بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال و مدیریت داده‌محور داوطلبان؛ راهکارهایی برای غلبۀ خیریه‌ها بر چالش‌ها
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، در دنیای امروز که سازمان‌های مردمی و خیریه‌ها نقش پررنگی در حل معضلات اجتماعی ایفا می‌کنند، داوطلبان به عنوان ستون فقرات این نهاد‌ها شناخته می‌شوند. این افراد با اشتیاق وصف‌ناپذیر و بدون چشم‌داشت مالی، انرژی و زمان خود را صرف خدمت به جامعه می‌کنند. آمار‌ها نشان می‌دهد ارزش اقتصادی ساعاتی که داوطلبان در اختیار سازمان‌های خیریه قرار می‌دهند، سالانه به رقمی معادل ۱۸ میلیارد پوند می‌رسد. با این حال، تحقیقات اخیر دانشگاه ناتینگهام ترنت، حاکی از آن است که حدود ۶۰ درصد از خیریه‌ها با مشکل جدی در جذب و حفظ داوطلبان مواجه هستند. این چالش زمانی حادتر می‌شود که بدانیم بسیاری از این سازمان‌ها برای تحقق مأموریت‌های خود به شدت وابسته به نیروی داوطلب هستند.
چالش‌های پیش‌رو: چرا داوطلبان کمتر شده‌اند؟
واقعیت این است که در شرایط کنونی جامعه، عوامل متعددی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا جذب و نگهداشت داوطلبان را با دشواری مواجه کنند. بحران اقتصادی و افزایش هزینه‌های زندگی باعث شده است بسیاری از افراد ترجیح دهند به جای صرف وقت در فعالیت‌های داوطلبانه، به کار‌های پُردرآمدتر مشغول شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد نزدیک به ۶۰ درصد از سازمان‌ها، کمبود وقت را مانع اصلی داوطلب شدن افراد می‌دانند، در حالی که ۵۰ درصد دیگر معتقدند فقدان علاقه کافی در میان مردم نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه دارد.
از سوی دیگر، داوطلبان فعلی نیز با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو هستند که مهمترین آنها شامل مسئولیت‌های سنگین خانوادگی، به ویژه مراقبت از کودکان و سالمندان، فشار‌های شغلی و کاهش فرصت‌های کار انعطاف‌پذیر می‌شود. جالب اینجاست که ۴۲ درصد از داوطلبان، تعهد زمانی طولانی‌مدت را دشوارترین بخش مشارکت خود عنوان می‌کنند.
در چنین شرایطی، بسیاری از خیریه‌ها به دلیل محدودیت منابع، سرمایه‌گذاری کمتری در زمینه جذب و آموزش داوطلبان انجام می‌دهند. آمار تکان‌دهنده این است که ۸۴ درصد از این سازمان‌ها هنوز هم از روش سنتی دهان‌به‌دهان برای جذب داوطلب استفاده می‌کنند، در حالی که کاهش فعالیت‌های حضوری و تبلیغات دیجیتال، دسترسی به داوطلبان جدید را به شدت محدود کرده است. این وضعیت نیازمند بازنگری اساسی در استراتژی‌های مدیریت داوطلبان است. همانطور که کارشناسان تأکید می‌کنند، راه حل نه در فشار آوردن بیشتر به سازمان‌ها، بلکه در هوشمندانه‌تر عمل کردن و استفاده از روش‌های نوین است.
استراتژی‌های تاثیرگذار در رابطه با داوطلبان
یکی از مؤثرترین راهکار‌ها در این زمینه، شخصی‌سازی فرآیند جذب و نگهداشت داوطلبان است. سازمان‌ها می‌توانند با تحلیل دقیق داده‌های دموگرافیک داوطلبان شامل سن، جنسیت، علایق و مهارت‌ها، استراتژی‌های هدفمندتری طراحی کنند. درک انگیزه‌های داوطلبان فعلی و ارائه مشوق‌های متناسب مانند گواهی‌نامه‌های تقدیر یا فرصت‌های آموزش رایگان می‌تواند به افزایش تعهد آنها کمک شایانی کند. امروزه نرم‌افزار‌های پیشرفته مدیریت داوطلبان این امکان را فراهم کرده‌اند که سازمان‌ها بتوانند ترجیحات و نیاز‌های داوطلبان خود را به دقت ردیابی و تحلیل کنند.
