به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، «نشست هم‌افزایی مؤسسات خیریه حوزه سرطان ایران و نظام سلامت» سه‌شنبه 16 بهمن‌ماه 1403 با حضور جمعی از مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اعضای ملی شبکه ملی سرطان و برخی خیرین که از استان‌های مختلف آمده بودند، در محل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد.

 در ابتدای این نشست، دکتر عبدالرحیم حزینی؛ مدیرعامل شبکه ملی سرطان به ایراد سخن پرداخت و بیان کرد: در کل کشور 61 خیریه حوزه سرطان داریم که بسیاری از آن‌ها به صورت حضوری و غیرحضوری در این نشست شرکت کرده‌اند. چون ما در شبکه ملی سرطان صدای خیرین سرطان هستیم، باید همانند زنجیر به‌هم وصل باشیم تا بتوانیم نیازهایمان را در راستای ارتقای نظام سلامت و برطرف کردن نقاط ضعف در زمینه مقابله با سرطان انجام دهیم. یکی از ضعف‌های این نشست این است که انجمن‌های علمی سرطان کمتر در آن حضور دارند. 

 شبکه ملی سرطان پلی میان خیرین و متخصصان سرطان

 وی افزود: ما پُلی میان خیرین سرطان با متخصصان سرطان که در هر شهر هستیم و اگر رابطه خیرین و متخصصین ضعیف باشد، ممکن است آن استان نتواند کارهای مربوط به پیشگیری از سرطان و کارهای غربالگری و درمانی را به‌خوبی پیش ببرد. بنابراین ما شبکه‌ای میان خیرین و متخصصان محسوب می‌شویم.

 وظیفه حوزه سازمان‌های مردم‌نهاد وزارت بهداشت تسهیل‌گری است

 در ادامه این نشست مهندس محمدجواد حیدری‌پور؛ مدیرکل امور خیرین و مؤسسات خیریه حوزه سلامت وزارت بهداشت طی سخنانی گفت: وظیفه حوزه سازمان‌های مردم‌نهاد و خیرین سلامت در وزارت بهداشت تسهیل‌گری است و بر همین اساس، کار اجرایی نمی‌کنیم. قرار نیست ما کار انجمن‌های مردم‌نهاد را انجام بدهیم و آن‌ها هم قرار نیست کار ما را انجام بدهند. ما در وزارت بهداشت تسهیل‌گری می‌کنیم و باید هماهنگی‌های لازم را انجام بدهیم. انجمن‌ها شریک راهبردی وزارتخانه هستند و حتماً کاستی‌هایی نیز در این مسیر وجود دارد اما اگر تعاملات بیشتر باشد، نگاه وزارتخانه به این تعامل مثبت است.

 وی افزود: ظرفیت خوبی در این دوره در وزارتخانه برای تعامل و هم‌افزایی وجود دارد و امیدواریم جهشی در حل مسائل به وجود آید. در اداره‌کل سازمان‌های مردم‌نهاد وزارت بهداشت، سه اداره داریم که یکی از آن‌ها اداره سمن‌ها است و ریاست آن بر عهده خانم نجار قرار دارد. هرکاری که وظیفه ما باشد، در خدمت خیرین هستیم. حدود سه‌هزار مؤسسه خیریه و سمن در حوزه‌های سلامت با وزارت بهداشت همکاری دارند که نزدیک به 60 سمن یا بیشتر در حوزه سرطان هستند. مدلی که الان در حوزه سرطان رخ داده و کار تبدیل به شبکه ملی شده است، یکی از مدل‌های خوب محسوب می‌شود که حتماً قابل الگودهی برای همه موضوعات سلامت در کشور است.

 تشکل‌های حوزه سرطان؛ فعال‌ترین تشکل‌ها

 حیدری‌پور گفت: تشکل‌های حوزه سرطان جزء فعال‌ترین تشکل‌ها محسوب می‌شوند. البته باید اشاره کنم که انجمن‌هایی که در زمینه سلامت کار می‌کنند، بیشتر از سه‌هزار انجمن هستند اما از این میان فقط سه‌هزار سمن با وزارت بهداشت همکاری مستقیم دارند که در این زمینه، پایش و رتبه‌بندی نیز داریم.

 وی در ادامه تصریح کرد: همکاری ما با سمن‌ها و انجمن‌های مردم‌نهاد بیشتر از حیث معنوی و در راستای تسهیل‌گری است. البته اشکالاتی نیز وجود دارد که باید برطرف شود، اما یک موضوع مهم عبارت مطالبه‌گری است. در سیستم اداری اگر این موضوع پُررنگ نباشد، نتیجه نهایی اندکی سخت به‌دست می‌آید. وضعیت مطالبه‌گری خوب نیست و برخی دوستان را سالی یکبار هم در وزارتخانه نمی‌بینیم.

 فعالیت کمیته علمی شبکه ملی سرطان با 118 متخصص

 دکتر محمدرضا مسجدی؛ مسئول کمیته علمی، فناوری و پژوهشی شبکه ملی سرطان سخنران دیگر این نشست بود. وی بیان کرد: تشکیل شبکه‌ها گام مهمی محسوب می‌شود تا افراد یکدیگر را بشناسند و به یکدیگر کمک کنند تا در کنار حاکمیت، تأثیرگذاری بیشتری اتفاق بیفتد. در کمیته علمی شبکه ملی سرطان، 118 متخصص حوزه سرطان عضو هستند و سعی می‌کنیم آخرین اطلاعات روزآمد را در زمینه سرطان در اختیار قرار بدهیم. یکی از کارهای این کمیته، تألیف کتاب سرطان 1403 است. در این زمینه 20 استاد حوزه سرطان متولی انجام کار بوده‌اند و می‌خواهیم در اسفندماه از این کتاب رونمایی کنیم.

 وی تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که در کشور داریم این است که همه حوزه‌های سرطان معطوف به درمان و حمایت‌اند اما چیزی که در آن ضعف داریم، پیشگیری است که باید از طریق آگاهی‌بخشی صورت بگیرد. آمریکایی‌ها مطالعه‌ای در زمینه روند سرطان در طول 45 سال انجام دادند که براساس آن نشان دادند با چهار اقدام، شش میلیون مرگ ناشی از سرطان را کم کردند. این چهار اقدام عبارت از: پیشگیری، غربالگری، تشخیص به‌موقع و درمان به‌موقع بودند. براساس این کار تحقیقاتی، چهارمیلیون و 570 هزار مرگ ناشی از سرطان فقط به خاطر پیشگیری کم شده بود که ما در این زمینه نقص داریم.

 مبارزه با دخانیات 80 درصد سرطان‌ها را کاهش می‌دهد

 مسجدی گفت: بیشترین تأثیر در زمینه پیشگیری و کم‌شدن 80 درصد از سرطان‌ها، مبارزه با دخانیات است اما در ایران داریم در این زمینه چه کاری انجام می‌دهیم؟ فیلم‌های شبکه‌های خانگی را ببینید که چطور محتوا تولید می‌کنند. آمریکایی‌ها 45 سال زحمت کشیده‌اند و 80 درصد موفقیتشان در کاهش آمار ابتلا به سرطان نیز با پیشگیری بوده است، اما ما در این زمینه ضعف داریم. بنابراین همه ما باید برای پیشگیری دست‌به‌دست هم بدهیم و مطالبه‌گری کنیم. چرا کسی متولی این حوزه نیست؟ ما باید صدایمان را به گوش مسئولان برسانیم. هرکسی باید به نماینده شهر خودش فشار بیاورد. امسال دارند مالیات دخانیات را کم می‌کنند، اما باید نسبت به این موضوع اعتراض کرد. ما باید از دنیا یاد بگیریم که با پیشگیری، 80 درصد از آمار سرطانشان کم شده است.

 اسناد بالادستی در زمینه مواجهه با سرطان

 در بخش دیگری از این نشست نوبت به سخنرانی دکتر لیلا مودب‌شعار؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس گروه کنترل و پیشگیری‌ سرطان وزارت بهداشت رسید. وی بیان کرد: همه نسبت به بحث شیوع سرطان و پیش‌بینی‌ای که در مورد افزایش آن در کشور وجود دارد، آگاهی داریم. همه می‌دانیم که سرطان بیماری‌ای است که روند رو‌به‌رشد دارد و باید زودتر مدیرتش را به عهده بگیریم. در این زمینه یکسری اسناد بالادستی داریم که عبارت از: سند توسعه شبکه ملی مراقبت سرطان، سند جامع پزشکی هسته‌ای تا سال 1404، آیین‌نامه‌های مراکز مرتبط با سرطان، دستورالعمل‌های خدمات حوزه سرطان، راهنماهای بالینی داروهای شیمی‌درمانی، شناسنامه و استاندارد خدمات حوزه سرطان و شیوه‌نامه و بخشنامه‌ها هستند که همه این‌ها در معاونت درمان وزارت بهداشت قابل احصا است.

