سازمان‌های غیردولتی می‌توانند در ترویج «تغذیه با شیر مادر» نقش‌آفرین باشند
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، «هفته جهانی تغذیه با شیر مادر»، با حمایت سازمان بهداشت جهانی، یونیسف و سیستم‌های بهداشت ملی و سازمان‌های جامعه مدنی، هر ساله در هفته اول آگوست برگزار می‌شود. تغذیه با شیر مادر یکی از مؤثرترین راه‌ها برای تضمین سلامت و بقای کودک است، اما در حال حاضر، کمتر از نیمی از نوزادان زیر ۶ ماه منحصراً با شیر مادر تغذیه می‌شوند. تغذیه با شیر مادر که از ساعت اول تولد آغاز شده و به مدت شش ماه یا تا دو سال ادامه می‌یابد، دفاعی قدرتمند در برابر انواع سوء تغذیه کودک و چاقی را ارائه می‌دهد. تغذیه با شیر مادر به عنوان اولین واکسن نوزادان عمل می‌کند و آنها را در برابر بسیاری از بیماری‌های شایع دوران کودکی محافظت می‌کند. همچنین خطر ابتلا به دیابت، چاقی و برخی از انواع سرطان را در آینده برای زنان کاهش می‌دهد.
با این حال، در سطح جهانی، تنها ۴۴ درصد از نوزادان کمتر از ۶ ماه منحصراً با شیر مادر تغذیه می‌شوند. نرخ تغذیه با شیر مادر در سراسر جهان در دو دهه گذشته بسیار کم افزایش یافته و فروش شیر خشک تقریباً در همان زمان بیش از دو برابر شده است. در سال ۲۰۱۸، هفته جهانی تغذیه با شیر مادر به عنوان یک استراتژی مهم ارتقای سلامت از سوی سازمان ملل متحد، به تصویب رسید. شعار امسال این هفته جهانی «سرمایه‌گذاری در تغذیه با شیر مادر، سرمایه‌گذاری در آینده» و هدف آن ترویج محیط‌های توانمندساز است از زنان برای تغذیه نوزاد با شیرمادر در جامعه و محل کار، حمایت کند.
سرمایه گذرای برای شیردهی مادران به چه معناست؟
«سرمایه‌گذاری در شیردهی، سرمایه‌گذاری در آینده» چه منظوری را در بر دارد؟ این شعار به معنای حمایت از مادران از سوی خانواده‌ها، کارفرمایان، سازمان‌های مردم‌نهاد و جامعه در همه ابعاد است. حمایت از مادران شیرده با ایجاد محیط‌های حمایتی برای آنها معنا پیدا می‌کند و از آنجایی که شیردهی روشی طبیعی و قدرتمند برای زندگی است و باعث تقویت سیستم ایمنی نوزادان می‌شود، آینده مطمئن تری را نیز برای وی فراهم می‌کند. وقتی در مورد حمایت از شیردهی صحبت می‌کنیم یعنی همه افراد سیاستگذار و سازمان‌های درگیر در سیستم بهداشت و سلامت اعم از دولتی و غیردولتی از سیاست‌ها و محیط‌هایی حمایت کنند که تغذیه با شیر مادر را برای همه خانواده‌ها آسان‌تر و قابل دسترس‌تر کند.
شعار امسال، حمایت و تقویت موارد زیر را در بر‌می‌گیرد:
• سیستم‌های بهداشتی دولتی و غیردولتی که پشتیبانی ماهرانه و پایدار شیردهی را از دوران بارداری تا اوایل کودکی ارائه می‌دهند
• سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌هایی که زنان، نوزادان و شیردهی را در اولویت قرار می‌دهند
• همبستگی جامعه و سازمان‌های مردم‌نهاد برای حمایت از حق هر زن و نوزاد برای شیردهی در هر زمان و هر مکان
• سیستم‌های بهداشتی که پشتیبانی ماهرانه و پایدار شیردهی را از دوران بارداری تا اوایل کودکی ارائه می‌دهند.
• سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌هایی که زنان، نوزادان و شیردهی را در اولویت قرار می‌دهند.
• تلاشی فراگیر از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد و سایر سازمان‌های بهداشتی برای حمایت از حق هر زن و نوزاد برای شیردهی در هر زمان و هر مکان.