در کنار این موضوع، پذیرش داوطلبی انعطاف‌پذیر و مجازی می‌تواند بسیاری از موانع موجود را از سر راه بردارد. سیستم‌های نوبت‌دهی آنلاین این امکان را به داوطلبان می‌دهد که با توجه به برنامه زمانی خود، شیفت‌های مورد نظرشان را انتخاب کنند. ساده‌سازی فرآیند‌ها از طریق امکان ثبت‌نام اینترنتی، آموزش الکترونیکی و مدیریت ارتباط از طریق پلتفرم‌های دیجیتال، مشارکت را برای افرادی که مشغله‌های شغلی یا خانوادگی دارند بسیار آسان‌تر می‌کند. کاهش نیاز به حضور فیزیکی به ویژه برای داوطلبان شاغل یا افرادی که مسئولیت مراقبت از اعضای خانواده را بر عهده دارند، می‌تواند میزان مشارکت را به شکل چشمگیری افزایش دهد.
نکته کلیدی دیگر که سازمان‌ها باید به آن توجه ویژه داشته باشند، تأکید بر مزایای داوطلب شدن است. در تبلیغات جذب داوطلب، بر فواید فردی و اجتماعی مشارکت باید تأکید ویژه شود. افزایش مهارت‌های ارتباطی و مدیریتی، دسترسی به شبکه‌های حرفه‌ای و احساس تأثیرگذاری مستقیم در بهبود جامعه از جمله مزایایی است که می‌تواند افراد را ترغیب به مشارکت کند. به کارگیری داستان‌های موفقیت داوطلبان سابق نیز می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند در الهام‌بخشی به تازه‌واردان عمل کند. این رویکرد نه‌تنها انگیزه اولیه برای مشارکت را ایجاد می‌کند، بلکه به حفظ و تقویت تعهد داوطلبان در طول زمان نیز کمک می‌کند.
در نهایت، توجه به اصل تنوع و فراگیری در جذب داوطلبان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اتکای صرف به روش دهان‌به‌دهان ممکن است به حذف ناخواسته برخی گروه‌های اجتماعی منجر شود. فهرست کردن فرصت‌های داوطلبی در وبسایت و شبکه‌های اجتماعی سازمان، دسترسی گسترده‌تری را برای علاقه‌مندان فراهم می‌آورد. استفاده از نرم‌افزار‌های مدیریت داوطلبان نیز این امکان را به سازمان‌ها می‌دهد که بتوانند تنوع نیرو‌های خود را پایش کرده و از ایجاد فرصت‌های برابر برای همه اقشار جامعه اطمینان حاصل کنند.
نتیجه‌گیری: آینده داوطلبی هوشمندانه است
در مجموع می‌توان گفت آینده فعالیت‌های داوطلبانه به سمت هوشمندتر شدن و انعطاف‌پذیری بیشتر در حرکت است. داوطلبان امروز بیش از هر زمان دیگری به شفافیت، انعطاف‌پذیری و قدردانی نیاز دارند. سازمان‌هایی که بتوانند از فناوری‌های دیجیتال بهره برده و رویکرد‌های داده‌محور را در مدیریت داوطلبان خود به کار گیرند، نه‌تنها بر چالش‌های فعلی غلبه خواهند کرد، بلکه جامعه‌ای متنوع‌تر و متعهدتر از داوطلبان را گرد هم خواهند آورد. همانطور که یکی از کارشناسان این حوزه به درستی اشاره کرده است: «تأثیر واقعی زمانی رخ می‌دهد که هر داوطلب بداند حضور او ارزشمند است، فارغ از اینکه چقدر وقت یا تخصص دارد». این نگاه جامع‌نگر و احترام‌آمیز به نیرو‌های داوطلب، کلید موفقیت سازمان‌های خیریه در سال‌های پیش‌رو خواهد بود.
نویسنده و مترجم: شورانگیز داداشی
منبع: charitydigital.org.uk