به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، همزمان با هفته «پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی مدارس»، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، از 25 آبان لغایت 2 آذرماه، میزبان نمایشگاه «یاریگران زندگی» با موضوع اعتیاد بود. 

 در این نمایشگاه که با شعار «انتخاب آگاهانه» توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر برگزار شد، وزارتخانه‌های «تعاون، کار و رفاه اجتماعی»، «آموزش‌وپرورش»، «علوم، تحقیقات‌ و فناوری»، «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» و «فرهنگ و ارشاد اسلامی» و برخی از نهادهای دیگر همچون گمرک، سازمان بسیج، هلال احمر، سازمان بهزیستی، سازمان زندان‌ها و نیز تعدادی از موسسات خیریه و سازمان‌های مردم‌نهاد، از جمله غرفه‌داران این نمایشگاه بودند که تلاش کردند ضمن معرفی فعالیت‌های خود، به تقویت رویکرد پیشگیرانه از اعتیاد و توسعه مسئولیت‌پذیری افراد جامعه بپردازند.

  از جمله اهداف این نمایشگاه هشت‌روزه، ارتقای دانش، آگاهی و مهارت‌های پیشگیرانه از اعتیاد با اولویت دانش‌آموزان دوره‌های اول و دوم متوسطه و دانشجویان بود. در این نمایشگاه، برنامه‌های جانبی مختلفی از جمله ارائه مشاوره، برگزاری نشست و کارگاه تخصصی با حضور هنرمندان و ورزشکاران، نمایش فیلم و برپایی مسابقه برای گروه‌های سنی هدف، پیش‌بینی شده بود. 

 با توجه به اهمیت موضوع اعتیاد در این نمایشگاه حاضر شدیم و با تعدادی از غرفه‌داران از نزدیک به گفت‌وگو پرداختیم. در ادامه، برخی از این گفت‌وگوها را می‌خوانیم.

نقش تربیت دینی در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان

 حجت‌الاسلام مقداد قنبری، از بنیانگذاران مؤسسه تخصصی «نوآوران تربیت و خانواده» که به‌ عنوان کارشناس علمی در غرفه این سمن حضور داشت، هدف اصلی مؤسسه خود را تولید محتوا برای نوجوانان بیان کرد. به‌گفته او، این مؤسسه با محور قراردادن الگوی مفهومی دینی بر بنیان «خود‌مهارگری» و با استفاده از بازی‌واره‌ها، نوجوانان را در معرض موقعیت‌های واقعی قرار می‌دهد و از آن‌ها می‌خواهد که تصمیم بگیرند. 

 به‌گفته این کارشناس ارشد مشاوره، مخاطبانِ نوجوانِ مجموعه‌کتاب‌های «خود را محک بزن» در معرض موقعیت‌های واقعیِ اصرار، ترغیب یا تمسخر دوستان برای استفاده یا عدم استفاده از مواد مخدر قرار می‌گیرند و ناگزیر از انتخابِ یکی از چهار گزینه می‌شوند که در ادامه، پیامد هریک از تصمیمات خود را در مصاحبه‌های واقعی با کسانی که پیش‌تر تصمیمات مشابه گرفته‌اند، می‌بینند. 

 حجت‌الاسلام قنبری یادآور شد که در برنامه‌ها و آثار مؤسسه تخصصی «نوآوران تربیت و خانواده»، بدون اشاره مستقیم به اسم دین، جریان‌‌های محتوایی برای مخاطب نوجوان ایجاد می‌کنیم که محور آن، خودمهارگری است؛ خودمهارگری همان تقواست. از دیگر فعالیت‌های این مؤسسه، می‌توان به برگزاری کارگاه‌های مختلف از جمله «انقلاب یادگیری»، «والدین مفید یا سمّی»، «دانشگاه زندگی»، «معجزه تمرکز» و «شبکه عملکرد شخصیت» اشاره کرد. 

چترا؛ جایی برای پیشگیری همه‌جانبه از اعتیاد

 مؤسسه خیریه «چترا» یکی دیگر از مجموعه‌های حاضر در نمایشگاه «یاریگران زندگی» بود. «چترا» به‌ عنوان یکی از نخستین موسسات خیریۀ فعال در حوزۀ توانمندسازی افراد معتاد، با مجوز فعالیت در تمام کشور از سازمان بهزیستی، در سه شاخه اصلی «کاهش آسیب اعتیاد، آموزش و توانمندسازی و پیشگیری از شیوع HIV» فعال است. از جمله اهداف این مؤسسه خیریه، می‌توان به پیشگیری از شیوع آسیب‌های اجتماعی به‌خصوص اعتیاد و ایدز در جامعه، افزایش آگاهی  درباره رفتارهای پرخطر و خطرات مصرف مواد مخدر، کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف مواد مخدر و درمان و توانمندسازی افراد دچار اعتیاد اشاره کرد. 

 ندا عباسی، مسئول پشتیانی مؤسسه «چترا» در گفت‌وگو با خبرنگار خیر ایران اظهار کرد: جامعۀ هدف ما سه گروه از افراد هستند: نخست افراد سالمی که از مشاوره، کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌های توانمندسازی ما استفاده می‌کنند و می‌توانند به‌صورت رایگان، تست HIV بدهند. دوّم؛ افراد معتاد که خود به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اوّل افراد معتادی که تمایل به ترک اعتیاد دارند که در این صورت، ما آن‌ها را به کمپ ترک اعتیاد مؤسسه در ورامین معرفی می‌کنیم و پس از ترک هم می‌توانند از خدمات مشاوره‌ای تا کارگاه‌های توانمندسازی مؤسسه استفاده کنند. دسته دوّم، معتادانی که مایل به ترک اعتیاد نیستند که می‌توانند از خدمات کاهش آسیب ما استفاده کنند و سرنگ، سوزن، وسایل مراقبتی و بهداشتی و غذای گرم از ما دریافت کنند. 

 وی افزود: سومین گروه تحت حمایت «چترا»، افراد HIV مثبت هستند که ما آن‌ها را به باشگاه مثبت چترا معرفی می‌کنیم که در آنجا از خدمات مشاوره‌ای و حمایتی، بهره‌مند و به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری نیز معرفی می‌شوند. همچنین می‌توانند از خدمات دارویی مؤسسه نیز استفاده کنند.

 عباسی در بخش دیگری از سخنانش، از وجود سه گرمخانه زنانه و هشت گرمخانه مردانه «چترا» در سطح شهر تهران خبر داد که ظرفیت بالایی دارند و خدمات بیست‌وچهارساعته هتلینگ، پزشکی، مشاوره‌ای، مددکاری به افراد نیازمند ارائه می‌شود. بخش دیگری از خدمات «چترا» به مراکز کاهش آسیب این مؤسسه مرتبط است که به‌صورت نیمه‌وقت، هر روزه تا ساعت دو ظهر، خدمات سرپایی به مراجعان ارائه می‌کند. پناهگاه‌های زنانه و مردانه «چترا» دیگر خدمت این مؤسسه به افراد در معرض آسیب است که در آن افراد، جای خواب، حمام، شام و صبحانه دریافت می‌کنند و می‌توانند بدون دغدغه محل زندگی، در طول روز کار کنند. 

 مسئول پشتیانی مؤسسه «چترا»، راه‌اندازی اتوبوس ایدز در مناطق بیست‌‌ودوگانه تهران را از دیگر خدمات این مؤسسه دانست که به شهروندان کمک می‌کند، تست رایگان دهند و از بیماری احتمالی خود، آگاه شوند. توزیع بسته‌های ارزاق برای نیازمندان در پنجشنبه‌های نخست هر ماه در محلۀ امین‌آباد تهران، دیگر فعالیت مؤسسه خیریه «چترا» است که به‌صورت مستمر در حال انجام است.

داشتن سوء پیشینه، شرط استخدام!

 «مجموعه میخک» از دیگر مجموعه‌های حاضر در نمایشگاه «یاریگران زندگی» بود که به ارائه دستاوردها و محصولات تولیدی خود می‌پرداخت. در این مؤسسه نیز مانند «بنیاد نیکوکاری دکتر نبی»، شرط استخدام، داشتن سوء‌پیشینه است. 

 به‌گفته ماهانی (یکی از غرفه‌داران این مجموعه) «مجموعه میخک» از سال 1398 شروع به‌کار کرد و تاکنون توانسته است چهار کارگاه تأسیس نماید که در آن‌ها، در مجموع 30 مرد بهبودیافته از اعتیاد و 20 زن سرپرست خانوار که خود یا همسرشان در دام اعتیاد افتاده یا به علتی در زندان به‌سر برده‌اند، پس از مشاوره وارد بازار کار شده‌اند.

 بنابر این گزارش،  14 دختر خودسرپرست که پدر یا مادر یا هر دوی آن‌ها درگیر اعتیاد بوده‌اند، از دیگر مددجویان این مرکز هستند که با خوداشتغالی، روزگار می‌گذرانند. چهار زندانی زن، از دیگر اعضای «مجموعه میخک» هستند که به‌جای حضور در زندان با این مؤسسه، کار می‌کنند و حقوق و مزایای کامل دارند. 

 همچنین گفتنی است «مجموعه میخک» در استان‌های تهران، فارس و آذربایجان شرقی فعال است و محصولات خوراکی و صنایع دستیِ سنگی و چوبی تولید می‌کند. 

 از جمله نقاط قوت این نمایشگاه می‌توان به حضور فعالانه بخش مردم‌نهاد و بخش دولتی در کنار هم و نیز توجه به رویکردهای پیشگیرانه از اعتیاد اشاره کرد. از جمله مواردی که ضرورت بهبود آن برای دوره‌های بعدی احساس می‌شود، می‌توان به مواردی همچون ضرورت تقویت تبلیغاتی و رسانه‌ای نمایشگاه اشاره داشت.

گزارش از زهرا حاتمی