با فرمان اجرایی ترامپ، آیندۀ نیکوکاری در آسیا تغییر می‌کند؛ پیش به سوی خودباوری
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، در پی پایان دوره کمک‌های خارجی آمریکا به خیریه‌ها در آسیا، فرصت مناسبی برای نیکوکاری و توسعه آسیایی فراهم شده است تا حلقه‌های اهداکنندگان و بنیاد‌های آسیایی تصمیم بگیرند، خودشان زمام امور خیر و نیکوکاری را در این قاره در دست بگیرند. بنیاد‌های خیریه از کشورهایی نظیر چین، کره جنوبی و ژاپن با منصرف شدن آمریکا از پروژه‌های توسعه‌ای و خیریه، خود به صورت مستقیم در حال تبدیل شدن به حلقه‌های نیکوکاری آسیا هستند تا بتوانند مدل‌های توسعه مشارکتی و مبتنی بر ظرفیت‌های محلی را هدایت کنند.
فرمان اجرایی ترامپ در سال گذشته مبنی بر قطع کمک‌های دولت آمریکا به سازمان‌هایی مانند آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) که در ماه‌های آغازین سال ۲۰۲۵ رقم خورد، تصویر ناشی از توقف فعالیت‌های حیاتی، بسته‌شدن نهاد‌های توسعه و از دست دادن میلیون‌ها فرصت شغلی، نگرانی زیادی را در میان سازمان‌های نیکوکاری و امدادرسان در آسیا ایجاد کرد؛ زیرا در واقعیت امر، کمک‌های خارجی آمریکا، نقش حیاتی در تغییر و شکل‌گیری حرکت‌های امدادی، بشردوستانه یا توسعه‌ای در سطح آسیا داشته است.
برای مثال از دهه ۱۹۶۰، این کمک‌ها نقش مهمی در ریشه‌کنی فلج اطفال در هند و بنگلادش، کاهش نرخ مرگ‌ومیر مادران و نوزادان در اندونزی و بهبود ظرفیت مقابله با بیماری‌های نوظهور مانند سارس و کویید ۱۹ ایفا کرده است. هر چند آمریکا از طریق این مداخلات بشردوستانه بسیاری از سیاست‌های خود را نیز در آسیا به پیش می‌بُرد و از طریق این سازمان‌ها توانسته بود حوزه نفوذی را برای خود در منطقه به وجود آورد. کمک‌های آمریکا در آسیا معمولاً شامل موضوعات حساس سیاسی و غیرقابل تأمین مانند حقوق بشر، آزادی مطبوعات، درمان ایدز و حمایت از پناهندگان بود و تأثیر عمیقی بر جامعه مدنی منطقه می‌گذاشت و جان بسیاری را نیز نجات می‌داد. در عین حال، باید به خاطر داشت که این کمک‌ها هرگز کامل وبدون نقص نبوده‌اند و اغلب به خاطر ناکارآمدی، بروکراتیک بودن یا هم‌راستا نبودن با نیاز‌های محلی، مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. اما مفهوم حیاتی بودن و تأثیر استراتژیک آنها نباید نادیده گرفته شود. کمک‌های خارجی، در حقیقت سرمایه‌گذاری‌هایی استراتژیک براساس اولویت‌ها و شرایط زمانی اهداکنندگان هستند و قابل تغییر و بازآفرینی‌اند.
تأثیر بر آسیا
کاهش بودجه‌های اهدایی آمریکا در آسیا پیامد‌های قابل توجهی دارد. در یک نظرسنجی که اخیراً توسط «حلقه خیریه آسیا» (APC)(۱) و بنیاد «جامعه آسیا» (ACF)(۲) انجام شد، حدود ۳۶۷ خیریه و سازمان غیردولتی در ۲۰ منطقه جغرافیایی گزارش دادند که به طور مشترک، سالانه ۲۷۵ میلیون دلار از طریق منابع فوری خود را با اقدام آمریکا، از دست داده‌اند و انتظار دارند بتوانند تنها دو میلیون دلار در سال آینده از منابع جایگزین تأمین کنند. این در حالی است که این کمک‌ها حدود سه میلیون نفر را تحت پوشش مستقیم خود قرار می‌دادند و بخش‌های مهمی مانند بهداشت، آموزش و جامعه مدنی به واسطه قطع آن، با بحران‌های شدیدی روبه‌رو شده‌اند.
کاهش میزان کمک‌های بین‌المللی
خروج کمک‌های خارجی ایالات متحده، به صورت یکجانبه و به یکباره نیست بلکه حاکی از سیاست بزرگی است که قرار است همه متحدان آمریکا در قبال آسیا در پیش بگیرند. این امر نشان‌دهنده روند بزرگتر کاهش بودجه‌های کمک در کشور‌های اهداکننده سنتی مانند بریتانیا، آلمان، سوئد و هلند است که همگی به تازگی برنامه‌هایی برای کاهش کمک‌های خارجی اعلام کرده‌اند و نشان می‌دهد که این روند، فراتر از یک رویداد مقطعی است و ممکن است به تغییر چشمگیر در چشم‌انداز تأمین مالی جهانی منجر شود. این وضعیت نه‌تنها نشانگر کاهش منابع خارجی است، بلکه ممکن است دیگر کشور‌ها همچون ژاپن را ترغیب کند تا بر اولویت‌های داخلی خود تمرکز کنند و اهداف خارجی را کنار بگذارند.
