به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، در کشورهای اسلامی و در هنگام تولد نوزاد، رسم عقیقه بسیار رواج دارد. خیریه‌های متعددی نیز عهده‌دار قبول این نذر و توزیع آن به نیازمندان هستند. با مراجعه به سایت‌های خیریه‌های معروف جهان اسلام، می‌توانیم درگاه‌های نذورات و وقفیات مردم را که برای هر کاری اختصاص داده شده‌اند، ببینیم. یکی از پرطرفدارین این درگاه‌ها، به پرداخت نقدی عقیقه مردم اختصاص داده شده است.

یکی از خیریه‌های بین‌المللی که توزیع عقیقه را نیز در زیرمجموعۀ خدمات خود دارد، بنیاد «امداد اسلامی برای جهان» (الاغاثةالإسلامية عبرالعالم) است. این خیریه در سال 1984 توسط چند نیکوکار مسلمان در انگلستان تأسیس شد و هدف اصلی‌اش، کاهش آسیب‌های ناشی از قحطی در کشورهای آفریقایی بود. اما با گذشت چندسال دامنۀ فعالیت این مؤسسه از قاره آفریقا فراتر رفت و امروز در 48 کشور از قاره‌های مختلف فعالیت می‌کند. 

این خیریه، امسال و در آستانه ماه مبارک رمضان، نذورات عقیقه را در بین محروم‌ترین خانواده‌های مسلمان در کشورهای آفریقا، خاورمیانه و اروپا توزیع کرده است. در فراخوان این خیریه برای سال 2024 میلادی آمده است که والدین می‌توانند با اهدای 64 دلار به این مؤسسه، در طرح عقیقه فرزند خود شرکت کنند.
عقیقه چیست؟

 عقیقه در اصل به معنای بریدن و پاره‌کردن آمده است. به همین جهت، به موی سر نوزاد بعد از ولادت از این جهت که تراشیده می‌شود عقیقه می‌گویند و اطلاق عقیقه به حیوانی که برای نوزاد قربانی می‌شود، از آن‌روست که در روز هفتم تولد نوزاد، آن حیوان قربانی می‌شود. بنابراین این واژه به سنت قربانی‌کردن پس از تولد فرزند، برای حفظ او از بلاها گفته می‌شود.

 در رابطه با این قربانی باید گفت که هیچ اجباری مطرح نیست و انجام آن تنها به سبب مستحبات صورت می‌گیرد. همچنین باید افزود که آداب و مرسوماتی در رابطه با قربانی عقیقه مطرح می‌شود. اگر به هر دلیلی در روز هفتم عقیقه انجام نگرفت تا هنگام بلوغ فرزند بر پدر مستحب است که عقیقه نماید و اگر انجام نداد بعد از بالغ‌شدن فرزند، بر خودش مستحب می‌باشد. مشهور میان علما این است که عقیقه گوسفند، شتر یا بز باشد. 

عقیقه در سنت و سیره

 بنابر احادیث شیعی و اهل سنت، عقیقه مورد تأکید پیامبر اکرم بوده است. احادیث متعددی درباره عقیقه‌کردن برای امام حسن (ع) و امام حسین (ع) توسط  پیامبر (ص) وارد شده است با این مضمون که پیامبر روز هفتم تولد حسنین، موی  سرشان را تراشید و هم‌وزن آن نقره صدقه داد و قوچی برایشان قربانی کرد.  همچنین در برخی روایات آمده است که پیامبر (ص) هنگامی که به رسالت مبعوث شد  برای خودش عقیقه کرد. همچنین کلینی (متکلم شیعه) در کتاب «الکافی» حدود ۵۰ روایت درباره عقیقه آورده است.

موارد مصرف گوشت عقیقه

 مستحب است که گوشت آن پخته شود، و دست‌کم ۱۰ تن از فقرا و همسایگان مؤمن برای آن دعوت شوند. گوشت عقیقه را می‌توان به شکل خام بین مؤمنان تقسیم کرد، همچنین می‌توان گوشت را پخت و تقسیم کرد و همچنین می‌توان گوشت را پخت و مؤمنان را دعوت کرد تا مصرف کنند. اگر دعوت‌شدگان از 10 نفر بیشتر باشند، ثواب بیشتری دارد. 

عقیقه در مؤسسات خیریه کشورهای عربی

 از آنجا که گوشت حاصل از این قربانی بین نیازمندان تقسیم می‌شود، برخی مؤسسات خیریه در کشورهای عربی، قسمتی از فعالیت‌های خود را صرف این کار می‌کنند. این عمل الهی با عنوان «التبرع بعقيقة المولود» (اهدای عقیقه نوزاد) بین موسسات خیریه وجود دارد.

 در این طرح علاوه بر تقسیم گوشت عقیقه بین نیازمندان، مقدار نقره‌ای که به عنوان صدقه در نظر گرفته می‌شود نیز توسط این موسسات صرف امور خیریه و حمایت از نیازمندان می‌شود. 

منابع:

بنیاد خیریه امداد اسلامی برای جهان