به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، چهلمین نشست «یک چای، یک تجربه» عصر دوشنبه، چهارم دی با حضور دکتر اشکان تقی‌پور؛ مدیرعامل مؤسسه خیریه «نیک‌گامان جمشید» و جمعی از مدیران و اعضای برخی مؤسسات خیریه و سمن‌ها در سالن جلسات آکادمی خیر ایران برگزار شد.

 دکتر اشکان تقی‌پور که متولد ۱۵ دی ۱۳۵۷ در اهواز است در این نشست گفت: لیسانس بنده، مهندسی کشاورزی است. کارشناسی ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی و دکترای مدیریت کسب‌وکار دارم. زمانی در دانشگاه‌ها تدریس می‌کردم و کار فرهنگی هم انجام می‌دادم. در سازمان‌های مختلف فعالیت داشتم از جمله اینکه مدیر روابط‌عمومی بنیاد کودک بودم. زمانی که دانشجو بودم، کار خیر برایم در حاشیه بود. اما کم‌کم این‌حاشیه بر متن غلبه پیدا کرد و مؤسسه نیک‌گامان جمشید را در تهران و همزمان آمریکا تشکیل دادم‌. همچنین موفق شدیم مجوز انتقال پول خیرین از خارج به داخل کشور را از خزانه‌داری آمریکا و نیز دستگاه‌های مسئول در ایران، اخذ کنیم.

 داستان تأسیس نیک‌گامان جمشید

 وی با بیان اینکه موسسه نیک‌گامان جمشید ۲۰ سال است که وجود دارد، در مورد انگیزه تشکیل این موسسه عنوان کرد: مادرم دخترخاله‌ای دارم که ما ایشان را خاله صدا می‌کنیم. خاله، حدود سال 1380 برای پذیرش فرزندخواندگی از بهزیستی به همراه شوهرش از آمریکا به ایران آمد. ایشان در یک دورهمی به اقوام اطلاع داد که فردا قصد بردن کودکان شیرخوارگاه آمنه به پارک ساعی را دارد و درخواست کمک و همراهی داشت. من قبول کردم. با اجازه مربی بچه‌ها را بغل کردم که پیاده شوند. اولین بچه را که بغل کردم انگار محبتی نسبت به کار خیر در وجودم جاری شد. این جرقه تأسیس موسسه نیک‌گامان بود. در حال حاضر خاله‌ام سه فرزندخوانده دارد که از بهزیستی به سرپرستی گرفته است و همگی در آمریکا زندگی می‌کنند.

 دکتر تقی‌پور یادآور شد: خاله‌ام به من گفت اگر من در آمریکا و ایران دوست و آشنا جمع کنم، تو کمک می‌کنی برای انجام کار خیر؟ و بدین ترتیب کار از تجهیز خانه‌های بهداشت برای افراد نیازمند شروع شد تا قضیه وسعت یافت. پس از اینکه موسسه نیک‌گامان جمشید را در ایران تأسیس کردیم، در سال ۲۰۱۸ موسسه‌ای با نام «مادران علیه فقر» در کالیفرنیای آمریکا تاسیس کردیم که ۲۰۲۰ مجوز گرفت. یک موسسه دیگر نیز در سال ۲۰۲۲ در  ونکوور کانادا تاسیس کردیم. اجازه داریم از این دو موسسه، کمک‌های نقدی را  به  موسسه نیک‌گامان جمشید انتقال دهیم. کار سختی بود چون باید قوانین دو کشور ایران و آمریکا رعایت می‌شد. تعداد خیرین ما در آمریکا بیشتر از  کانادا و هزار و 500 نفر است. در کانادا ۱۰۰ خیّر داریم.

 مدیرعامل موسسه نیک‌گامان جمشید با اشاره به اینکه قضیه فرزندخواندگی از نظر فرهنگی در آمریکا جا افتاده است، بیان کرد: در آمریکا از هر پنج بچه، یک بچه گرسنه است. ۳۰میلیون نفر در آمریکا فقیر هستند و معلوم نیست، شب‌ها کجا می‌خوابند. موضوع فرزندخواندگی در فرهنگ ما هم تا حدی پیشرفت کرده است. ایران تنها کشور اسلامی است که فرزندخواندگی در آن به طور رسمی انجام می‌شود.

 تاکنون ۸۸ مدرسه ساختیم

 وی با بیان اینکه موسسه نیک‌گامان جمشید در سال ۱۳۹۳ در سازمان‌ بهزیستی ثبت رسمی و یک سال بعد ثبت ملی شد، گفت: تاکنون به طور تمام و کمال ۸۸ مدرسه ساخته‌ایم و چهار مرکز شبه خانواده داریم که دختران را در آنجا شبانه‌روزی نگهداری می‌کنیم. من اکنون مفتخر هستم که ۸۵ فرزند دارم.  