اقدامات جهانی برای حمایت از تغذیه با شیر مادر: #هفته_جهانی_تغذیه با شیر مادر #آینده_امیدوارانه
هفته جهانی حمایت از تغذیه با شیر مادر با حمایت سازمان بهداشت جهانی، یونیسف، وزارتخانه‌های بهداشت و شرکای جامعه مدنی در سراسر جهان برگزار می‌شود. این سازمان‌ها و بسیاری دیگر از سازمان‌های مردم‌نهاد در سراسر دنیا با برگزاری پویش‌هایی برای ترویج تغذیه با شیر مادر فعالیت خود را در این زمینه به صورت فراگیر ادامه می‌دهند. هدف این سازمان‌ها از برگزاری پویش‌های ترویجی و حمایتی در راستای تغذیه با شیر مادر، ارتقای سلامت جامعه و دستیابی به توسعه و عدالت است. یکی از پویش‌های بین‌المللی امسال «آغاز‌های سالم، آینده‌های امیدوارکننده»، است که از سوی سازمان بهداشت جهانی، برگزار می‌شود. این پویش توجه ویژه‌ای به حمایت مداوم از زنان و نوزادان در سیستم مراقبت‌های بهداشتی اعم از دولتی یا مردم‌نهاد و یا حتی بخش خصوصی را دارد.
این پویش از سیستم دولتی و سازمان‌های حمایتی در ابعاد ملی و غیردولتی می‌خواهد تا با سرمایه‌گذاری در مشاوره تخصصی برای تغذیه با شیر مادر، نظارت بر بازار تولید شیرخشک و ایجاد محیط‌های حمایتی در خانه، مراکز درمانی و محل کار برای حمایت و توانمندی زنان اقدام نمایند. سرمایه‌گذرای برای تغذیه با شیر مادر اقتصاد هوشمندانه‌ای را نیز در بلندمدت در نظر دارد. شیردهی نه تنها برای کودکان، بلکه برای جوامع نیز آینده‌ای، زیرا تغذیه با شیر مادر، هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی را کاهش می‌دهد، رشد شناختی را افزایش می‌دهد، اقتصاد پایدار خانواده و جامعه را تقویت می‌کند و کودکان را برای آغازی سالم در آینده آماده می‌کند.
اقتصاد هوشمندانه: چرا سرمایه‌گذاری برای تغذیه با شیر مادر مهم است؟
سرمایه‌گذاری برای حمایت از تغذیه با شیر مادر یکی از قدرتمندترین ابزار‌هایی است که سیاست‌گذاران برای بهبود سلامت عمومی، تقویت اقتصاد و تضمین رفاه نسل‌های آینده در اختیار دارند. شیر مادر از سلامت کودک محافظت می‌کند و بقا را به خصوص در ماه‌های اول زندگی، بهبود می‌بخشد. علاوه بر تغذیه ضروری، آنتی‌بادی‌های حیاتی را فراهم می‌کند که در برابر بسیاری از بیماری‌های شایع مانند اسهال، ذات‌الریه و عفونت‌ها محافظت می‌کند. تأثیرات تغذیه با شیر مادر فراتر از دوران نوزادی است. کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر دچار اضافه وزن یا چاقی می‌شوند و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و سایر بیماری‌های مزمن در آنها کمتر است. مادران نیز از این امر سود می‌برند، تغذیه با شیر مادر خطر خونریزی پس از زایمان، سرطان سینه و تخمدان، بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد. با سرمایه‌گذاری‌های مناسب، کشورها می‌توانند میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر را به میزان قابل توجهی افزایش دهند که این امر با پیشرفت‌های جهانی در دهه گذشته مشهود است. امروزه حدود ۱۰ درصد نوزادان بیشتری در ۶ ماهگی در مقایسه با سال ۲۰۱۳ با شیر مادر تغذیه می‌شوند، و برخی از کشورها در همین مدت ۲۰٪ افزایش را تجربه کرده‌اند.
