«اتاق‌های واکنش اضطراری سودان» (ERRs)»، داوطلبانی در آتش جنگ
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، امسال جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ به «ماریا کورینا ماچادو» به خاطر «ترویج حقوق دموکراتیک برای مردم ونزوئلا» اهدا شد، اما بسیاری از کارشناسان حوزه صلح بر این باور بودند که این جایزه سزاوار کمیته‌های محلی امدادی و داوطلبانه سودانی به نام «اتاق‌های واکنش اضطراری سودان» (ERRs) بوده است. این شبکه به فوریت‌های پزشکی، لجستیکی، غذایی، خدماتی، زنان، ترومای اجتماعی و حفاظت از جامعه رسیدگی می‌کند و چشم‌اندازی که برای خود تعریف کرده‌اند، در توزیع کمک‌های بشردوستانه، کمک متقابل، داوطلبانه و ایجاد همبستگی با حفاظت از کرامت مردم در شرایط بحرانی خلاصه می‌شود.
اتاق‌های واکنش اضطراری سودان، با شبکه‌ای از هزاران داوطلب در سودان برای ارائه غذا، سرپناه، حمایت پزشکی و روانی و آموزش به سودانی‌های آسیب‌دیده از جنگ فعالیت می‌کنند. آنان از تمامی اقشار جامعه از کارکنان بهداشت، معلمان، کشاورزان و مهندسان و سایر افراد تشکیل شده و با سازمان‌دهی محلی در جوامع نیازمند، به هماهنگی تدارکات برای رساندن کمک به جایی که نیاز است کمک می‌کنند. این گروه علیرغم فعالیت داوطلبانه، از سوی اهداکنندگان بین‌المللی نیز حمایت می‌شوند و بودجه خود را از منابع مختلفی از جمله اهداکنندگان خصوصی بزرگ و کوچک، دولت‌های انگلیس و هلند، صندوق بشردوستانه سودان، سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی و بنیادهای خصوصی دریافت می‌کنند. این شبکه بر پایه یک سنت دیرینه سودانی به نام «نفیر» (اقدام جمعی داوطلبانه) عمل می‌کند و فعالیت‌های آنان شامل موارد ذیل است:
- خدمات امدادی اولیه: تهیه و توزیع غذا از طریق آشپزخانه‌های جمعی، تأمین آب آشامیدنی سالم و ارائه کمک‌های نقدی.
- خدمات درمانی: راه‌اندازی مراکز درمانی، ارائه خدمات پزشکی و روانی و پشتیبانی از بازماندگان خشونت‌های جنسی.
- آموزش و حمایت از کودکان: ایجاد فضاهای امن برای کودکان و تلاش برای ادامه آموزش آنان در میان جنگ،
- تخلیه غیرنظامیان: هماهنگی و اجرای عملیات تخلیه افراد از مناطق جنگی به مکان‌های امن.
- توانمندسازی زنان: ایجاد "اتاق‌های واکنش زنان" به عنوان فضایی امن برای حمایت روانی، همبستگی و راه‌اندازی پروژه‌های درآمدزایی برای زنان.
فعالیت «اتاق‌های واکنش اضطراری سودان» (ERRs) چگونه است؟
«حمید کلفلاح»، محقق و تحلیلگر سیاسی سودانی، می‌گوید: کمیته‌های مقاومت که هسته مرکزی این سازمان را تشکیل می‌دهند، شبکه‌ای غیرمتمرکز از فعالان هستند که به دنبال «دموکراتیزه کردن از پایین به بالا» در حکمرانی سودان هستند. این کمیته‌ها که نقش مهمی در تحولات اخیر سیاسی سودان ایفا کرده‌اند، از کمیته‌های امدادگران داوطلب محلی تشکیل شده‌اند. هر یک از این کمیته‌ها به طور معمول دو نماینده اصلی دارد که با کمیته‌های مقاومت در ارتباط هستند. این کارکنان و امدادگران از شبکه‌های کمیته‌ها برای ارائه کمک‌های فوری و همچنین اقدامات سیاسی بهره می‌برند.
علاوه بر فعالیت بشردوستانه، حمایت از حقوق بشر و ارتقای دموکراسی مشارکتی نیز در فعالیت این شبکه می‌گنجد، مساله‌ای که آنان را با انتقادهایی نیز روبرو ساخته است. به عقیده بسیاری از کارشناسان بشردوستانه، ادغام فعالیت حقوق بشری و اقدامات بشردوستی، اجرای اصول بی‌طرفی و استقلال را با چالش‌های متعددی از جمله عدم بی‌طرفی سیاسی مواجه خواهد ساخت. این شبکه گاهی از ظرفیت گروه‌های مسلح مخالف استفاده می‌کند که این مسئله در تناقض جدی با بسیاری از استانداردهای بشردوستانه در این حوزه است.
برخی از داوطلبان این سازمان را اعضای سابق یا فعلی گروه‌های مسلح مخالف و نیروهای مسلح سودان (SAF) تشکیل می‌دهند. از آن‌جایی که جدال‌های سیاسی در سودان، جامعه مدنی این کشور را تحت فشار قرار داده است، داوطلبان و کارکنان این سازمان به‌صورت مداوم در معرض خطر بازداشت توسط شبه‌نظامیان در هر دو طرف جنگ هستند. گاهی اوقات، اعضای امدادی برای آزادی همکاران خود مذاکره می‌کنند و در مواقع دیگر، اعضای مفقود شده به هیچ وجه پیدا نمی‌شوند. به صورت کلی، ما شاهد یک پارادکس در اقدامات این گروه هستیم؛ از یک سو، ماهیت مردمی و شبکه‌ای غیرمتمرکز هستند که نجات جان‌ها و ساختن دموکراسی از پایین را ضرورت تمرکز خود می‌دانند و از سوی دیگر، همین ماهیت، آن‌ها را در معرض اتهام عدم بی‌طرفی قرار می‌دهد که لزوماً با استانداردهای بشردوستانه نیز همخوانی ندارد.
منابع: