روند کمک مالی سریع و ایمن اجرا می‌شوند. در کشورهایی چون عربستان، کویت، امارات، قطر و عمان، استفاده از این پلتفرم‌ها اجباری بوده و نظارت دقیقی بر آن، اعمال می‌شود. 

 مؤسسات خیریه در بیشتر کشورهای اسلامی، برای ساماندهی پویش‌های ماه مبارک رمضان، اقدامات زیر را به ترتیب اولویت به اجرا می‌گذارند:

1. شناسایی ذینفعان 

2. تهیه فهرست دقیقی از نیازمندان

3. سازماندهی پویش با هماهنگی و همکاری با سایر سازمان‌‌ها جهت جلوگیری از تکراری شدن و اطمینان از پوشش کامل نیازهای جامعه

4. راه‌اندازی ابتکارات خلاقانه و همکاری با داوطلبان برای ترویج روحیه مسئولیت اجتماعی 

5. ارائه گزارش شفاف به نهادهای دولتی و نظارتی مربوطه

 چرا پویش‌های رمضانی در میان مسلمانان محبوب است؟

 مسلمانان در هر نقطه از جهان، بر این باور هستند که فضیلت نذورات در ماه رمضان و ثواب مضاعف آن در امور خیریه، عبادتی خالصانه است. آنان معتقدند با اجرای پویش‌های رمضانی به احیای سنت‌ها و پیروی از پیامبر اکرم (ص) در سخاوت و بخشش، همت می‌گمارند و منجر به تقویت پیوندهای انسانی و تقویت احساس برادری و محبت بین اهداکننده و ذینفع می‌شوند. از منظر مسلمانان، پویش‌های رمضانی با رفع نیازهای افراد در معرض آسیب، باعث دستیابی به همبستگی اجتماعی از طریق کاهش آلام خانواده‌های نیازمند می‌شوند و به ترویج ارزش‌های نوع‌دوستی کمک می‌کنند.

 نگاهی به برخی از رایج‌ترین پویش‌های رمضانی خیریه

 برخی از انواع پویش‌های رمضانی خیریه که معمولاً توسط مسلمانان برگزار می‌شوند عبارت از این موارد هستند:

1.  پویش رمضانی برای پناهندگان: پویش‌های رمضانی پناهندگان چنددهه‌ای است که برای توجه بیشتر به جامعه پناهندگان در کشورهای اسلامی و غیراسلامی به نفع فلسطین، سوریه، یمن، سودان، مسلمانان میانمار و سایر پناهندگان جهان اجرا می‌شود. پویش زکات فطریه ماه مبارک رمضان نیز در تأمین منابع بشردوستانه آ‌ژانس پناهدگان سازمان ملل متحد نقش مهمی را ایفا می‌کند. در آستانه ماه رمضان امسال نیز بیشتر پویش‌های رمضانی برای پناهندگان متوجه غزه و سودان است.
2. پویش‌های بشردوستانه و امدادی جهان اسلام: این پویش‌ها که بیشتر از سوی خیریه‌های بین‌المللی اسلامی برگزار می‌شود، جوامع بحران‌زده جهان را در نظر دارد. پویش‌های حمایت از لبنان، به غزه کمک کنید، پویش‌های کمک به سیل و بلایای طبیعی، کمک‌های فوری برای افغانستان، امداد سودان، امداد یمن، امداد سومالی و سایر مناطق بحرانی، در ماه رمضان با جدیت بیشتری در اولویت جمع‌آوری کمک‌های امدادی، قرار می‌گیرند.
3.  پویش‌های افطاری یا سحر: مشارکت در برپایی سفره‌های افطاری مشترک یا توزیع غذا بین نیازمندان به منظور پرورش روحیه همبستگی و عشق در جامعه، از رایج‌ترین پویش‌های ملی و محلی در کشورهای اسلامی هستند. بسیاری از سازمان‌های خیریه و مساجد در ماه رمضان اقدام به توزیع سحری و افطاری رایگان برای نیازمندان می‌کنند. این پویش‌ها معمولاً در مکان‌های عمومی یا مراکز خیریه برگزار می‌شوند.
4.  پویش حمایت از ایتام یا کودکان بدسرپرست: حمایت از یتیمان یکی از رایج‌ترین سنت‌های خیر در اسلام است که در ماه رمضان نیز با جدیت بیشتری مورد توجه پویش‌های رمضانی در سراسر جهان اسلام و مسلمانان دنیا قرار می‌گیرد؛ زیرا بنا بر روایات اسلامی، حمایت از ایتام در این ماه مبارک، برای مؤمن همنشینی پیامبر (ص) در بهشت را به ارمغان می‌آورد.
5.  پویش بِه‌سازی مساجد و مدارس: پویش هدایت امور خیریه به سمت بِه‌سازی مساجد و مدارس به منظور خدمت‌رسانی بهتر به جامعه و ایجاد مکانی برای آموزش و عبادت، در ماه رمضان مورد استقبال قرار می‌‌گیرد. ساختن مساجد در مناطق دورافتاده و فقیرنشین یا جاهایی که مسلمانان مجبورند برای شرکت در نماز عید، نماز تراویح یا نماز جمعه مسافت‌های طولانی را طی کنند، باعث می‌شود تا برخی از پویش‌های رمضانی به این سمت هدایت شود.
6.  پویش حمایت از پروژه‌های خیریه: حمایت از پروژه‌های خیریه مانند طرح‌های مراقبت‌ پزشکی، امدادی و توسعه‌ای نیز از دیگر پویش‌های رمضانی در راستای اهداف خیریه هستند.
7.  پویش مشارکت در توزیع قرآن: توزیع قرآن در جامعه محلی یا کشورهایی که به آن نیاز است، از دیگر پویش‌های رایج در ماه مبارک رمضان است.
8.  پویش حمایت از خانواده‌های فقیر: این پویش با اهدای مبلغی برای کمک به خانواده‌های آسیب‌دیده و نیازمند صورت می‌گیرد.
9.  پویش پوشاک و لوازم ضروری: برخی از سازمان‌های خیریه در ماه رمضان اقدام به جمع‌آوری و توزیع پوشاک، کفش و لوازم ضروری برای خانواده‌های کم‌بضاعت می‌کنند. این پویش‌ها به ویژه در مناطق سردسیر یا برای کودکان و افراد سالخورده اهمیت زیادی دارد.
10.  پویش کمک‌های نقدی (زکات و صدقات): ماه رمضان زمان مناسبی برای پرداخت زکات و صدقات است. بسیاری از مسلمانان در این ماه اقدام به پرداخت کمک‌های نقدی به نیازمندان می‌کنند. این کمک‌ها می‌تواند به صورت مستقیم به افراد نیازمند برسد یا از طریق سازمان‌های خیریه توزیع شود.
11.  پویش کمک به بیماران و درمان: در این پویش‌ها، کمک‌های مالی برای درمان بیماران نیازمند جمع‌آوری می‌شود. برخی از سازمان‌ها نیز اقدام به برگزاری کلینیک‌های رایگان یا توزیع دارو برای افراد کم‌درآمد می‌کنند.
12.  پویش آموزش و توانمندسازی: در این پویش‌ها، سازمان‌های خیریه اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی، کارگاه‌های مهارت‌آموزی و برنامه‌های توانمندسازی برای افراد کم‌بضاعت می‌کنند تا بتوانند در آینده، شغل مناسبی پیدا کنند.
13. پویش‌های فرهنگی و مذهبی: برخی از پویش‌ها در ماه رمضان به ترویج فرهنگ اسلامی و آموزش مسائل دینی اختصاص دارد. این پویش‌ها می‌توانند شامل توزیع کتاب‌های مذهبی، برگزاری کلاس‌های قرآن و دعا یا برنامه‌های ویژه برای جوانان باشد.
14.  پویش‌های محیط زیستی: برخی از سازمان‌ها در ماه رمضان اقدام به برگزاری پویش‌های محیط زیستی می‌کنند؛ مانند کاشت درخت، پاکسازی محله‌ها و ترویج فرهنگ حفظ محیط زیست. 
15. پویش کارهای داوطلبانه: پویش داوطلبی یک عمل خیر داوطلبانه در ماه مبارک رمضان است که براساس آیه شریفه: «مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً ۚ وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ» (بقره/ 245)، افراد با شرکت در پویش‌های مختلف فعالیت می‌کنند.

 بزرگ‌ترین و موفق‌ترین پویش‌های رمضانی از نظر جمع‌آوری کمک‌های مالی

 اطلاعات دقیق درباره بیشترین مقدار پول جمع‌آوری‌شده در یک پویش رمضانی ممکن است به دلیل تنوع سازمان‌ها و عدم انتشار عمومی تمام آمار، دقیقاً مشخص نباشد. با این وجود، سازمان خیریه امداد اسلامی جهانی (Islamic Relief Worldwide)، به دلیل گستردگی فعالیت‌های بین‌المللی و شفافیت مالی، یکی از شناخته‌شده‌ترین سازمان‌ها در این زمینه محسوب می‌شود.

 تا سال ۲۰۲۳ یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین پویش‌های رمضانی از نظر جمع‌آوری کمک‌های مالی را این سازمان برگزار کرده است. در سال ۲۰۲۱ نیز این سازمان بیش از ۱۰۰ میلیون پوند کمک‌های مالی جمع‌آوری کرد که برای تأمین غذا، آب، دارو و سایر نیازهای اساسی برای میلیون‌ها نفر در کشورهای مختلف استفاده شد.

 همچنین سازمان خیریه قطر قرار است بزرگ‌ترین پویش رمضانی به نام پویش «جان بخشید» (Giving Lives On) را با تمرکز ویژه بر غزه راه‌اندازی کند. هدف از این کمپین کمک به 4.5 میلیون نفر از مردم نیازمند در 40 کشور جهان و با تمرکز ویژه بر غزه است، جایی که بیش از دو میلیون نفر با بحران غذایی روبه‌رو هستند. پویش سازمان خیریه قطر، بنا دارد بر پروژه‌های توسعه‌ای و نیازهای اساسی تأکید داشته باشد. خیرین می‌‌توانند از طریق پلتفرم آنلاین (qcharity.org/en) یا از طریق اپلیکیشن موبایل (qch.qa/appen) در این پویش مشارکت داشته باشند.

 در طول ماه رمضان، پروژه‌های داخلی این خیریه نیز با هزینه تخمینی 166 میلیون ریال قطری هدف‌گذاری شده است و  پروژه‌های ماه رمضان که شامل «اطعام روزه‌داران» (غذاهای گرم و بسته‌های غذایی)، «زکات فطره» و «لباس عید» است، در 39 کشور در سراسر آسیا، آفریقا و اروپا با اولویت کشورهای آسیب‌دیده از بحران مانند فلسطین، سوریه، سودان و یمن اجرا خواهد شد. سازمان خیریه قطر، پویش غزه را که در سال گذشته شروع کرده است در ماه مبارک رمضان ادامه خواهد داد و با برنامه‌ریزی برای بزرگترین طرح افطار در روز اول ماه مبارک رمضان در این شهر، قصد دارد نوید‌بخش برکات رمضانی باشد.

 سخن پایانی

 پویش‌های رمضانی خیریه‌های اسلامی در کنار کمک به نیازمندان، روحیه همدلی و مشارکت اجتماعی را در بین مسلمانان تقویت می‌کنند. ماه رمضان فرصتی برای توبه، بخشش و کمک به دیگران است و این پویش‌ها بخشی از تلاش‌های مسلمانان برای تحقق این اهداف هستند. در نهایت، زیبایی ماه رمضان در تبدیل آن به فرصتی برای دستیابی به تغییرات مثبت در زندگی فردی و اجتماعی از طریق اعمال خیرخواهانه و احسان است. پویش‌های ماه مبارک رمضان نیز صرفاً خیریه نیستند، بلکه راهی برای تقویت پیوندهای انسانی و گسترش امید در جامعه محسوب می‌‌شوند.

 گزارش از زهرا میرابیان

 منابع:

ghirasalkhaeer

marn.com

birr230.org.sa

islamic-relief

dubaicharity.org

jeelsd.org

aa.com.tr

lifemakers