خیریه‌ها باید بتوانند از ظرفیت‌ها و امکانات مساجد استفاده کنند / مسجد می‌تواند پایگاه حل مسائل نیازمندان در محله باشد
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، نشست تخصصی «تقویت کارکردهای اجتماعی مسجد»، چهارشنبه ۲۹ مردادماه ۱۴۰۴، به مناسبت روز جهانی مسجد و با همت خبرگزاری شبستان و پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران در ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور برگزار شد.
علیرضا آتشک؛ مشاور رئیس سازمان بهزیستی کشور و مدیرعامل شبکه ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه، به عنوان یکی از سخنرانان این نشست بیان کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد چند ویژگی دارند که از جمله آنها غیردولتی، غیرانتفاعی و غیرسیاسی بودنشان است. در ایران ۳۰ هزار سازمان مردم‌نهاد ثبت‌شده داریم که از چهار مرجع: وزارت کشور، سازمان بهزیستی، فراجا و وزارت ورزش و جوانان مجوز فعالیت خود را دریافت می‌کنند. البته نزدیک به ۱۰ هزار مرکز نیکوکاری نیز وجود دارند که کمیته امداد به آنها مجوز می‌دهد. این افراد و سازمان‌ها به عنوان بخش سوم جامعه در کنار دولت و بخش خصوصی، یک حلقه میانی محسوب می‌شوند.
وی در ادامه با اشاره به بودجه‌ای که سازمان‌های مردم‌نهاد در اختیار دارند افزود: اگر بودجه این سازمان‌ها در دنیا جمع شود، چهارمین اقتصاد دنیا را شکل می‌دهند؛ بنابراین سازمان‌های مردم‌نهاد، چنین ظرفیتی برای حل مسائل کشور دارند. مساجد را هم خارج از این سازمان‌ها نمی‌دانم، اما به شرط اینکه ویژگی‌هایی را که برای سازمان‌های مردم‌نهاد ذکر کردم، داشته باشند.
مساجد می‌توانند مانند سازمان‌های مردم‌نهاد به جامعه خدمات دهند
آتشک با اشاره به خدماتی که سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران ارائه کرده‌اند، گفت: یک‌سوم مدارس کشور ما را مردم خیّر می‌سازند. یک مؤسسه خیریه مانند محک، ۴۵ هزار کودک مبتلا به سرطان را سامان می‌دهد. همچنین مجتمع نیکوکاری رعد و مؤسسه خیریه رعد الغدیر به ده‌ها هزار فرد دارای معلولیت، خدمات ارائه می‌دهند. بنابراین، فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد اینطور است که گاهی اوقات دولت نمی‌تواند این کار‌ها را انجام بدهد. سخت است که در شهری مانند تهران، یک مؤسسه خیریه بتواند ۴۰۰ زن و مرد کارتن‌خواب را سامان‌دهی کند. لذا با این خدماتی که در سازمان‌های مردم‌نهاد ارائه می‌شود، به فعالیت مساجد نقد وارد است و معتقدم که مساجد بهره‌وری و اثربخشی لازم را را ندارند.
