به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، آلودگی هوا بزرگترین خطر سلامت و محیط زیست در زمان ماست که تغییرات آب و هوایی را تشدید می‌کند و باعث زیان‌های اقتصادی و کاهش بهره‌وری کشاورزی می‌شود.
تنها راه مبارزه با این پدیده مخرب ساخت دست انسان، همکاری و سرمایه‌گذاری جمعی در همه ابعاد ملی و بین‌المللی است و به همین مناسبت سازمان ملل متحد، روز هفتم سپتامبر (امسال مصادف با هفدهم شهریور) را، روز جهانی «هوای پاک برای آسمان آبی» نام نهاده است و از دولت‌ها، بخش خصوصی، سازمان‌های جامعه مدنی و افراد می‌خواهد با شعار و موضوع امسال این روز جهانی که «اکنون روی هوای پاک سرمایه گذاری کنید»( #CleanAirNow)، برای آینده بشری، تلاشی مضاعف کنند.
تاثیرات هوای آلوده بر انسان و محیط‌زیست
هوای آلوده بر سلامت انسان تاثیر مستقیم دارد. ذرات ریز و نامرئی آلودگی به اعماق ریه‌ها، جریان خون و بدن ما نفوذ می‌کنند. این آلاینده‌ها، مسئول حدود یک سوم مرگ و میر ناشی از سکته مغزی، بیماری مزمن تنفسی و سرطان ریه و همچنین یک چهارم مرگ و میر ناشی از حمله قلبی هستند. ازن سطح زمین که از واکنش بسیاری از آلاینده‌ها با نور خورشید تولید می‌شود، عامل آسم و بیماری‌های مزمن تنفسی است.
آلاینده‌های آب و هوایی (مانند SLCPs)، بیشتر با اثرات سلامتی و گرم شدن کوتاه مدت سیاره ارتباط دارند و برای چند روز یا تا چند دهه در جو باقی می‌مانند، بنابراین کاهش آنها می‌تواند سلامتی را در کوتاه‌مدت برای انسان، به ارمغان بیاورد. برخی از آلاینده‌های هوا مانند کربن سیاه، متان و ازن سطح زمین، نیز آلاینده‌های آب و هوایی کوتاه‌مدت هستند که مسئول بخش قابل توجهی از مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا بوده و باعث تأثیرات منفی بر محصولات کشاورزی و در نتیجه تهدید امنیت غذایی می‌شوند.
پیشگیری و کاهش آلودگی هوا برای بهبود
آلودگی هوا و خطر زیست‌محیطی ناشی از آن، یکی از اصلی‌ترین علل قابل اجتناب مرگ و میر و بیماری در سطح جهان است. حدود 6.5 میلیون مرگ زودرس در سراسر جهان، به آلودگی هوای داخل و خارج از منزل نسبت داده می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد که آلودگی هوای ناشی از تردد خودروها، تعداد مرگ و میرهای زودرس ناشی از آن را تا سال 2050، به بیش از 50 درصد افزایش می‌دهد.
افراد یک جامعه، به علت تأثیرات منفی آلودگی هوا بر اقتصاد، مشاغل، سیستم بهداشتی و گردشگری و غیره، هزینه بالای آلودگی هوا را متحمل می‌شوند. از سوی دیگر با «سرمایه گذاری در کنترل آلودگی هوا»، مزایای چندانی شامل حال بخش خصوصی نمی‌شود، بنابراین نیاز به یک اقدامی عملی از سوی دولت‌ها برای دستیابی یه یک منطق اقتصادی و راه‌حل‌های مقرون به صرفه برای مقابله با آلودگی هوا، ضروری است.
هوای پاک و اهداف توسعه پایدار
هوای پاک، یک حق انسانی، حیاتی برای دستیابی به توسعه پایدار است. این حق بشری، برای کاهش نابرابری اجتماعی، به ویژه در موارد مربوط به سلامت، مرگ و میر کودکان و پایداری زیست محیطی، بسیار مهم است. هزینه‌های بهداشتی مرتبط با میزان آلودگی هوا به 8.1 تریلیون دلار در سال، معادل 6.1 درصد تولید ناخالص داخلی جهانی بر اساس گزارش بانک جهانی، می‌رسد. آلودگی هوا، بهره‌وری کارگران را کاهش و پتانسیل یادگیری کودکان و عملکرد افراد شاغل را حدود بیست درصد، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به همین دلیل، کیفیت پایین هوا، یک چالش در زمینه تحقق توسعه پایدار برای همه کشورهاست. در اسناد «کنفرانس سازمان ملل متحد در مورد توسعه پایدار»، با عنوان «آینده‌ای که ما می‌خواهیم»، کشورها متعهد به ترویج سیاست‌های توسعه پایدار هستند که از کیفیت هوای سالم در شهرها و سکونتگاه‌های انسانی پایدار، حمایت کنند. دستور کار اهداف توسعه پایدار، نقشه راه حفاظت از محیط زیست و رفاه را برای همه ترسیم می‌کند.
