ضرورت بررسی موضوع «مردم» در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه / همبستگی اجتماعی ایران باید حفظ شود
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، اولین نشست از سلسله‌نشست‌های «همبستگی اجتماعی و دفاع ملی»، با سخنرانی هادی خانیکی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، وحید شالچی؛ معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، حسین علایی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و علی ربیعی؛ رئیس انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات و دستیار اجتماعی رئیس جمهور، چهارشنبه ۱۱ تیرماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
این سلسله‌نشست‌ها با همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، موسسه کار و تامین اجتماعی و معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تدارک دیده شده است.
دکتر علی ربیعی؛ رئیس انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات و دستیار اجتماعی رئیس جمهور در این نشست که اجرای آن را اعظم ده‌صوفیانی برعهده داشت، گفت: از تمام دوستان تشکر می‌کنم. هدف این انجمن، مردم و ارجاع به مردم است زیرا یکی از ابعاد عجیب این جنگ تحمیلی و دفاع مردمی بود و اگر به واکاوی این موضوع نپردازیم فراموش خواهد شد و ضرورت آن کمرنگ خواهد شد.
وی افزود: این سلسله‌نشست‌ها در ۱۰ جلسه طراحی شده است و هفته‌ای ۱ الی ۲ نشست برگزار خواهد شد. حدود ۴۰ متخصص و استاد دانشگاه در این نشست‌ها شرکت خواهند کرد و باید مقاومت ایرانیان به یادگار بماند در شرایطی که ایران را تهدید کردند.
رئیس انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات عنوان کرد: ما در این جنگ با شگفتی‌های زیادی مواجه شدیم و ما روزی باید این شگفتی‌ها و شکاف‌های جامعه را مورد واکاوی قرار دادیم و این یک ضرورت جامعه ایران است و باید پاسخ آنها پیدا شود. یک شگفتی بزرگ که در این جنگ اتفاق افتاد شگفتی حضور و واکنش مردم در این جنگ بود.
ربیعی ادامه داد: مسئله رژیم‌های جعلی، مسئله تمام ایران و مردم ایران است. جامعه‌ای که تازه ۱۴۰۱ را پشت سر گذاشته بود و نیاز‌های مختلفی در آن فریاد می‌زد وارد جنگ شد و آنها بر اساس همین سناریو‌ها می‌خواستند بر ایرانیان غلبه کنند. ما نیازمند واکاوی عمیق هستیم و در همین زمان باید این واکاوی را انجام دهیم.
وی تاکید داشت: این نشست می‌خواهد به این نکته برسد که چه عواملی باعث این انسجام شد و چه عواملی باعث حفظ این انسجام خواهد شد. باید یک رابطه عمیق بین دولت و ملت تعریف شود و این نکته برای فردا‌های ایران ضرورت دارد.
دکتر حسین علایی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و رزمندۀ دفاع مقدس در این نشست گفت: معمولاً هر رژیمی وقتی می‌خواهد علیه دولت دیگری جنگ را شروع کند به بُعد تأثیر بر روی افکار جامعه هدف توجه می‌کند و اسرائیل هم اینکار را انجام داد. اسرائیل به عنوان یک رژیم غاصب جز اینکه به کشتار بپردازد کار دیگری نکرده، توجه ویژه‌ای به افکار عمومی کشور‌هایی که به آنها حمله می‌کند، دارد.
وی افزود: وقتی اسرائیل به ایران حمله کرد باید افکار مردم ایران را متقاعد می‌کرد که من جنگ را نمی‌خواهم دولت شما من را مجبور به جنگ کرد و اسرائیل خودش می‌داند دورغ می‌گوید، اما می‌خواهد مردم را قانع کند که اگر مشکلات زیادی برای مردم ایجاد می‌شود و مردم همه چیزشان را از دست می‌دهند دلیلش اسرائیل نیست بلکه دولت ایران است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: زمانی که اسرائیل خواست جنگ را شروع کند قبل از آن سعی کرد افکار مردم را متقاعد کند و اسرائیل عملیات اجرایی این جنگ را ۱۰ سال پیش شروع کرد و ۳۰ سال پیش برنامه‌ریزی کردند که با ایران وارد جنگ شوند. اسرائیل یک برنامه‌ریزی عظیم برای جنگ انجام داد و تشکیلات عملیاتی خود را در ایران مستقر کردند.