مساجد در حال حاضر، اثربخشی لازم را ندارند
آتشک بیان کرد: ۷۰ هزار مسجد با ابعاد مختلف در کشور داریم اما بهره‌وری لازم در آنها دیده نمی‌شود. همه کار‌ها را باید با منطق هزینه-فایده سنجید. بر همین اساس این سؤالات مطرح است که آیا واقعاً مساجد ما با این ظرفیتی که دارند بهره کافی داده‌اند؟ آیا مساجد فقط برای نماز است؟ آیا مساجد برای این است که فقط گروه‌هایی از مردم از آنها استفاده کنند؟ مساجد و موقوفه‌هایی که وجود دارند، برای عموم مردم است. اما چقدر در‌های مسجد به روی افرادی که با عقاید ما همخوان نیستند باز است؟ چقدر در مساجد و محلات نگاهی که حاج قاسم سلیمانی داشت را داشته‌ایم؟ هنگام نماز چه تعداد آدم وارد این فضا‌ها می‌شوند؟
آیا جذابیتی در مسجد برای جوانان ایجاد کرده‌ایم؟
مدیرعامل شبکه ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه در ادامه اظهار داشت: سال‌ها قبل در نازی‌آباد تهران، دانش‌آموز سال سوم راهنمایی بودم. به خاطر دارم که یک جوان خوش‌تیپ به نام دکتر عباسی آمد و در مدرسه ما، شاگردان اول تا سوم را به مسجد بُرد. در مسجد هم انواع آموزش‌ها از آموزش رزمی تا کلاس‌های کنکور برقرار بود. حیاط مسجد نیز همیشه فضایی برای فوتبال بازی کردن بود. اما امروزه اینطور نیست. شهید شاطری فرمانده آن ناحیه بود و به شدت از این اقدامات که دانش‌آموزان وارد مسجد شوند استقبال و حمایت می‌کرد. این کار‌ها بود که برای بچه‌ها جذابیت ایجاد می‌کرد. اما الان چه چیزی در مسجد ما هست که جوان ما را از کافه و فضای مجازی جدا کند و به سمت مسجد بیاورد؟ چرا در‌های مسجد را به روی سازمان‌های مردم‌نهاد باز نکنیم؟
مسجد باید پایگاه حل مسائل نیازمندان باشد
مدیرعامل مؤسسه خیریه رعد الغدیر تأکید کرد: مسجد می‌تواند محلی برای حل مسائل نیازمندان در محله و مکانی برای کارکردهای آموزشی باشد. اگر قرار است در مسجد اردویی برگزار شود صرفاً این اردو مختص قم و جمکران است و چرا نباید ایران‌گردی داشته باشیم؟ چرا در مساجد حافظ‌شناسی نداریم؟ چرا نگاه وفاقی نداریم؟ اگر به این کارکرد‌ها توجه کنیم و مسجد غیرجناحی باشد می‌توانیم نسل جوان را با مساجد آشتی بدهیم. قرار نیست مسجد خانه یک حزب باشد. حتی خانمی که وضعیت ظاهری‌اش با ما فرق می‌کند، باید در مسجد آرامش داشته باشد. اگر راه باز شود، مسجد مملو از حضور جوانان خواهد شد.
خیریه‌ها و مساجد را می‌توان با هم پیوند داد
وی تصریح کرد: از برگزاری این نشست خوشحالم و پیشنهاد می‌کنم وارد فضای اجرای شویم و میان مساجد و سازمان‌های مردم‌نهاد تفاهم‌نامه نوشته شود. بزرگ‌ترین پیوند مؤسسات خیریه با مسجد این است که از فضا و امکانات مسجد استفاده کنند. این موجب می‌شود مسجد فقط یک پایگاه خاص نباشد؛ بنابراین باید در مساجد را باز کنیم و بگذاریم کسانی که نگاهشان با ما متفاوت است نیز در آن وارد شوند. وظیفه ما است که با وفاق و انعطاف و تسامح و تساهل برخورد داشته باشیم. در موقعیت اجتماعی‌ای که کوچک‌ترین کافه‌های شهر، تعداد ورودی‌هایشان بیش از مراکز عبادی ماست، باید این انعطاف را داشته باشیم. دلیل خالی شدن مساجد نیز این است که آنها را از جذابیت تهی کرده‌ایم.
گفتنی است در این جلسه، حجت‌الاسلام والمسلمین علی ملانوری (مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور)، مهندس حبیب‌الله بوربور (رئیس هیئت مدیره مجمع خیرین کشور)، حجت‌الاسلام دکتر یاسر تک فلاح (عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و امام جماعت مسجد حضرت زینب س)، حجت‌الاسلام عباس غلامرضا زاده (مشاور کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران و امام جماعت مسجدجامع الزهرا) و دکتر سینا عصاره‌نژاد دزفولی (مدیرگروه دین، ارشاد اسلامی و اوقاف مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی) نیز به ایراد سخن پرداختند.