 مدیرعامل موسسه نیک‌گامان جمشید محور فعالیت این موسسه را در عرصه سلامت، آسايش، آموزش و توانمندسازی کودکان بی‌سرپرست و فاقد سرپرست موثر دانست و افزود: جامعه هدف ما، کودکان تا سن ۱۸ سال و زنان سرپرست خانواده هستند. در مراکز شبه خانواده دو کار عمده داریم. اول بازپیوند؛ یعنی سعی می‌کنیم با توانمندی و رفع مشکلات خانواده، بچه را به خانواده بازگردانیم. مسئله دوم، فرزندخواندگی است. اگر بچه‌ای سلب حضانت شده و یا بی‌سرپرست است، تلاش می‌کنیم که پدر و مادری، او را به سرپرستی بگیرند.

 وی خیرین داخل و خارج کشور را منبع مالی موسسه نیک‌گامان جمشید دانست و عنوان کرد: خیرین در خارج کشور به دلار به ما کمک می‌کنند و بدین لحاظ کمک موثری تلقی می‌شود‌. بسیاری از مدارس ما و خانه‌های بهداشت بر اساس نیت خاص خیرین ساخته شده است. خیری از ما در خواست داشته است که مدرسه یا خانه بهداشت حتماً در فلان شهر ساخته شود.

 نیک‌گامان جمشید در ایران، آمریکا و کانادا نقش‌آفرینی دارد

دکتر تقی‌پور در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد:  فعالیت خاله‌ام در آمریکا و فعالیت خودم در ایران مکمل هم هستند. قبل از روی کار آمدن ترامپ سالی یک بار برای گلریزان نیک‌گامان و تعامل با خیرین به آمریکا می‌رفتم. با آمدن آقای ترامپ، رفتن به آمریکا سخت شد. لذا عدو سبب خیر شد و ما موسسه‌ای را در کانادا تاسیس کردیم. اکنون از هر دوکشور آمریکا و کانادا می‌توانیم کمک خیرین را به کشور داخل کنیم. در مجوز موسسه ما در آمریکا آمده است که خیرین باید صرفاً پول را به نیک‌گامان بدهند نه دولت ایران. اعتماد آن‌ها به ما سخت بود. ولی شکر خدا انجام شد. از طرفی در اینجا هم نهادهای نظارتی آمدند و کار را دیدند و اعتماد کردند. 

 مدیرعامل موسسه نیک‌گامان جمشید تصریح کرد: ما به وزارت بهداشت، آموزش و پرورش، جمعیت هلال احمر و بهزیستی گزارش کار می‌دهیم. در واقع ما در دو کشور ایران و آمریکا حسابرسی می‌شویم و دیگر شبهه مالی پیش نمی‌آید. به موسسات خیریه پیشنهاد می‌کنم که از اول، شفافیت را در نظر بگیرند و همواره به دستگاه‌های مسئول و نهادهای نظارتی‌ای که قانون به آن‌ها اختیار نظارت داده است، گزارش کار ارائه دهند تا مسئله‌ای پیش نياید.

 خلا استفاده از ظرفیت‌های تعاونی‌ها در امور خیر

 دکتر تقی‌پور با بیان اینکه در قانون اساسی آمده است که بخش دولتی، تعاونی و بخش خصوصی باید در اقتصاد نقش‌آفرین باشند، گفت: متاسفانه در مورد ظرفیت تعاونی‌ها در کارهای خیر چیزی نمی‌دانیم و در نتیجه استفاده‌ای هم از آن‌ها نمی‌کنیم، در صورتی که تعاونی‌ها می‌توانند نقش مهمی در این حوزه ایفا کنند.

آینده نیکوکاری در ایران روشن است

 عضو هیئت‌مدیره مجمع خیرین کشور، آینده نیکوکاری در ایران را روشن ذکر کرد و افزود: ریل‌گذاری ما غلط نیست. فرض اینکه ۲۵ سال پیش چنین نشستی مثل امروز با حضور مدیران و اعضای خیریه‌ها به این راحتی تشکیل شود، غیر قابل باور بود‌. تشکل‌های مردمی جای خود را در میان مردم باز کرده است. امروز، مراسم برای روز تشکل‌های مردمی برگزار می‌شود. دولتمردان، مجلس و قوه قضائیه بیشترین جلسات را با تشکل‌های مردمی می‌گذارند. این نگاه به خیریه‌ها نتیجه کار خیرین است. امروز هم دولتی بر سر کار است که شعار دولت مردمی دارد و توجه ویژه‌ای به این حوزه معطوف کرده است. بنظرم، آینده خوبی در حوزه کارهای خیر در ایران داریم.