عامل پیروزی و شکست جنگ‌ها، مردم هستند
علایی توضیح داد: وقتی جنگ شروع می‌شود مهم‌ترین قربانیان جنگ مردم هستند و مهم‌ترین کسانی که می‌توانند به پیروزی و شکست دولت کمک کنند هم مردم هستند اگر مردم خود را پیروز بدانند دولتمردان تصمیم‌های بهتری می‌گیرند. اسرائیل سعی کرد در جامعه ایران شکاف و ابهام ایجاد کند و به مردم ایران بگوید اگر مردم ایران با ما همراه باشد به یک جامعه آرمانی دست پیدا می‌کند که کاملا دروغ است و برخی تلویزیون‌های فارسی‌زبان در دنیا در جهت همین برنامه تلاش کردند؛ شبکه ایران اینترنشنال نمونه بارز آن است.
وی عنوان کرد: این شبکه‌ها سعی می‌کنند به مردم ایران بگویند انقلاب شما اشتباه بود و دوره شاه یک دوره طلایی بود و همچنین به مردم بگویند که بزرگترین اشتباه شما این است که با اسرائیل رابطه بدی دارید و تمام اینها برنامه‌های اسرائیل است. این شبکه‌ها سعی می‌کنند نشان دهند ایران با انقلاب پیشرفت نکرده است و دوره پهلوی یک دوره بی نظیر بوده است و سعی می‌کنند افکار مردم را به این سمت ببرند و کار بر روی افکار مردم یک بعد اساسی جنگ است. نتانیاهو در سخنرانی‌های خود در چند سال گذشته به مردم ایران می‌گفت من مشکلات آب شما را حل می‌کنم و این یعنی سعی داشت بر روی افکار عمومی کار کند.
مردم ایران تمام نقشه‌های اسرائیل را بر باد دادند
این استاد دانشگاه در ادامه بیان داشت: وقتی جنگ شروع شد یک کار بی سابقه را علیه ایران انجام دادند و سعی کردند تمام فرماندهان ایران را ترور کنند و تمام تاسیسات هسته‌ای ایران را نابود کنند و نکته مهم اینکه سعی کردند دانش هسته‌ای ایران را نابود کنند برای همین دانشمندان هسته‌ای ما را ترور کردند و اسرائیل ۱۰ سال است که اینکار را انجام می‌دهد. اسرائیل این کار را شروع کرد، اما نکته مهم در طرح ان‌ها این بود که مردم ایران از اسرائیل حمایت کنند و بخشی از مولفه حمله به ایران مردم ایران بودند و دلیل حمله به زندان اوین نیز همین موضوع بود، اما آنها متوجه نشدند که زندانیان اوین با رژیم صهیونیستی همکاری نمی‌کنند و علیه آنها بیانیه داده‌اند و مردم ایران نیز همین کار را انجام داد و طرح اسرائیل را خراب کردند.
علایی اذعان کرد: معتقد هستم ترامپ برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران برنامه‌ریزی کرده بود و آمریکا بود که اسرائیل را وارد جنگ کرد و هدف اسرائیل و آمریکا زدن تأسیسات هسته‌ای نبود بلکه می‌خواستند اعتبار ایران را از بین ببرند و دوم اینکه می‌خواستند پسر شاه یا همان پیرکودک را به ایران بیاورند. مردم ایران خفت را بر خاندان سلطنت و اسرائیل تحمیل کردند. اسرائیل انتظار داشت حتی اگر مردم ایران از اسرائیل حمایت نمی‌کند، اما حداقل در جنگ به خیابان نیایند و سکوت کند و مقابل اسرائیل ایستادگی نکند.