 وی تصریح کرد: در فرایندهای اصلی موضوعاتی نظیر پیشگیری، تشخیص زودهنگام، تشخیص و درمان و مراقبت‌های حمایتی و تسکینی مطرح است. در مورد پیشگیری باید بگویم که پیگیری این موضوع نیازمند یک کار کلان است. شاید یکی از وظایف وزارت بهداشت در این زمینه مطالبه‌گری باشد. در زمان کرونا به دلیل استفاده زیاد از سی‌تی‌اسکن‌ها که خود می‌تواند ریسک‌فاکتوری برای سرطان باشد، یک چارت را نگارش کردیم تا از سی‌تی‌اسکن‌های بیش‌ازحد که می‌تواند سرطان‌زا باشد پیشگیری کنیم، اما اجرای این برنامه نیازمند یکسری حمایت‌ها است که شاید خیرین در این زمینه خیلی بهتر بتوانند به ما کمک کنند.

 وضعیت قابل قبول در تشخیص زودهنگام سه سرطان

 مؤدب‌شعار بیان کرد: در معاونت درمان، سه مرکز داریم که عبارت از: مراکز تشخیص زودهنگام سرطان، مراکز تشخیص و درمان سرطان و مراکز جامع و ارجاعی سرطان هستند. در زمینه تشخیص زودهنگام سرطان، اکنون تشخیص زودهنگام سه سرطان پستان، دهانه رحم و روده بزرگ را داریم. اما مشکل اصلی ما تأمین تجهیزات برای دانشگاه‌ها است. خیلی از دانشگاه‌ها درخواست می‌دهند اما برای تأمین تجهیزات مشکل مالی دارند و به همین دلیل، فرایند تشخیص زودهنگام ممکن است به صورت استاندارد انجام نشود و فکر می‌کنم خیرین بتوانند در این زمینه کمک بکنند

 وی اظهار داشت: در تشخیص زودهنگام از حیث استانداردسازی در زمینه سه سرطان پیش‌گفته مشکلی نداریم و سعی می‌کنیم برای سرطان‌های دیگر نیز این استانداردسازی را انجام بدهیم. همچنین در حوزه تشخیص، بحث‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری مهم‌اند و یکی از مشکلات، بحث تست‌های ژنتیک است. خیلی اوقات یک بیمار از حیث درمان مشکل دارویی ندارد اما برای تهیه دارو تست‌های ژنتیکی مهم است که هنوز تحت پوشش بیمه نیست و بیماران برای این تست‌ها به مشکل برمی‌خورند.

 مؤدب‌شعار گفت: مشکل ما در زمینه پِت‌اسکن نیز این است که خیلی از دستگاه‌ها به دلیل عدم تأمین رادیوداروها دچار مشکل‌اند و یکی از مشکلات نیز به تحریم‌ها برمی‌گردد که قراردهای این زمینه فسخ شده است و اکنون امکان خرید سیکلوترون برای کشور وجود ندارد. همچنین بحث دیگر مربوط به دستگاه ام‌آر‌آی است که برخی مراکز سرطان نیاز به ام‌آر‌آی دارند. 

 وی بیان کرد: درخصوص درمان سرطان از خیرین می‌خواهیم تا مراکز شیمی‌درمانی تبدیل به کلین‌روم شوند تا دارو هدر نرود و پرسنل نیز آسیب نبینند. افزون بر این، در زمینه داروهای شیمی‌درمانی در دولت دوازدهم فهرست دارویی کشور به مدت سه‌سال بسته شد و خیلی از داروهای شیمی‌درمانی وارد فهرست دارویی کشور نشد اما در سه‌سال اخیر حجم زیادی از داروها تأیید شده است ولی ورود حجم بالای دارویی موجب می‌شود که نشود آن‌ها را به‌سرعت تحت پوشش بیمه قرار داد. برنامه ما این بود که برخی داروها که وارد فهرست شد، قبل از اینکه تحت پوشش بیمه‌ قرار بگیرد، وارد صندوق بیماران خاص و صعب‌العلاج شود.

