به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، در دهه‌های اخیر، خیریه‌های اسلامی در اروپا و آمریکا، به علت فعالیت گسترده خود برای نیازمندان مخصوصاً در ماه مبارک رمضان بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. افزایش دامنه فعالیت خیریه‌های اسلامی در این کشورها باعث شده است تا بسیاری از مفاهیم اسلامی خیر مانند زکات و صدقات در فرهنگ سازمان‌های غیردولتی و حتی سازمان‌های بین‌المللی، جای خود را باز کرده و فراگیر شوند. 

نمونه‌هایی از فراگیر شدن بنیادهای خیریه اسلامی در سطح جهان

 کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد هر سال گزارش زکات خود را منتشر می‌کند و یا در جلسات امداد بشردوستانه سازمان ملل متحد همیشه صحبت از تاثیر زکات و کمک‌های مالی بنیادهای بزرگ اسلامی وجود دارد. 

 در دوران کرونا که بسیاری از فعالیت‌های خیریه در انگلستان تحت تاثیر قرار گرفته بود، انجمن ملی خیریه انگلستان اعلام کرد که مسلمانان در بریتانیا، خیّرترین جامعه مذهبی این کشور را تشکیل می‌دهند. این انجمن همچنین گزارش داده است که در سال 2020، اهداکنندگان مسلمان بیش از 130 میلیون پوند به خیریه‌های مسلمانان بریتانیا برای پویش‌های خیریه در 40 کشور کمک کرده‌اند.

 امداد اسلامی، بزرگترین سازمان خیریه اسلامی در جهان غرب است و در بیش از 40 کشور جهان به ارائه کمک‌های اضطراری، مبارزه با فقر، کمک به آموزش، توسعه و معیشت پایدار برای جوامع آسیب‌پذیر و محروم فعالیت می‌کند.

 بنیاد الخیر با کمک‌های اضطراری و حمایت‌های توسعه‌ای در 70 کشور از فقیرترین مناطق جهان، خدمات بهداشت، غذا، سرپناه و آموزش ارائه می‌کند. 

 تنها در انگلستان بیش از 450 خیریه اسلامی با گردش مالی 700 میلیون پوندی، بسیاری از امدادهای بشردوستانه غیردولتی را در سراسر جهان پوشش می‌دهند.(1)

 همچنین تخمین زده می‌شود که مسلمانان آمریکا تنها در سال 2023 نزدیک به دو میلیارد دلار را به خیریه‌های اسلامی این کشور اهدا کرده‌اند.(2)

 سازمان بین المللی خیریه اسلامی (IICO) سال‌هاست که به عنوان یکی از شرکای اصلی  سازمان اونروا (UNRWA)، برای پناهندگان فلسطینی خدمات ارائه می‌دهد. در سال 2019، مراکز مراقبت بهداشتی UNRWA در نوار غزه بیش از هشت میلیون مشاوره بیمار را در 22 مرکز بهداشتی خود ثبت کردند. IICO یک سازمان بشردوستانه است که کمک‌های بسیار مورد نیاز را به آسیب‌پذیرترین افراد ارائه می‌دهد.

ماه رمضان و بنیادهای خیریه در اروپا و آمریکا

 ماه رمضان به خیریه‌های اسلامی، جانی تازه می‌دهد و در کشورهای غربی به علت در اقلیت‌بودن مسلمانان، فعالیت این خیریه‌ها چشمگیرتر می‌شود. در جوامع اسلامی ممکن است بسیاری از مردم زکات، کفاره و کمک‌های خود را به آشنایان و اطرافیان خود اهدا کنند، اما مسلمانان در اروپا و آمریکا غالباً کمک‌های مالی خود را برای ماه رمضان به خیریه‌ها اختصاص می‌دهند. صدقه در ماه رمضان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا اعتقاد بر این است که ثواب اعمال نیک در این ماه مبارک چند برابر می‌شود. مسلمانان تشویق می‌شوند تا در اَشکال مختلف خیریه، از جمله تهیه غذا برای افراد فقیر، و ارائه کمک‌های مالی به نیازمندان شرکت کنند. انفاق در ماه رمضان نه‌تنها وسیله‌ای برای انجام واجبات دینی است، بلکه راهی برای تطهیر مال و کسب ثواب معنوی است.

کمک و خیریه در ماه مبارک رمضان

 برنامه‌های کمک‌های ماه رمضان و ابتکارات خیریه در این ماه رایج است و افراد و سازمان‌ها برای حمایت از نیازمندان گرد هم می‌آیند. از سازماندهی سفره‌های افطاری برای روزه‌داران گرفته تا توزیع بسته‌های غذایی به خانواده‌هایی که به دلیل فقر و بحران‌های بشردوستانه دست و پنجه نرم می‌کنند، کمک‌های اهدایی ماه رمضان نقش مهمی در کاهش گرسنگی و فقر در جوامع ایفا می‌کند. علاوه بر این، بسیاری از مسلمانان تصمیم می‌گیرند که در ماه رمضان به واجبات زکات خود عمل کنند، زیرا اعتقاد بر این است که این ماه زمان برکت و رحمت الهی است.

انفاق در ماه رمضان برای خیریه‌های اسلامی انواع مختلفی دارد که در همه خیریه‌های اسلامی دنیا مشترک است، صدقه، زکات، زکات فطره، فدیه، کفاره، خیرات شب قدر، افطاری دادن و  پویش‌های رمضانی برای کمک‌های اضطراری بحران‌های جاری در جهان اسلام برای مثال در ماه رمضان امسال، کمک به غزه، در اولویت بیشتر این خیریه‌ها بوده است. این کمک‌ها در ماه مبارک رمضان بیشتر برای اطعام نیازمندان و رسیدگی به یتیمان اختصاص می‌یابد. مانند تهیه بسته‌های غذایی، دریافت گوشت قربانی، تهیه غذای گرم برای نیازمندان در جامعه محلی، تهیه پوشاک و وسایل مورد نیاز برای یتیمان. 

نگاهی بر فعالیت‌ رمضانی برخی از بنیادهای اسلامی در اروپا و آمریکا:

بنیاد امداد اسلامی (Islamic Relief)

 امداد اسلامی برای رمضان 2023 برای نزدیک به یک میلیون  نفر در 31 کشور بسته‌های غذایی ماه رمضان آماده کرده است. امداد اسلامی در طول 40 سال فعالیت خود بیش از 120 میلیون نفر را تحت پوشش خود قرار داده است و در تمامی این مدت برای ماه مبارک رمضان برنامه‌هایی چون تهیه بسته‌های غذایی و  پویش جمع‌آوری پول برای مناطق بحرانی در ماه مبارک را در اولویت خود دارد. کمک‌های غذایی بزرگ‌ترین بخش کمک‌های بشردوستانه امداد اسلامی است و توزیع جهانی در ماه رمضان نقش مهمی ایفا می‌کند. «برنامه جعبه غذای ماه رمضان» یکی از این برنامه‌هاست که به تهیه غذا برای خانواده‌های آسیب‌پذیر در سراسر جهان کمک می‌کند. این پویش از اهدا 125 دلار، شروع می‌شود که برای تأمین اقلام غذایی ضروری 30 روزه در سراسر جهان اختصاص دارد.

بنیاد یاری اسلامی (Islamic Aid)

 این سازمان خیریه مستقر در بریتانیا توسط محمودحسن، که در یک منطقه فقیرنشین پاکستان بزرگ شده بود، تأسیس شده است. او که شاهد فقر اطراف هم‌کیشان خود در انگلستان بود، با الهام از جنگ بوسنی، بنیاد یاری اسلامی را در سال 2000 تاسیس کرد. این موسسه خیریه برای پایان‌دادن به فقر در بیش از 12 کشور از طریق دسترسی مردم در مناطق فقیر به غذا، آموزش و غیره تلاش می کند. در ماه مبارک یاری اسلامی با جمع‌آوری زکات، صدقه، کفاره مسلمانان بسیاری از خانواده‌ها را برای تامین غذا در ماه مبارک تحت پوشش خود قرار می‌دهد.

پروژه مسلمانان در سراسر جهان (Muslims Around the World Project)

 علی بنات، تاجر استرالیایی، پس از تشخیص سرطان، پروژه مسلمانان سراسر جهان را تأسیس کرد. کار خیریه او با خرج کردن پول برای بهبود شرایط در مناطق فقیرنشین توگو آغاز شد. این کار خیریه سپس در سال 2016 به پروژه مسلمانان سراسر جهان تبدیل شد که اکنون به ساخت 10 هزار و 111 مسجد و آموزش بیش از 61 هزار یتیم در 25 کشور مختلف کمک کرده است. در ماه مبارک رمضان این خیریه تامین نیازهای یتیمان را برای غذا و پوشاک در اولویت خود قرار می‌دهد.

کمک مسلمانان آمریکا (Muslims Aid)

 حوزه کاری این بنیاد اسلامی بر  کسانی تمرکز دارد که از درگیری ها و بلایای طبیعی در کشورهای مختلف رنج می‌برند. آن‌ها به مناطق آسیب‌دیده کمک اضطراری می‌کنند و به جوامع محروم در بازسازی اقتصادشان و ارائه آموزش به کودکان در بیش از 25 کشور جهان  مصمم هستند. در ماه مبارک رمضان رسیدگی به مناطق بحرانی و تامین مایحتاج رمضان در اولویت کاری این بنیاد اسلامی قرار می‌گیرد. در بسیاری از مواقع هزینه بسیاری از پروژه‌های این بنیاد از زکات و صدقاتی تامین می‌شود که در طول ماه مبارک رمضان جمع‌آوری شده است.

بنیاد الخیر

 الخیر یک موسسه خیریه است که با تمرکز بر ارائه آموزش و ساخت مدارس برای جوامع فقیر در بریتانیا شروع به کار کرد. این کار فراتر از بریتانیا گسترش یافت تا به جوامعی در سراسر جهان که به آب، مراقبت‌های بهداشتی و ... نیاز دارند کمک کند و تاکنون دو هزار خانه توسط این بنیاد برای نیازمندان ساخته شده است. الخیر همچنین خدماتی مانند حمایت از خشونت خانگی و آموزش مهارت‌های اشتغال را در بریتانیا ارائه می‌دهد. الخیر در ماه مبارک پویش‌های رمضانی برگزار و با جمع‌آوری صدقات و زکات مسلمانان، بخشی از برنامه‌های خود را در طول سال تامین مالی می‌کند.

امداد جهانی مسلمانان (Muslim Global Relief)

 این بنیاد بیش از 20 سال در بیش از 40 کشور در سراسر جهان کار کرده است. آن‌ها برای ریشه‌کن کردن فقر از طریق پایداری و توانمندسازی تلاش می‌کنند و بیش از 10 میلیون وعده غذایی برای افراد نیازمند فراهم کرده‌اند. در راستای توسعه جوامع اسلامی فقیر این بنیاد به زیرساخت‌ها توجهی ویژه دارد و بخشی از کمک‌های رمضانی خود را به فراهم کردن انرژی خورشیدی در برخی از مناطق کم‌برخوردار جهان و کاشت درختان برای تأمین غذا و کارهای کشاورزی برای روستاهای کوچک، اختصاص داده است.

بانک غذای مسلمانان (Muslim Food Bank)

 یک موسسه خیریه کانادایی است که از سال 2010 غذا و سایر کمک ها را به جوامع ارائه کرده است. آن‌ها غذا را در 9 شهر بزرگ کانادا از جمله تورنتو و ادمونتون، غذا توزیع می‌کنند. در ماه مبارک رمضان توزیع غذا به صورت جدی‌تر دنبال شده و در دو وعده سحر و افطار توزیع می‌شود. برنامه آموزشی برای جوانان و سالمندان نیز در ماه رمضان به صورت جدی دنبال می‌شود، آن‌ها در ماه مبارک برای کمک به نیازمندان برای خارج از کانادا و در کشورهایی مانند کنیا و فیجی کمک مالی جمع آوری می‌کنند.

دست یاری برای امداد و توسعه (Helping Hand for Relief and Development)

دست یاری برای امداد و توسعه در 18 سال گذشته در 128 کشور فعالیت داشته است. کمک به جوامع تحت تأثیر شرایط اضطراری و بلایا در سراسر جهان، فعالیت اصلی این بنیاد خیریه است و در ماه مبارک نیز علاوه بر این حوزه بسته‌های امدادی چون دارو، پوشاک، غذا و سایر ملزومات نیز با کمک‌های مردمی توزیع می‌شود. آن‌ها همچنین به کسانی که به خدمات توانبخشی، سمعک، اندام مصنوعی و سایر نیازهای فیزیکی پزشکی نیاز دارند، کمک می‌کنند.

سازمان بین‌المللی خیریه اسلامی (IICO)

 ارائه کمک‌های غذایی در ماه رمضان با توزیع بسته‌های غذایی به خانواده‌های نیازمند در کشورهای مختلف جهان برپایی سفره‌های افطار را برای روزه‌داران، جمع‌آوری کمک‌های مالی برای کمک به نیازمندان در سراسر جهان، از مهم‌ترین اقدامات این بنیاد خیریه در ماه مبارک رمضان است.

 این کمک‌ها برای تأمین نیازهای اساسی مانند غذا، آب آشامیدنی، مسکن، و خدمات بهداشتی استفاده می‌شود. IICO همچنین از طریق صندوق‌های بشردوستانه خود به پروژه‌های توسعه‌ای در کشورهای فقیر کمک می‌کند. این بنیاد در ماه رمضان، برنامه‌های آموزشی برای کودکان و بزرگسالان در کشورهای مختلف جهان برگزار می‌کند که شامل آموزش قرآن، احکام اسلامی، و سایر موضوعات مرتبط با اسلام است. IICO همچنین به چاپ و توزیع کتاب‌های اسلامی به زبان‌های مختلف می‌پردازد و در ماه رمضان به حمایت از مراکز اسلامی و مساجد در سراسر جهان می‌پردازد. این بنیاد خیریه بازوی اجرایی بسیاری از آژانس‌های سازمان مللل متحد برای فعالیت‌های بشردوستانه است.  

گزارش از زهرا میرابیان

منابع:

1. Islamic Relief
2. International Islamic Charity Organization (IICO) 

The Contribution of Muslim Charities in the West to International Development

Charities in the Non-Western WorldThe Development and Regulation of Indigenous and Islamic Charities

Islamic Charities and Global Governance

Islamic charities, Faith Based Organizations and the international aid system

Muslim Charity

The Essence of Ramadan: Charity, Community Support & Spiritual Growth-Posted on March 22, 2024 by Rizwanullah Bahrami

Muslim Aid

RAHMA WORLDWIDE

Islamic Relief

Alkhair Foundation

Muslims Around the World Project

Global Relief