تغذیه با شیر مادر برای دولت‌ها به نوعی سرمایه‌گذاری در آینده، به حساب می‌آید. دولت‌ها برای تضمین آینده سالم جامعه خود باید با اختصاص بودجه حمایتی و با اطمینان از دسترسی همه مادران در مواردی، چون مرخصی با حقوق پس از زایمان، به این روند کمک بسیاری می‌کنند. سیاستگذاری دولت در این حوزه باید علاوه بر حمایت از مادران نوزادان را نیز در اولویت قرار دهد و سیاست‌هایی را تصویب و اجرا کند که از تغذیه با شیر مادر در مقابل نفوذ تجاری بر تغذیه نوزادان جلوگیری کند. حمایت از هر مرحله این مسیر، مستلزم ارائه پشتیبانی ماهرانه و دلسوزانه در دوران بارداری تا اوایل کودکی، است. سیستم‌های دولتی و غیردولتی بهداشت باید دسترسی مداوم مادران به مشاوره و آموزش را فراهم کنند و از توانمندسازی کارکنان بهداشتی، خود اطمینان حاصل نمایند. ایجاد سیستم‌های بهداشتی دوستدار و حامی تغذیه با شیر مادر از سودجویی برخی از بازار‌های خصوصی می‌کاهد و بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها خود را ملزم می‌دانند که از تغذیه با شیر مادر حمایت کنند.
چرا سازمان‌های بهداشتی و سیستم سلامت بر اهمیت تغذیه با شیر مادر تاکید دارند؟
بر خلاف ایران در کشورهای بسیاری از جهان، تبلیغات شیرخشک تحت تاثیر سودآوری اقتصادی شرکت‌های خصوصی رواج دارد و در بعضی از خانه‌های بهداشت در نواحی‌ای از آسیا و آفریقا که گاها علاوه بر سیستم دولتی توسط سازمان‌های غیردولتی و یا خیریه‌ها حمایت می‌شوند، در جهت تامین مالی خود از شرکت‌های تولید شیرخشک کمک مالی برای پروژه‌های حمایتی دریافت می‌کنند . این مساله منجر به ترویج تبلیغات شیرخشک در برخی از کشورها شده است. بازاریابی برای مصرف شیرخشک به عنوان جایگزینی برای شیر مادر، علیرغم توصیه‌های علمی، همچنان رو به افزایش است. این مساله در کشورهای مختلف شکل و شمایلی متفاوت دارد برای مثال در آفریقا شرکت‌های تجاری با تبلیغات جذاب و گسترده مصرف شیرخشک را تبلیغ می‌کنند. مادری در لاگوس، نیجریه می‌گوید: اگر یک نوزاد زیبا و تپل را در تلویزیون ببینم که خوب شیر می‌خورد و لبخند می‌زند و یک ظرف شیر با تمام اطلاعات تغذیه‌ای روی آن وجود دارد، تبلیغات باعث می‌شود شیر خشک بخرم. یا مادری در لندن می‌گوید: احساس کردم... شیر خشک چیز خوبی است، زیرا بعداً در حین رشد، از رشد فرزندتان حمایت می‌کند...، صادقانه بگویم، احساس می‌کنم که فریب تبلیغات شیر خشک را خورده‌ام.
مطابق با گزارش سازمان بهداشت جهانی و یونیسف از تحقیق بر روی ۸۵۰۰ والدین، زنان باردار و سیصد کارمند بهداشت در بنگلادش، چین، مکزیک، مراکش، نیجریه، آفریقای جنوبی، بریتانیا و ویتنام، بازاریابی تجاری شیرخشک بر روی ۹۷ درصد از زنان در چین، تاثیر گذاشته و این میزان در انگلیس به ۸۴ درصد و در ویتنام به ۹۲ درصد رسیده است؛ و بیش از نیمی از والدین و زنان باردار (۵۱٪) در این تحقیق جدید اعلام کرده‌اند که هدف بازاریابی و تبلیغات شرکت‌های شیر خشک قرار گرفته‌اند. این گزارش در نهایت به این نتیجه رسیده اسن که پیام‌های تبلیغاتی، باور‌های اشتباه و غیر حقیقی را در مورد تغذیه با شیر مادر، تقویت می‌کنند. مانند ضرورت مصرف شیر خشک در روز‌های اول پس از تولد، ناکافی بودن شیر مادر برای تغذیه نوزاد، این تصور که شیر خشک نوزادان را برای مدت طولانی‌تری سیر نگه می‌دارد و اینکه کیفیت شیر مادر با گذشت زمان کاهش می‌یابد. در نهایت گزارش سازمان بهداشت جهانی و یونیسف از دولت‌ها، بخش خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد سیستم بهداشت و سلامت می‌خواهد:
• در سیاست‌ها و برنامه‌هایی برای حمایت از تغذیه با شیر مادر، مرخصی والدین با حقوق کافی مطابق با استاندارد‌های بین‌المللی، و تضمین حمایت سرمایه‌گذاری کنند.