 مؤدب‌شعار گفت: یکی دیگر از موضوعات، راهنماهای بالینی داروهای شیمی‌درمانی است که اهمیت دارد و اگر خیرین کمکی می‌کنند، در راستای راهنماهای دارویی باشد. این راهنماهای بالینی موجب می‌شود بیمار نیز کمتر آسیب ببیند. اما یک چالش بزرگ ما در مورد مراکز رادیوتراپی است. در چند حوزه برای ارتقا و راه‌اندازی این مراکز مشکل داریم؛ برخی بخش‌ها در زمینه زیرساخت‌های فضای فیزیکی مشکل دارند؛ یعنی مرکز دستگاه دارد اما زیرساخت را نمی‌تواند بسازد. موضوع دیگر نصب دستگاه‌ها است؛ یعنی زیرساخت و دستگاه هست، اما خیلی اوقات به دلیل هزینه‌های جانبی، دستگاه‌ها نصب نمی‌شوند.

 همکاری و مشارکت خیرین در حوزه سرطان

 وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع همکاری و مشارکت خیرین در حوزه سرطان اشاره کرد و گفت: در این زمینه موضوعاتی نظیر: برگزاری جلسات آموزشی با گروه‌های مختلف، همکاری در تهیه و چاپ مطالب آموزشی مشترک، برگزاری جشن بهبودیافتگان سرطان و امیدآفرینی، مشاوره به خانواده‌های بیماران مبتلا به سرطان، اعطای وام و اهدای بسته‌ها‌ی معیشتی برای بیماران کم‌بضاعت، تأمین دستگاه برای مراکز تشخیص زودهنگام سرطان، خرید کیت‌های تست فیت و انجام دست اِچ‌پی‌وی و تأمین هزینه‌های نمونه‌برداری، دارو و جراحی مطرح است.

 مؤدب‌شعار در انتهای صحبت‌های خود به ارائه پیشنهادی برای هم‌افزایی بهتر میان خیرین و وزارت بهداشت پرداخت و گفت: پیشنهاد من این است که اگر خیریه‌ای تمایل دارد برای یک استان یا دانشگاه اقدامی بکند، این اقدام در راستای سطح‌بندی ارائه‌شده باشد؛ زیرا اگر ما در جریان باشیم، بهتر می‌توانیم کمک کنیم که نشان دهیم آن دانشگاه در کدام بخش‌ها ضعف دارد که به آن کمک بشود تا کمک‌ها نیز هدف‌مند باشد.

 همانند مشکلات، اقدامات مؤثر خیرین را هم بگوییم

 یکی دیگر از سخنرانان این نشست، دکتر محمد جهانگیری؛ مدیرعامل مؤسسه نیکوکاری کنترل سرطان ایرانیان (مکسا) به ایراد سخن پرداخت و گفت: یکی از چیزهایی که باید اطلاع‌رسانی کنیم کارهای خوب خیرین است. باید مشکلات را هم بگوییم، اما کارهای خیریه‌ها نیز باید گزارش شود که مسئولان و مردم بدانند که اگر یک خیّر با یک میلیارد تومان، کار 10 میلیاردی می‌کند، چه ارزشی دارد. خیرین ارزش افزوده‌های زیادی دارند و باید این موضوع اطلاع‌رسانی شود.

 وی در ادامه افزود: در یک تحقیق به این نتیجه رسیدیم که ارزش افزوده خیرین یک به 20 بوده است و دیده‌ایم که مثلاً با 100 میلیارد، دو همت خدمت ارائه شده است. کدام نظام سلامت دنیا این را دارد؟ این الگو چرا به خیریه‌ها برون‌سپاری نمی‌شود؟ باید در ابتدا این را تثبیت کنیم، سپس مطالبه کنیم و بعد قطعاً دوستان وزارت بهداشت از این استقبال می‌کنند. البته اگر نظام شبکه بخواهد در را به‌روی هر طرحی باز کند، این صحیح نیست، اما اگر کاری تثبیت شد، باید از آن استقبال کنند. پس باید ساختارها و روش‌ها را به خوبی بدانیم.

 مدیرعامل مؤسسه نیکوکاری کنترل سرطان ایرانیان (مکسا) در ادامه افزود: اولین وظیفه وزارت بهداشت این است که چنین جلساتی را داشته باشیم تا ساختار نظام سلامت با خیریه‌ها شفا شود و مشخص شود هرکسی چه سهمی دارد. یکجا نیز خیرین طرح می‌آورند و می‌توانیم از آن هم استفاده کنیم. در زنجان، سمنان، اراک و ... کارهای بزرگی انجام می‌شود که در زمینه پیشگری، غربالگری و ... است و الگوهایی ساخته شده است، اما چرا در استان‌های دیگر استفاده نشود؟ وزارتخانه باید در این زمینه کمک کند تا همکاری بین دانشگاه‌ها نیز تسهیل بشود.