وی تاکید کرد: مردم ایران علیه جنگ و تجاوز رژیم صهیونیستی ایستادند و اسرائیل و آمریکا فهمیدند نمی‌توانند مردم ایران را علیه خود ایران بکار بگیرند و مردم ایران چه در داخل یا خارج متحد شدند و آنها را محکوم کردند.
تلاش خوب دولت و بخش مردم‌نهاد برای مدیریت افکار عمومی
دکتر هادی خانیکی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این نشست گفت: اگر قرار بود قبل از شروع جنگ تحمیلی در این مکان جمع شویم اولین نگرانی ما این بود که خانه اندیشمندان به عنوان مکانی که در آن امکان گفت‌و‌گو وجود داشت بسته می‌شود، اما آیا بعد از این روز‌های تلخ کنشگران و دولت مردان به فکر باز بودن خانه اندیشمندان خواهند بود یا خیر؟
وی افزود: دومین دغدغه این بود که کسانی چه تعداد از کسانی که در این نشست شرکت می‌کنند مدنی هستند و چه تعداد حکومتی هستند؟ و آیا در این نشست‌ها شرکت کنیم یا خیر؟ یعنی افراد به دو گروه مدنی و حکومتی تقسیم شدند و سومین دغدغه این بود که خود نهاد‌های دولتی چقدر به کشف ظرفیت‌های مختلف فکر می‌کنند.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: بعد از اینکه جنگ رخ داد آن چیزی که می‌تواند همبستگی را تقویت یا تضعیف کند فقط حوزه فیزیکی نیست، زیرا در همان روزی که جنگ علیه ایران شروع شد اولین مسئله‌ای که مطرح شد این بود که افکار عمومی در چه مرحله‌ای است و تلاش‌هایی دو سویه از طرف دولت و نهاد‌های مردم‌نهاد برای آن آغاز شد و همه افراد گفتیم که چگونه می‌توانیم در این شرایط کمک کنیم.
تجاوز یعنی همان چیزی که ما به چشم دیدیم
خانیکی تصریح کرد: تجاوز یعنی همان چیزی که ما به چشم دیدیم. تجاوز یعنی اینکه در اوین، زندانی، زندان‌بان و حتی هنرمند در کنار یکدیگر به شهادت می‌رسند. در این جنگ ایران و ایرانی به آن جوهر نهفته در تاریخ و فرهنگ خودش بنام خرد برگشت و ایرانیان شرایط را فهمیدند و درک کردند. مفهوم دانایی ایرانی در جنگ درک شد. نفس دیپلماسی، خدمت کردن دولت و خرد مردم در این جنگ به نمایش درآمد.
وی افزود: در برخی جا‌ها ضعف داشتیم و باید به آن توجه کنیم و ضعف ما این است هر نهاد در درون خود تنیده شده است و ما باید نشان دهیم دانشگاه در این شرایط ارجحیت دارد. نشانگانی که ایران را تا امروز نگه داشته نشانگان سند است و اسناد تاریخی موجود است این نشانگان می‌گوید هم باید کوشید هم باید بخشید. این همبستگی هم ستودنی است و هم ضرورت دارد آن را بشناسیم و آن را روایت کنیم فقط اطلاعات را منتقل نکنیم بلکه باید بخوبی روایت کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در ادامه توضیح داد: موفقیت رسانه‌های فارسی‌زبان در خدمت رژیم اسرائیل همان روایت است. در روایت باید همه صدا‌ها شنیده شود. تمام ایرانیان این مقاومت را ساختند نه اینکه صرفاً بخشی از آنها در آن نقش داشتند. تغییر رویکرد برخی نهاد‌های رسمی یک ضرورت است و این ضرورت برای پاسخ به آنچه در این جنگ ایجاد شد احساس می‌شود. تلاش‌های بزرگی توسط دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و نهاد‌های مردمی در این جنگ انجام شد.
خانیکی در ادامه گفت: باید به کنشگران متفاوت میدان دهیم تا به کنشگری خود ادامه دهند، زیرا در این جنگ همه باهم فهمیدند و دو قطبی کردن یک سم است که در ایران وجود دارد فرقی نمی‌کند چه دو قطبی باشد مهم این است دوقطبی کردن یک سم است. نگران نسل جدید در این شرایط نباشید نگران کلیشه‌های خودمان باشیم، زیرا نسل جدید هم خواهند فهمید.