تلاش سازمان‌های جامعه مدنی برای رسیدن به هوای پاک
در راستای حمایت از اجرای راه‌حل‌های مبارزه با آلودگی هوا و رسیدن به اهداف توسعه پایدار، جنبشی شامل شبکه‌ای متشکل از شهرها، دولت‌ها و سازمان‌های جامعه مدنی، از سوی سازمان ملل متحد راه‌اندازی شده است. جنبش «زندگی را نفس بکش» (BreatheLife) که آژانس‌های سازمان ملل متحد یعنی، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) و بانک جهانی، از آن پشتیبانی می‌کنند، سعی دارد تا شهرها، افراد و سازمان‌های جامعه مدنی را در مسیر رسیدن به هوای پاک، بسیج کند. در سال‌های اخیر، اقداماتی جمعی مهمی از سراسر جهان برای مبارزه با آلودگی هوا، به وجود آمده است که در ادامه به سه نمونه موفق اشاره می‌شود:
1- مشارکت داوطلبانه برای سیاست یکپارچه آب‌وهوا و هوای پاک
برای مبارزه با آلودگی هوا مجموعه‌ای از دولت‌ها، سازمان‌های شبه‌دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد شبکه‌ای را با نام «ائتلاف آب و هوا و هوای پاک (CCAC)» به وجود آورده‌اند که از اقدامات کوتاه‌مدت برای کاهش آلاینده‌های آب و هوایی، در بیش از 70 کشور حمایت می‌کند. آنان با ائتلاف و مشارکتی داوطلبانه به دنبال تمرکز بر حمایت از کاهش آلودگی هوا هستند. این شبکه می‌خواهد با تسهیل همکاری بین دولت‌ها، صنعت و جامعه مدنی، موجب تحول و تغییراتی اساسی در راه رسیدن به آسمان همیشه آبی، شود.
2- اتحاد سازمان‌های بهداشت و محیط زیست برای سیاست هوای پاک
«اتحاد سلامت و محیط زیست (HEAL)»، شبکه‌ای از سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان‌های بشردوستانه در سطح بین‌المللی است که برای ترویج سیاست‌های زیست محیطی، فعالیت می‌کنند. این شبکه، همچنین مطالعات تحقیقاتی در مورد تأثیرات آلودگی هوا بر سلامتی دارد و کمپین‌های را برای آگاهی‌بخش و حمایت انجام می‌دهد. این شبکه غیردولتی بین‌المللی تلاش دارد بر مقررات و سیاست‌های کنترل کیفیت هوا، نظارت کند. شبکه دارای بیش از 90 سازمان عضو در 28 کشور است. آنها با دولت‌ها، متخصصان بهداشت و موسسات تحقیقاتی برای رسیدگی به مسائل مربوط به کیفیت هوا همکاری می‌کنند. به عنوان مثال، آنها با کارشناسان بهداشتی در بالکان غربی همکاری و اولین بیانیه کارشناسی برای کاهش آلودگی هوا، در این منطقه را منتشر کردند.
3- کمپین اجتماعی و اتحاد برای برق‌رسانی اتوبوس‌ها
یک کمپین اجتماعی در آمریکا به نام «Moms Clean Air Force» با بسیج خانواده‌ها، سعی دارد تا از سیاست‌های محافظت از کیفیت هوا و سلامت عمومی دفاع کند. تلاش‌های حمایتی این کمپین از قانون زیرساختی حمایت کرد که 5 میلیارد دلار در طول پنج سال را برای ساخت اتوبوس‌های مدرسه‌ای با آلایندگی صفر و کم در سراسر ایالات متحده اختصاص داد.
این شبکه غیردولتی با کمپین خود توانست همکاری نزدیکی میان نمایندگان مدارس، مقامات منتخب و والدین در مطالبه‌گری از دولت ایجاد کند و منجر به افزایش اتوبوس‌های برقی مدارس شد. این گروه همچنین نقش مهمی در تصویب قانون بزرگترین سرمایه‌گذاری دولت در زمینه هوای پاک و انرژی در تاریخ ایالات متحده داشت.
خبر خوب: می‌توانیم به بحران آلودگی هوا پایان دهیم
از کل بودجه توسعه بین‌المللی در سال‌های 2015 – 2021، کمتر از یک درصد بودجه جهانی صرف پروژه‌های هوای پاک، شده است. با این وجود تحقیقات نشان می‌دهند که امید بشر برای رسیدن به هوای پاک قابل تحقق است و بر اساس «کنوانسیون پاریس برای تغییرات آب‌و هوایی» کاهش 45 درصدی گرمایش جهانی، آرزویی دست‌یافتنی است.
خبر خوب این است که آلودگی هوا قابل پیشگیری است و جهان برای رسیدگی به این بحران گام برمی‌دارد. برخی شهرها سطح آلودگی هوای خود را به نصف کاهش داده‌اند و برخی دیگر نیز متعهد به کاهش آلودگی هوا هستند. سرمایه‌گذاری در انرژی پاک، حمل و نقل پایدار، صنعت سبزتر، سوخت‌های پخت و پز خانگی تمیزتر و کشاورزی منطبق با اصول زیست‌محیطی، می‌تواند به مقابله با آلودگی هوا کمک کند.
در اوایل سال جاری، مجمع محیط زیست سازمان ملل متحد، بالاترین مرجع تصمیم‌گیری جهان در مورد مسائل مربوط به محیط زیست، با تصویب قطعنامه‌ای، فراخوانی برای افزایش همکاری را تصویب کرد و دولت‌ها، بخش خصوصی و سازمان‌های جامعه مدنی، را در این مسیر دعوت به همکاری کرد زیرا آلودگی هوا، مرز نمی‌شناسد، مشکلی جهانی است و نیاز به اقدام جمعی دارد.
زهرا میرابیان
منابع:
برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد
دیدگاه خود را بنویسید