 جهانگیری بیان کرد: شبکه ملی سرطان برای این کار یک مصوبه داشت که مدیریت بهینه و جامع بیماران مبتلا به سرطان صورت بگیرد. بیماران امروز سرگردان‌اند؛ یعنی آن‌ها در قسمت‌هایی از مسیر تشخیص و درمان رها می‌شوند که آسیب می‌بینند. پس ما این طرح را مدیریت بهینه و جامع بیماران مبتلا به سرطان نام‌گذاری کردیم. بر این اساس می‌توانیم به عنوان خیریه بگوییم وکیل‌مدافع بیماریم و می‌خواهیم کنار او باشیم. مدیریت ما از جنس این نیست که در همه کارها دخالت کنیم بلکه در زمینه سرطان کمک می‌کنیم. اما اولین چیزی که الزام‌ است اینکه مسیر را درست بشناسیم.

 مدیرعامل مؤسسه نیکوکاری کنترل سرطان ایرانیان (مکسا) اظهار داشت: یک طرح مطالعاتی خوبی صورت که خیرین هزینه‌اش را پرداخت کردند و در یک دانشگاه نیز به صورت آزمایشی این کار را اجرا کردیم. این شناسایی صورت گرفته است و این داشتۀ شبکه ملی است که به خیریه‌ها و وزارتخانه تقدیم می‌کنیم. ما با خانم دکتر مؤدب‌شعار بیش از 20 جلسه داشته‌ایم که به نیابت از خیرین بوده است. بنابراین، یک سند جامع داریم که 26 گام دارد که آن را در دانشگاه علوم پزشکی قم به صورت آزمایشی اجرا کرده‌ایم و نتیجه آن را بیمه سلامت تأیید کرده است. 

 جهانگیری گفت: یک موضوع نیز بحث مراقبت است. مسیربندی بالینی مراقبت‌ها را می‌خواهیم انجام بدهیم که در این زمینه کار کرده‌ایم. بر این اساس، در حوزه اقتصاد سلامت دو هدف داشته‌ایم؛ کاهش بار بیماری و کاهش بار اقتصادی برای جامعه و دولت. در زمینه کاهش بار بیماری نیز پیشگیری، غربالگری و تشخیص به‌هنگام و دقیق را پیش‌بینی کرده‌ایم. بنابراین این کارها را خیرین کرده‌اند و باید این‌ها را به وزارت بهداشت بگوییم که ما فقط پول و دارو نداده‌ایم، بلکه در جاهایی در تصمیم‌سازی کمک کرده‌ایم. بله، تصمیم‌گیری کار وزارتخانه است اما شبکه ملی سرطان در تصمیم‌سازی کمک کرده است و این داشته در خدمت همه خیرین قرار دارد.

 مدیرعامل مؤسسه نیکوکاری کنترل سرطان ایرانیان (مکسا) تصریح کرد: موضوع دیگر اینکه، سه اولویت برای خود گذاشته‌ایم؛ اول اینکه بتوانیم کل مدیریت بهینه را در نظام سلامت ایجاد کنیم. ما گفته‌ایم که باید در شبکه بهداشت و درمان چه کاری انجام بدهیم. این طرح آزمایشی را داده‌ایم و تا مرحله قرارداد هم پیش‌رفته‌ایم. هیچ هزینه‌ای هم برای خیرین نخواهد داشت. دوم اینکه روی «آی هلث»، کار کرده‌ایم. حداقل در سال‌های آینده بیش از 50 درصد خدمات باید بر بستر مجازی و هوش مصنوعی باشد. روی این موضوع سرمایه‌گذاری جدی کرده‌ایم و الان جواب داده است و دبلیو‌اِچ‌اُ نیز آن را قبول کرده است. اما چرا خودمان از این استفاده نکنیم؟ پس در آی‌ هلث نیز در خدمت هستیم. سومین موضوع نیز اقتصاد سلامت است. اگر این موضوع را نشناسیم، نمی‌توانیم مشکلات خود و دیگران را حل کنیم. در این زمینه کارگروه خوبی تشکیل شده است و می‌توانیم در خدمت دوستان باشیم. در اولین فرصت هم می‌توانیم چند کارگاه آموزشی در این زمینه برگزار کنیم.

 مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری شبکه ملی سرطان

 در بخش دیگری از این نشست نوبت به سخنرانی دکتر علی قنبری مطلق؛ رئیس اسبق اداره سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید. وی بیان کرد: زمانی که بحث شبکه ملی سرطان مطرح شد، دلایلی برای آن مطرح شد اما سه دلیل از همه مهم‌تر بود؛ اول اینکه هم‌افزایی میان سازمان‌های مختلف برای مطالبه‌گری از نظام سیاسی در مورد مشکلات حوزه سرطان ایجاد شود. دوم اینکه از موازی‌کاری در نواحی جغرافیایی مشابه اجتناب شود و سوم هم عبارت از ظرفیت‌سازی بود؛ یعنی ما اینجا از دولت انتقاد می‌کنیم که بعضاً درست هم هست، اما باید ببینیم خودمان به عنوان خیریه چقدر خیریه و سازمانمان را از نظر شناسایی مشکلات و حل بهینه آن‌ها تقویت کرده‌ایم.

 وی تصریح کرد: فعالیت خوبی است که یک خیریه دنبال راهکارهای بهینه بگردد. تعداد زیادی از خیرین ممکن است به ما مراجعه کنند تا کاری انجام بدهند، اما لزوماً آن کار در اولویت منطقه‌ای ما نباشد. بنابراین این مسئله پیش می‌آید که مثلاً آیا واقعا این تعداد پِت نیاز داریم یا خیر. آیا بهتر است چند میلیاردی که به عنوان خیّر به ما داده شده است را به خرید پِت اختصاص بدهیم یا بهتر است در حوزه پیشگیری کار کنیم یا مسیر بیمار را بهینه کنیم؟

 پیدا کردن راه‌حل سخت‌ترین کار است

قنبری مطلق بیان کرد: بنابراین فکر می‌کنم خیلی اوقات از همه‌چیز سخت‌تر، پیدا کردن مشکل و راه‌حل مناسب برای آن است و لزوماً دم‌دستی‌ترین راه‌حل، بهترین راه‌حل نیست. از طرفی باید به این توجه کنیم که در سال‌های گذشته سفره مردم کوچک‌تر شده است. حال با این وصف، آیا اولویت ما این است که داروهای گران‌قیمت را تحت پوشش قرار بدهیم یا باید کار دیگری بکنیم؟ خیلی اوقات اگر هزینه رفت‌وآمد یک بیمار را پرداخت کنیم، خیلی بهتر است تا اینکه مثلاً فلان داروی گران‌قیمت را تحت‌ پوشش قرار بدهیم. پس اولویت‌ها قابل شناسایی است. بخشی از این مشکلات به ساختار اداری برمی‌گردد و در کنترل وزارت بهداشت هم نیست. بنابراین ما در این شرایط داریم کار می‌کنیم و اگر این را قبول کنیم، خیلی از مسائل در ذهن ما حل می‌شود. برخی مشکلات نیز نیازمند کمک است و افرادی هستند که می‌توانند کمک کنند. بسیاری از افراد این جلسه دوست دارند کمک کنند و بسیاری از آن‌ها نیز کارشناس‌اند.

 وی در ادامه اظهار داشت: راه‌حل‌ میانه این است که در حوزه‌ای که داریم کار می‌کنیم سعی کنیم درست کار را انجام بدهیم و ببینیم آیا انتظاری که از ما به عنوان خیریه می‌رود، برآورده شده است یا خیر. آیا گردش مالی و تصمیم‌گیری ما درست است و به سمت اولویت‌ها رفته‌ایم یا خیر؟ و بعد انتظار داشته باشیم که دولت نیز کمک کند. باید ببینیم مشکلات چیست و در آن حوزه‌ها تمرکز کنیم. مشکل سرطان در ایران بسیار قابل اهمیت است؛ زیرا باید در انتظار دو دهۀ سخت باشیم و باید دولت این را بفهمد که مدیریت سرطان به این سادگی رخ نمی‌دهد. برآوردها مختلف است، اما در ایران برآورد می‌شود که حدود یک میلیارد دلار صرف سرطان می‌کنیم که اگر این را ضرب در دو کنیم که هزینه‌های جانبی سرطان است، این مبلغ به سه‌میلیارد دلار می‌رسد.