احتمالاً این کاهش بودجه نقطه‌ای است که دیگر بازگشتی ندارد و تغییری غیرقابل برگشت در چشم‌انداز تأمین مالی جهانی محسوب می‌شود. در چنین شرایطی، نه باید در حسرت کم شدن کمک‌ها ماند و نه فرصت‌های دیگر را از دست داد. بلکه باید از این موقعیت بهره‌مند شد تا یک مدل توسعه مبتنی بر ظرفیت‌های محلی ساخته شود؛ مدلی که با همکاری دولت، بخش خصوصی و جامعه محلی، نیاز‌های واقعی را برآورده سازد، مستقل از اولویت‌های سیاست‌گذاری خارجی باشد و آینده منطقه آسیا در دستان شهروندان آن قرار گیرد.
ساختن یک اکوسیستم مقاوم‌تر
کاهش کمک‌های بین‌المللی، خیریه‌ها، تأمین‌کنندگان و اهداکنندگان منطقه‌ای را علاوه‌بر تأمین نیاز‌های فوری، با چالش‌های جدی‌تری از جمله ساختن یک سیستم خودکفا و مقاوم‌تر روبه‌رو کرده است. این شرایط، ضرورت بازاندیشی در نحوه مدیریت و پاسخگویی این سازمان‌ها را بیش از پیش آشکار کرده است. به گفته تحلیلگران، این مرحله نیازمند پرسش‌های دشواری است. آیا فعالان و سازمان‌های محلی آماده‌اند تا مالکیت و مسئولیت توسعه منطقه خود را بر عهده گیرند؟ چه موانعی مانع از نقش‌آفرینی قوی و رهبری مؤثر آنها شده است؟ چگونه می‌توان حمایت‌های موثرتر از سازمان‌های محلی را برای کاهش وابستگی آنها به کمک‌های خارجی فراهم کرد؟ و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توان اعتماد و همکاری در چارچوب چشم‌انداز نوپای اثرگذاری اجتماعی در آسیا را تقویت کرد؟
پس از انتشار برخی نظرسنجی‌های مربوط، سازمان‌های APC و ACF به همراه تأمین‌کنندگان منطقه‌ای، نشست‌هایی را برگزار کردند تا راه‌حل‌های عملیاتی برای این مسائل کشف کنند. هرچند بسیاری از شرکت‌کنندگان علاقه و تمایل به اقدام نشان دادند، اما «چگونگی» اجرای این راه‌حل‌ها هنوز مورد سؤال باقی مانده است. در حال حاضر، فعالان در سطح محلی، به ویژه کسانی که به طور مستقیم در سطح میدانی فعالیت می‌کنند، با سرعت بیشتری اقدام می‌کنند. ارائه حمایت‌های مؤثر به نیازمندان، تسهیل محدودیت‌ها و فرآیند‌های گزارش‌دهی و وضع برنامه‌هایی برای کمک به سازمان‌ها در تقویت توانمندی‌های عملیاتی و جمع‌آوری سرمایه، بخشی از فعالیت‌های جاری آنها محسوب می‌شود.
کارشناسان در حوزه تأمین منابع بر لزوم فراتررفتن از اقدامات فردی تأکید داشته و خواستار همکاری و هم‌افزایی بین تأمین‌کنندگان هستند تا بتوانند شانس بقای خیریه‌ها را افزایش دهند. آنان بر اهمیت سرمایه‌گذاری در بخش عمومی تأکید می‌کنند که خیریه را تقویت کند و در جهت کاهش فشار بر سازمان‌های فعال، هم‌راستا باشد. همچنین، تمرکز بر به اشتراک‌گذاری اطلاعات و ایجاد شبکه‌های ارتباطی قوی بین گیرندگان کمک و تأمین‌کنندگان دیگر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چراکه اعتماد و روابط ارزشی، کلید اصلی جلب منابع جدید و حفظ خدمات حیاتی است. در پایان، توصیه شده است که خیریه‌ها منابع بیشتری برای پروژه‌های «غیرقابل تأمین» اختصاص دهند؛ زیرا این پروژه‌ها با وجود تأثیر عمیق و ماندگارشان، به شدت در معرض آسیب‌های مالی قرار دارند، به‌خصوص در دوره‌هایی که منابع مالی سیاسی کاهش می‌یابد و یافتن تأمین‌کنندگان اصلی دشوار می‌شود.
در مجموع، هرچند کمک‌های خارجی در حال پایان یافتن است، آینده توسعه منطقه به تلاش و همت فعالان محلی وابسته است. اگرچه نمی‌توان جای خالی ۱۲.۹ میلیارد دلار کمک توسعه‌ای رسمی در آسیا را پر کرد، اما ایجاد فرصت‌ها، آموزش‌ها و مهارت‌های محلی می‌تواند مسیر رسیدن به یک آینده مقاوم و مستقل را هموار سازد. آینده توسعه آسیا باید به دست مردم منطقه سپرده شود. یعنی نه‌تنها به کمک‌های خارجی نیاز نباشد، بلکه با توانمندی و اعتماد به نیرو‌های محلی این اتفاق بیفتد.
یادداشت از شورانگیز داداشی
منبع:
www.devex.com
پی‌نوشت‌ها:
[۱]. Asia Philanthropy Circle
[۲]. Asia Community Foundation