خیریه‌ها چگونه به پیروزی کمک کردند: روایتی از بریتانیا در جنگ جهانی اول
«خیریه‌ها چگونه به پیروزی کمک کردند» (How charities helped to win) عنوان یادداشتی از خانم کارل هریس (Carol Harris) تاریخ‌نگار و خبرنگار بریتانیایی است که در سال ۲۰۱۴ در وب‌سایت خبری-تحلیلی بخش سوم (thirdsector) منتشر شده است. این یادداشت درباره شکل‌گیری اولین خیریه‌ها در بریتانیا در زمان جنگ جهانی اول و نقش آنها در بهبود اوضاع جنگ و حفظ انسجام و روحیه در میان سربازان و سایر مردم نگاشته شده است. در ادامه مرور کوتاهی بر آن مطلب خواهیم داشت.
جنگ جهانی اول باعث ایجاد موج جدیدی از فعالیت‌های داوطلبانه و تأسیس بسیاری از خیریه‌ها شد که در زمان جنگ به نظامیان و خانواده‌هایشان کمک می‌کردند و برخی از آنها هنوز هم فعال هستند. با شروع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴، جریانی از افراد ثروتمند و دارای نفوذ لندن داوطلبانه منابع قابل توجه خود را در اختیار وزارت جنگ قرار دادند. از جمله آنها می‌توان به آلمریک پاژه (Almeric Paget)، نماینده محافظه‌کار کمبریج و همسرش، پائولین (Pauline) اشاره کرد که بودجه لازم را برای تشکیل یک گروه ۵۰ نفره از فیزیوتراپیست‌ها را برای درمان مردان مجروح تامین کردند. با افزایش تعداد تلفات سربازان جنگ، تقاضا برای کار این فیزیوتراپیست‌های داوطلب افزایش یافت و در اوایل سال ۱۹۱۵، دولت از خانواده پاژه درخواست کرد که مراکز درمانی بیشتری را تأمین مالی کنند.
اکنون بسیاری از تحلیلگران استدلال می‌کنند که این شکل از کمک‌های داوطلبانه در آن زمان ضروری بوده است و فعالیت‌های خیریه‌ها به ایجاد انسجام اجتماعی و تقویت روحیه سربازان کمک‌های فراوانی کرده است. در همین راستا در دوران جنگ ۱۸ هزار خیریه با اهداف مختلفی مانند تامین لباس، کتاب، غذا و فراهم‌آوردن خدمات پزشکی تاسیس شد. علاوه‌بر آن سازمان‌هایی برای برگزاری مراسم‌های یادبود برای سربازان جان‌باخته بریتانیایی و جهت کمک به کاهش التهابات داخلی کشور نیز تاسیس شد.
در آن زمان جمع‌آوری کمک‌های مالی به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل شده بود. حتی کودکان نیز به ایفای نقش‌هایی متناسب با شرایط خود می‌پرداختند. بیشتر فعالیت‌های آنان در مدارس بود؛ برای مثال آنها در روزی که با عنوان «روز تخم مرغ» شناخته می‌شد، صبحانه‌های خود را به سربازان اهداء می‌کردند. همچنین آنان با پوشیدن لباس‌های سربازان و پرستاران، در جمع‌آوری کمک‌های مالی همکاری می‌کردند.
در مقابل دولت‌ها نیز نقش خود را بازیابی کردند. از آن جایی که با فراخوانده‌شدن سربازان وظیفه، بسیاری از خانواده‌ها نان‌آور اصلی خود را از دست داده بودند، شرایط بسیار سختی برای ایشان ایجاد شد و دولت وقت بریتانیا در آن زمان به سرعت تشخیص داد که اگر چنین نگرانی‌هایی وجود داشته باشد، از تعداد داوطلبان جنگ کاسته خواهد شد. به همین دلیل ادوارد (Edward)؛ شاهزادۀ ولز و یکی از اعضای خانواده سلطنتی بریتانیا، صندوق امداد ملی را برای کمک به خانواده‌های مردان خدمتگزار تاسیس کرد.
با ادامه جنگ، روند کمک رسانی‌های نقدی و کالایی حفظ شد. پیتر گرنت (Peter Grant)، مدرس مدیریت بخش داوطلبانه در دانشکده بازرگانی کاس و نویسنده کتاب «انسان‌دوستی و اقدام داوطلبانه در جنگ جهانی اول» (Philanthropy and Voluntary Action in the First World War)، در این خصوص بیان می‌کند که بدترشدن آمار تلفات، مردم را از انجام اقدامات داوطلبانه منصرف نکرد و حتی پس از شکست‌ها و عقب‌نشینی‌ها، میزان کمک‌های داوطلبانه افزایش یافت. او می‌گوید: «در آغاز جنگ، طبقه متوسط به دلیل داشتن پول در بانک، به خیریه‌ها کمک می‌کردند. اما با گذشت زمان، این طبقه کارگر بود که با کارکردن درآمد بیشتری کسب می‌کرد و کمک‌های مالی انجام می‌داد.» این موضوع به همبستگی در میان طبقات مختلف جامعه نیز کمک کرده است.
با پایان جنگ در سال ۱۹۱۸، فعالیت خیریه‌ها اتمام نیافت و بر تأمین نیاز‌های جانبازان جنگی تمرکز کردند. همچنین علاوه بر خیریه‌های سابق که در دوران جنگ شکل گرفته بودند، خیریه‌های جدیدی توسط سربازان بازنشسته ایجاد شدند. این خیریه‌های جدید نمایانگر ایده‌ها و نگرش‌های جدیدی به فعالیت داوطلبانه بودند که از تجربه خیریه‌های زمان جنگ الهام گرفته شده بود و بر موضوعاتی مانند خودیاری و مطالبه رفتار برابر با خود تمرکز کرده بودند. در نهایت باید ذکر کرد که با توجه به مجموع اتفاقات مذکور، خیریه‌ها در زمان جنگ جهانی دوم وضعیت بهتری پیدا کردند و سازمان‌یافته‌تر و با کیفیت بهتری به ارائه خدمات پرداختند.
یادداشت از فاطمه غریبی
---------------------------------------------------
پی نوشت: عکس مربوط به سال 1914 است و افرادی را در بریتانیا نشان می‌دهد که در جلوی یک مرکز خیریه برای اهدای وسایل زندگی و کالاهای خود، صف کشیده‌اند.