 قنبری مطلق بیان کرد: در دنیا مطالعه شده است که مداخلات مختلف بیش از دو تا 20 برابر، ارزش افزوده دارد؛ یعنی اگر یک دلار برای ترک سیگار هزینه کنید، شش دلار برمی‌گردد. بنابراین باید از بین فعالیت‌هایی که در حوزه سرطان متصور است، ببینیم با این منابع محدود کدام‌یک مقرون‌به‌صرفه‌تر است و به سراغ آن‌ها برویم. گاهی اجرای برنامه‌های ملی در کشوری مانند ایران کار سختی است و شاید راه‌حل‌های منطقه‌ای که به کمک سازمان‌های مردم‌نهاد ارائه می‌شود بهتر باشد، اما باید برنامه‌های ما در نظام شبکه ادغام شود و به اولویت‌ها و نیازها پایبند باشیم. در زمینه سرطان این نیازمندی انجام شده است و الان می‌دانیم کجا دستگاه و سایر تجهیزات را می‌خواهیم. بر این اساس، اینکه دستگاهی را اضافه بخریم هدررفت منابع است. پس بهینه کردن منابع برای خیریه‌ها بسیار مهم است.

 کنترل سرطان نیازمند یک تعهد سیاسی است

 وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به ارائه پیشنهاداتی در زمینه کنترل سرطان پرداخت و گفت: نکته اول اینکه در زمینه کنترل سرطان باید یک تعهد سیاسی وجود داشته باشد؛ یعنی در سطح رئیس‌جمهور نیز باید این تعهد مطرح باشد. در سال 1975 که در آمریکا سرطان داشت زیاد می‌شد، دولت آمریکا جنگ با سرطان را اعلام کرد و سطح مدیریت سرطان را ارتقا داد تا پاسخگو باشد. در آن زمان، تحقیقاتی را برای شناسایی مشکل و ارائه راه‌حل آغاز کردند. در مصر نیز که در زمینه خیلی از شاخص‌ها از ما عقب‌تر است، حدود سه‌سال قبل، موضوع سرطان زیرنظر رئیس‌جمهور قرار گرفت. بنابراین اگر نخواهند در سطوح عالی به این موضوع توجه کنند، اتفاقی نمی‌افتد.

 قنبری مطلق تصریح کرد: نکته دوم اینکه اگر بخواهیم یک کار انجام بدهیم، پیشگیری است که 50 درصد از سرطان‌ها قابل پیشگیری‌اند. باید ببینیم علت سرطان چیست که باید این‌ها در اولویت باشد. 25 درصد از علل سرطان در جهان سیگار است. بحث دیگر سبک زندگی است که نیازمند آگاهی و اطلاع‌رسانی است . 10 تا 15 درصد علل بروز سرطان‌ها نیز مربوط به عفونت‌ها است. مورد دیگر نیز مربوط به آلودگی هوا و آلودگی شغلی است. در ایران دوبرابر متوسط جهانی ذرات معلق داریم. بحث غربالگری نیز بسیار حساس است و حداقل کار در زمینه تشخیص زودهنگام این است که مردم را آگاه کنیم.

مشکلات خودمان را باید خودمان حل کنیم

در بخش دیگری از این نشست،  مهندس اصغر وثوق؛  مدیرعامل خیریه مهرانه زنجان به ایراد سخن پرداخت و گفت: یک چرخه مدیریت سرطان در زنجان طراحی شده است که ابتدای آن، توکل به خدا است. مرحله دوم نیروی انسانی است؛ زیرا خیریه بدون خیّر معنا ندارد. 250 هزار نفر از مردم زنجان عضو خیریه مهرانه‌اند. جذب مالی نیز مهم است و اگر جذب مالی نباشد اتفاقی نمی‌افتد. در زمینه امداد هم که دارو باشد اینطور است که کسی برای تأمین دارو فرش و ... نمی‌فروشد و هر دارویی تأمین می‌شود و درمان نیز به صورت رایگان صورت می‌گیرد.

وی افزود: در زمینه معیشت نیز تأمین‌های لازم صورت می‌گیرد. معیشت را در مهانسرای تهران – زنجان معنا می‌کنیم. سپس نوبت به پیشگیری می‌رسد. در مدت 10 سال، 50 هزار بانو در زمینه سرطان سینه آموزش داده شدند و همچنین 55 هزار دانش‌آموز نیز در زمینه تغذیه آموزش داده شده‌اند. در حوزه دخانیات شعار ما «آرمان‌شهر بدون دخانیات» است. خروجی ما این شده است که شتاب ابتلا به سرطان گرچه صعودی است اما در زنجان در حال منفی شدن است و در هشت‌ماه قبل، 74 کیس جدید ما کم شده است.

