به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، خشکسالی سایه سنگینی بر کشور سومالی افکنده و چالش‌های شدید انسانی را به وجود آورده است که ریشه این وضعیت، متأثر از پیامدهای تلخ تغییرات آب و هوایی و درگیری‌های بی‌امان منطقه‌ای است. این اثرات به وضوح در بدتر‌شدن استانداردهای زندگی، بروز بحران شدید غذایی، نرخ بالای سوءتغذیه و کاهش درآمد خانواده‌ها نمایانگر می‌شود.
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرده است که نزدیک به 80 درصد از مردم سومالی با بحران مواجه هستند و حدود 6.9 میلیون نفر (تقریباً دو نفر از هر پنج شهروند سومالیایی) به کمک فوری بشردوستانه و امدادهای مردمی نیاز دارند. سومالی کشوری کم‌درآمد با اقتصاد شکننده است که عمدتاً به کشاورزی، دامداری و کمک‌های بین‌المللی متکی است. بخش کشاورزی بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و کلید رشد اقتصادی و کاهش فقر سومالی محسوب می‌شود.
این کشور با چالش‌های مهمی دست‌وپنجه نرم می‌کند. درگیری‌های مداوم به شدت بر بهره‌وری کشاورزی و صادرات دام تأثیر می‌گذارد. تأثیرات تغییرات آب و هوایی، به ویژه سیل و خشکسالی شدید، منجر به رنج بردن نزدیک به پنج میلیون نفر از ناامنی غذایی حاد شده است. بیابان‌زایی باعث کاهش قابلیت زیست کشاورزی دِیم و تولید دام می‌شود. بیکاری، به ویژه در میان جوانان، به طرز نگران‌کننده‌ای بالا است و نرخ فقر در مناطق روستایی بالاترین میزان را دارد. در چنین شرایطی خیریه‌ها نیز برای مبارزه با خشکسالی به عنوان بازیگر و یک راه‌حل به عرصه خدمات انسانی در سومالی وارد شده‌اند. از منظر این سازمان‌ها، کلید غلبه بر بحران فقر و گرسنگی، کشاورزی پایدار و فراگیر و در نهایت توانمندسازی جوامع متأثر از خشکسالی است.
خیریه‌ها و توانمندسازی جوامع کشاورزی در سومالی
با وجود این‌که خشکسالی در سومالی اثرات سخت خود را برجای گذاشته و زندگی مردم را مختل کرده است، مؤسسات خیریه‌ای هستند که دغدغه مردم محروم آن مناطق را دارند و تلاش می‌کنند با کمک‌های مالی خود، در بهبود وضعیت مردم سومالی تاثیرگذار باشند. «سازمان امداد اسلامی در جهان» (المنظمة الإغاثة الإسلامية عبر العالم) در سال 1984 توسط دکتر «هانی البنا» و برخی از همکارانش در دانشگاه بیرمنگام انگلستان و در واکنش به قحطی در آفریقا تأسیس شد. این سازمان فعالیت‌های بشردوستانه زیادی را در کشورهای فقیر و محروم انجام داده است. یکی از کشورهایی که از ابتدا در فهرست این سازمان خیریه، برای یاری‌رسانی وجود داشته، سومالی است.
در پی شدت‌یافتن خشکسالی در سومالی، سازمان امداد اسلامی با برنامه «تاب‌آوری و توانمندسازی اقتصادی جامعه» به کمک سومالی شتافته و با راه‌اندازی پروژه‌ای در ژانویه 2022، نسبت به بازگرداندن امید به زندگی مردم سومالی، تلاش‌های فراوانی انجام می‌دهد. هدف این پروژه، بهبود دسترسی مردم، به ویژه صاحبان مشاغل کوچک و کشاورزان به غذا و درآمد کافی است. در این طرح به کشاورزان شرکت‌کننده نهال‌هایی اهدا شده که قادر به مقاومت در برابر خشکسالی بودند و برای ذینفعان، گلخانه‌های هوشمند سازگار با نوسانات اقلیمی ساخته شد.
همچنین برای صاحبان مشاغل کوچک سرمایه‌هایی در نظر گرفته می‌شود تا بتوانند از شرایط بحران بیکاری ناشی از خشکسالی بیرون آمده و حرفه خود را از نو آغاز کنند. افزون بر این، بیش از 50 کشاورز در موگادیشو (پایتخت سومالی) کمک‌های مالی مناسبی جهت کمک به بهبود دسترسی به آب، همراه با تجهیزات کشاورزی دریافت کردند. این پروژه با احیای سیستم‌های آبیاری، بازسازی سدهای محلی و امکان دسترسی مردم به آب آشامیدنی پاک و سالم، موفق شد زمین خشک‌شده را تغییر داده و قابل کشت کند. تا امروز بیش از 9 هزار و دویست نفر از این طرح، بهره‌مند شده‌اند.