• از صنایع و شرکت‌های خصوصی می‌خواهد تا با رعایت قوانین و مقررات سازمان بهداشت جهانی در سطح جهانی، به سلامت نوزادان جهان متعد باشند.
• ممنوعیت پذیرش حمایت مالی، جوایز و بورسیه از شرکت‌هایی که غذا‌های نوزادان و کودکان خردسال را به بازار عرضه می‌کنند، توسط کارکنان بهداشت.
کد بین‌المللی بازاریابی جانشین‌های شیر مادر
کد بین‌المللی بازاریابی جانشین‌های شیر مادر (The International Code of Marketing of Breast-milk Substitutes) یا (the Code) در سال ۱۹۸۱ توسط سازمان بهداشت جهانی تصویب شد تا مادران را از بازاریابی تهاجمی و تبلیغات صنعت غذای کودک محافظت کند اهداف اصلی پیشگیری از تضعیف تغذیه با شیر مادر است تا باعث محدودیت تبلیغات محصولاتی مانند شیر خشک نوزاد، بطری شیر و پستانک که ممکن است مادران را از شیردهی منصرف کند، شود. این کد برای استفاده ایمن از جایگزین‌ها، در موارد ضروری (مثل مشکلات پزشکی)، اطلاعات علمی‌ای را در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهد و به جهت مقابله با تعارض منافع و ممنوعیت تأثیرگذاری شرکت‌های تولیدکننده بر سیستم‌های سلامت و کارکنان پزشکی، طراحی شده است.
سازمان‌های مردم نهاد فعال در زمینه ترویج تغذیه با شیر مادر
در کنار سیستم‌های بهداشت و سلامت دولتی برخی از خیریه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز در سطح جهان در زمینه ترویج، حمایت، و آموزش تغذیه با شیر مادر فعالیت می‌کنند. این سازمان‌ها معمولاً با هدف بهبود سلامت مادران و نوزادان، کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و آموزش عمومی در زمینه اهمیت شیر مادر فعالیت می‌کنند. فعالیت اصلی این سازمان‌ها معمولا در این حوزه‌ها است:
- برنامه‌ریزی سیاستی و راه‌اندازی کمپین‌های عمومی
- اجرای برنامه‌های حمایتی در کشورهای در حال توسعه
- ارائه آموزش به کادر درمان و مادران
برای مثال سازمان «لیگ بین‌المللی لا لچه » یا La Leche League International - LLLI )، به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی در آمریکا برای ارائه آموزش و حمایت به مادران در زمینه شیردهی، انتشار منابع آموزشی و برگزاری کارگاه‌ها شبکه‌ای از داوطلبان با تجربه برای کمک حضوری و آنلاین و فعالیت دارد. این سازمان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سازمان‌های فعال در این حوزه که در تأسیس ۱۹۵۶ تاسیس شده است.
«شبکه بین‌المللی اقدام برای غذای کودک» یا (International Baby Food Action Network -IBFAN) نیز یکی دیگر از سازمان‌بین‌المللی غیردولتی در زمینه حمایت از مادران و نوزادان است. این سازمان با بیش از ۲۷۰ سازمان در بیش از ۱۶۰ کشور، به عنوان یک شبکه غیردولتی برای نظارت و مخالفت با تبلیغات غیرمسئولانه شیرخشک، ترویج سیاست‌های حامی شیردهی و حمایت از کد بین‌المللی بازاریابی جانشین‌های شیر مادر (WHO Code) فعالیت دارد.
همچنین «اتحاد جهانی برای اقدام برای شیردهی» یا (WABA) نیز یک شبکه جهانی غیر دولتی از افراد و سازمان‌هایی است که به حفاظت، ترویج و حمایت از شیردهی در سراسر جهان، فعالیت دارند. این شبکه با همکاری سازمان بهداشت جهانی و صندوق کودکان سازمان‌ملل متحد برای تغذیه نوزادان و کودکان خردسال اقدامات ترویجی و آگاهی‌بخشی متنوعی را برگزارمی‌کنند. این سازمان غیردولتی مقام مشورتی یونیسف و شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (ECOSOC) را دارد و از هماهنگ‌کننده‌گان برگزاری هفته جهانی تغذیه با شیر مادر با یونیسف و سازمان بهداشت جهانی است.
گزارش از زهرا میرابیان
منابع:
https://www.ibfan.orghttps://waba.org.my