وثوق گفت: خواهش من این است که در جلسات اختصاصی‌تر و بدون حضور مسئولین دولتی که خودشان گرفتار تحریم‌ها هستند مشکلات خودمان را خودمان برطرف کنیم. برای آغاز این موضوع از آقای یعقوبی دعوت می‌کنم که یک دور جلسه شبکه را به زنجان بیندازند و به کسانی که از راه دور می‌آیند فرصت بدهیم تا حرف بزنند و آنجا است که مشکلات ما حل می‌شود، نه اینجا.

 خوب حرف می‌زنیم اما در عمل دچار تردیدیم

 پایان‌بخش این نشست نیز سخنرانی دکتر علی‌اصغر یعقوبی؛ رئیس هیئت‌مدیره شبکه ملی سرطان بود. وی بیان کرد: باید خدا را شاکر باشیم که در این سیکل خدمت به مردم و حوزه سلامت، خیریه‌هایی هستند که در سخت‌ترین جا قرار گرفته‌اند. قرار گرفتن در سخت‌ترین جا موجب عنایت ویژه خدا است و نام شما خیرین همیشه وجود دارد و مهم‌ترین موضوع نیز همین است که در پیشگاه خداوند ثبت و ضبط خواهد شد.

 یعقوبی گفت: من فکر می‌کنم یکی از کارهای شبکه ملی سرطان باید همین باشد که حلقه ارتباطی میان خیریه‌‌های حوزه سرطان و وزارتخانه باشد. اینکه برخی دوستان در زمینه فعالیت مطلوب دغدغه دارند مربوط به همین حلقه‌های ارتباطی و این جلسات است که باید به صورت ماهیانه برگزار شود. باید این ارتباط شکل بگیرد و حرف‌ها زده شود و از دل آن چیزی درآید که به درد جامعه بخورد. مشکل ما این است که حرف می‌زنیم اما در عمل دچار تردیدیم. ما مدام در حوزه دارو و درمان داریم هزینه می‌کنیم اما چه چیزی به دست آمده است؟ چرا هنوز آمار ابتلا به سرطان در ایران بالا است؟ بنابراین باید فکری اساسی صورت بگیرد.

 وی در ادامه افزود: خیریه‌ها، شبکه ملی سرطان و وزارتخانه باید بنشینند و فکر کنند که کجای کار اشکال داشته است که آمار ابتلا به سرطان کاهش نیافته و بلکه بالاتر رفته است. چند سال قبل این موضوع اهمیت چندانی نداشت اما الان تبدیل به یک معضل همه‌جانبه شده است. باید وزارتخانه بیشتر پای‌کار آید و از ظرفیت خیریه‌های حوزه سرطان استفاده کند تا یک برنامه و راهکاری ارائه بدهد. باید ببینیم چه کاری باید انجام بدهیم که آمار را کاهش بدهد؟ باید در این زمینه تأمل کنیم. اینکه بگوییم کارشناسی کنیم، یعنی خیریه‌ها بازوی وزارتخانه‌اند و باید از این‌ها استفاده شود. 

 رئیس هیئت‌مدیره شبکه ملی سرطان تصریح کرد: برخی موارد هم وجود دارد که در سیستم وزارت بهداشت نمی‌گنجد. از جمله اینکه، دیگران موجب شکل‌گیری سرطان می‌شوند اما در نهایت وزارت بهداشت باید جواب بدهد. بنابراین باید یک برنامه مشخص کنیم و یک پله بالاتر برویم. دولت باید مشکل تغذیه مردم، مصرف سیگار و آموزش را حل کند. این را از این حیث می‌گویم که وزارتخانه از این فرصت استفاده کند. خیریه‌ها در خدمت وزارت بهداشت‌اند و هزینه‌ای که خیرین دارند در این زمینه می‌کنند، کمتر از وزارت بهداشت نیست. صدها کارشناس وجود دارد که باید از این‌ها بهره‌برداری شود.

 یعقوبی گفت: کارگروه‌های ما مختلف است که دور هم می‌نشینند و کارشناسی می‌کنند و کارشان را انجام می‌دهند. یکسری موارد هم وجود دارد که انتظار داریم وزارت بهداشت پیگیری کند؛ مثلاً بحث مالیات و مجوزها را حل کنند. خیریه‌ها برای اخذ مجوز، هزارویک مشکل دارند، اما چرا باید اینطور باشد؟ یا مثلاً شرکت‌های تجاری وظیفه دارند درصدی از درآمد خود را برای اهداف خیریه بدهند و باید این موضوع اجرا شود. بنابراین نیاز است تا جلسات ماهیانه داشته باشیم تا بتوانیم به تأثیرگذاری بیشتری برسیم.