 خیریه‌ها باید تشکیلات تخصصی داشته باشند

 عضو هیئت‌مدیره مجمع خیرین کشور با بیان اینکه ایران با وجود تولید ناخالص داخلیِ پایین‌تر (نسبت به کشورهای توسعه‌یافته) تا قبل از تحریم‌ها دهمین کشور در حوزه خیر و بخشش بود، تصریح کرد: این پتانسیل را باید دولتمردان ببینند. وظیفه تشکل‌ها جلب اعتماد مردم است. دولت‌ها هم باید نظارت و تسهیل کنند. مشارکت اجتماعی‌ در کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته ارزش محسوب می‌شود.

  دکتر تقی‌پور تعداد زیاد خیریه‌ها در کشور  را نشان‌دهنده اتفاقات خوب دانست و در پاسخ به سؤالی درباره پیش‌نویس قانون تشکل‌های اجتماعی گفت: با کلیت پیش‌نویس قانون تشکل‌های اجتماعی موافقم. زحمات زیادی برای تهیه این پیش‌نویس انجام شده است. این قانون، با تمام نواقصی که ممکن است داشته باشد، از بی‌قانونی بهتر است‌ و حتماً در آینده امکان اصلاح و بهبود آن وجود خواهد داشت. 

 وی تصریح کرد: خیلی اوقات دعوا بر سر این است که مجوز خیریه را چه سازمانی می‌دهد، بنظر من اصلاً مهم نیست که وزارت کشور بدهد یا بهزیستی یا هر ارگان دیگر. همه ارگان‌هایی که الان مجوز می‌دهند، بدهند. مسئله مهم، نظارت است. چه کسی قرار است نظارت کند؟ ما باید اتاق نظارت داشته باشیم مثل اتاق بازرگانی و یا نظام پزشکی و یا نظام مهندسی. پزشک بدون داشتن مجوز از نظام پزشکی نمی‌تواند، طبابت کند. چرا در موضوع خیریه نباید چنین‌چیزی داشته باشیم؟ شاید به خاطر جوان بودنِ این موضوع و کار است. این اتاق تخصصی باید شکل بگیرد و دولت نیز البته با نظارت، حمایت و تسهیلگری نسبت به امور خیر داشته باشد.

 پول در ایران برای کار خیر زیاد است اما سرگردان

  مدیرعامل موسسه نیک‌گامان جمشید اظهار داشت: پول در ایران برای کار خیر زیاد است اما سرگردان و سیستمی برای جذب این پول نداریم.

 وی در پاسخ به سوال یکی از حاضران درباره فرزندخواندگی؛ با بیان اینکه تفاوت قانونی چندانی در فرزندخواندگی در ایران و آمریکا وجود ندارد، خاطرنشان کرد: در ایران بیش از ۹۰ درصد تقاضای فرزندخواندگی برای پذیرش دختر است حتی در آمریکا هم متقاضیان دختر بیشتر هستند. خیرین خارج کشور خیلی متقاضی پذیرش سرپرستی کودکان معلول هستند. در آمریکا مراکز شبه خانواده وجود ندارد. وقتی بچه‌ای به اداره سرپرستی می‌آید سریع یک خانواده برایش پیدا می‌کنند. آنجا حتی به خانواده‌ها در قبال پذيرش سرپرستی کودکان، پول (یارانه ماهانه) می‌دهند‌. تعداد خیریه‌ها در آمریکا میلیونی است. این در حالی است که ما حداکثر حدود ۷۰ هزار خیریه و تشکل مردمی داریم.

  «نیک‌گامان جمشید» با خیریه‌های بسیاری در تعامل است

 مدیرعامل موسسه نیک‌گامان جمشید با اشاره به اینکه ما با خیریه‌های بسیاری در تعامل هستیم، بیان کرد: بنده عضو هیئت‌مدیره مجمع خیرین هستم و تعاملات زیادی با خیریه‌ها داریم. طبق قرارداد و قانون آمریکا، پول خیرین ایرانی آنجا را به شرط این به ما می‌دهند که فقط در موسسه نیک‌گامان صرف شود و به دولت یا خیریه دیگری داده نشود. بر این اساس، ما نمی‌توانیم به خیریه‌های دیگر کمک مالی کنیم‌ اما تعاملات فکری زیادی با خیریه‌ها داریم.

 دکتر تقی‌پور، ستاد مرکزی موسسه نیک گامان جمشید را متشکل از ۱۰ نفر دانست و گفت: دفتر ما در خیابان هویزه در سهروردی واقع است. هر یک از اعضای ستاد مرکزی ما به اندازه یک وزارتخانه کار می‌کنند. آن‌ها کار موسسه را کار خود می‌دانند. قدمت کار خیر بسیاری از ما در این موسسه به ۱۸ سال می‌رسد و خیلی از ما که امروز در موسسه نیک‌گامان با هم کار می‌کنیم‌، زمانی در بنیاد کودک با هم همکار بودیم‌.

گزارش از مریم داوری