«زمزم»؛ نمونه‌ای از تغییر و توانمندسازی
در دل این سرزمین، زنان و مردان با مشکلات معیشتی زیادی مواجه هستند. «زمزم» زن سرپرست خانواده، یکی از آنها است. خشکسالی و در پی آن محرومیت‌های اقتصادی، شرایط را برای امرار معاش او و خانواده‌اش دچار مشکل کرده است. زمانی مغازه کوچک او منبع کافی برای امرار معاش بود، اما دیگر آن مغازه برای سیر کردن فرزندانش کافی نیست. زمزم هم مانند دیگر افراد، تحت فشار زیادی قرار گرفت و به کمک‌گرفتن از همسایگان و جست‌وجوی فرصت‌های شغلی دیگر متوسل شد. فرزندان او مجبور شدند برای کمک به درآمد خانواده و در جست‌وجوی کار، تحصیلات خود را رها کنند. او پس از مرگ شوهرش، بار سنگین زندگی را بر دوش گرفت و زندگی‌اش سختی‌های بیشتری به خود دید. زمزم می‌گوید: زندگی ما پُر از ترس و غم بود؛ زیرا برای به دست‌آوردن نیازهای اولیه تلاش می‌کردیم. همچنین جست‌وجوی آب کار سختی بود و دیگر مراقبت‌های بهداشتی یا آموزشی در دسترس ما نبود.
پس از این‌که شرایط زمزم به گوش سازمان امداد اسلامی رسید، توانست از پروژه برنامه تاب‌آوری و توانمندسازی اقتصادی جامعه کمک مالی دریافت کند. زمزم با همان کمک‌های مالی، مغازه کوچک خود را گسترش داد. او از دو کمک بلاعوض، هر یک به ارزش سیصد دلار، برای بهبود وضعیت تجاری خود بهره‌مند شد. این کمک‌ها به همین‌جا ختم نشد و خیریه، آموزش‌هایی را نیز در کنار کمک مالی برای توانمندی بیشتر به زمزم ارائه کرد. او به وسیله این آموزش‌ها توانست عاقلانه و ماهرانه سرمایه‌گذاری کند.
زمزم بعد از دریافت کمک‌های آموزشی و تجاری از سازمان امداد اسلامی گفت: «به لطف سرمایه راه‌اندازی و آموزشی امداد اسلامی، کسب و کارم رونق گرفته و درآمدم بهتر شده است. قبل از این کمک‌ها روزی چهار دلار درآمد داشتم، اما اکنون بیش از 13 دلار در روز درآمد دارم و اکنون فرزندانم را در مدرسه ثبت‌نام و کرایه خانه را پرداخت می‌کنم. من تمام هزینه‌های روزانه خانواده‌ام را با آنچه در مغازه کوچکم به دست می‌آورم، می‌پردازم. امداد اسلامی لبخند بر لبان و ذهن ما نشانده و پشتیبان بزرگی برای ما بوده که این موضوع را هرگز فراموش نخواهیم کرد.»
روش‌های سازمان امداد اسلامی برای توانمندسازی ذینفعان
اقدام سازمان امداد اسلامی نمونه موفقی از توانمندسازی یک خیریه برای ذینفعان است. توانمندسازی به روش‌های مختلفی به ذینفعان کمک می‌کند که شامل موارد زیر است:
- افزایش استقلال و خودکفایی: توانمندسازی به ذینفعان کمک می‌کند تا مهارت‌ها و دانش لازم برای اتکا به خود را توسعه دهند. این امر می‌تواند به آنها کمک کند تا شغل پیدا کنند، درآمد کسب کنند و برای خود تصمیم بگیرند.
- بهبود کیفیت زندگی: توانمندسازی می‌تواند به ذینفعان کمک کند تا به منابع و فرصت‌هایی که برای بهبود کیفیت زندگی آنها لازم است دسترسی پیدا کنند. این موضوع می‌تواند شامل مواردی مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و مسکن باشد.
- کاهش فقر و نابرابری: توانمندسازی می‌تواند به ذینفعان کمک کند تا از فقر خارج شوند و سطح زندگی خود را بهبود بخشند. این امر به‌نوبه خود به کاهش نابرابری در جامعه کمک می‌کند.
- ایجاد جوامع قوی‌تر: توانمندسازی می‌تواند به ذینفعان کمک کند تا در جوامع خود مشارکت فعال‌تری داشته باشند و به ایجاد جوامعی قوی‌تر و پایدارتر منجر می‌شود.
منبع:
المنظمة الإغاثة الإسلامية عبر العالم
گزارش از دکتر عاطفه جعفریان
دیدگاه خود را بنویسید