در شرایط جنگ تحمیلی، ملت ایران قهرمان می‌شود
دکتر وحید شالچی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم نیز در این نشست گفت: بسیار مهم است که در زمان جنگ ما باهم گفت‌و‌گو کنیم. بر تمام شهیدان این جنگ تحمیلی دورد می‌فرستم. بر مردمی که بی‌مهری دیده بودند، اما در جنگ به میدان آمدند درود می‌فرستم. بر کامیون‌دارانی که اعتصاب کرده بودند، اما در جنگ به میدان آمدند درود می‌فرستم.
وی افزود: اینکه مردمی مانند ایران می‌توانند چند هزار سال بماند نشان می‌دهد که چیزی در لایه‌های زیرین خود دارد. مردم ایران صلح‌طلب و میانه‌رو هستند. ما جنگ‌طلب نیستیم و این به نظام سیاسی حاکم در ایران ارتباطی ندارد بلکه ویژگی ایرانیان است، اما وقتی جنگ تحمیل شود ما قهرمان خواهیم بود و ایرانیان در موقعیت‌های خاص قهرمان هستند و این انتخاب خود آنان است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: وقتی جنگ تحمیل شود و شما در مقابل سلطه هستید مجبور هستید قهرمان باشید. ما با یکسری دشواری‌ها برای همبستگی‌های اجتماعی هستیم از جمله مشکلات اقتصادی و جنگ این مشکلات را تشدید می‌کند. جامعه زمانی می‌تواند ایستادگی کند که تمام بخش‌ها احساس کنند در جامعه هستند و نقش دارند و این در ساحت فرهنگی یک عنصر مهم است. در این همبستگی اجتماعی که شکل گرفت مانند هر پدیده اجتماعی تضمینی برای ماندن آن وجود ندارد و دغدغه ما این است که چگونه این همبستگی را ادامه دهیم.
شالچی تاکید کرد: جنگ یک دوره سخت است و ما در جنگ تلاش می‌کنیم که چگونه در زمان درد زندگی را ادامه دهیم. بنظر می‌رسد چیزی که می‌تواند مردم را کنار یکدیگر جمع کند ایران است. ایران یک پدیده پیچیده است و یک دال مرکزی است که همه را کنار یکدیگر جمع می‌کند. باید فهم درستی از مفهوم ایران داشته باشیم. اگر می‌خواهیم تمامیت ارضی ایران حفظ شود باید تمامیت معنایی آن نیز حفظ شود.
وی گفت: دوره پهلوی یک دوگانه‌سازی بدی انجام داد و ما باید این دوگانه را از بین ببریم. ما باید با تاریخ خود در صلح باشیم. ما در روایت‌های تاریخی خودمان را کوچک کردیم و ما باید به تاریخ طولانی خود بازگردیم و همه ابعاد را دریابیم. اگر تقلیل گرایی کنیم بخشی از جامعه را طرد می‌شود و این یک سم است مهم است که تمامیت فرهنگ ایران را ببینیم و به همه بخش‌های جامعه و تاریخ خودمان توجه کنیم.
شالچی با تاکید بر وجود ارتش قوی در ایران گفت: تنها شرط زیستن ایران ارتش قوی است و تاریخ ایران این مورد را بخوبی نشان می‌دهد که اگر ارتش قوی نداشته باشیم به ما تجاوز خواهد شد و مهم نیست چه دولتی در ایران باشد. ایرانیان بسیار منعطف هستند و ما باید به سمت روایت‌های یکپارچه‌ساز برویم. جامعه ایران یک جامعه تحصیل کرده است پس ظرفیت پذیرش تکثر را دارد و نباید هیچ بخشی از جامعه را طرد کنیم یا نادیده بگیریم.
وی در پایان عنوان کرد: هنر، دین، علم، خیریه و رسانه می‌تواند به همبستگی ما ایرانیان کمک کند.
گزارش از مهسا احمدی