به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، دکتر علیرضا نبی؛ مدیرعامل بنیاد نیکوکاری دکترنبی و کارآفرین اجتماعی در میزگرد «انتظارات بخش مردم‌نهاد از دولت چهاردهم» که آبان‌ماه 1403 به همت پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران و با همکاری انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد، به ایراد سخن پرداخت.

 دکتر علیرضا نبی در این میزگرد بیان کرد: در این بحث به کارآفرینی اجتماعی می‌پردازم. البته باید بگویم که دولت‌ها هیچ کاری به کارآفرینی اجتماعی نداشته‌اند و شاید هم علت رشد آن همین موضوع بوده است و خودم هم نگران هستم که توضیحاتی بدهم تا دولت برود و کاری انجام بدهد ولی بعد همین رویه‌ای که هست هم از بین برود. اما به دلیل اینکه در هفته به پنج استان سفر می‌کنم، این سفر کردن چند حرکت خوب را رقم می‌زند؛ یکی اینکه خیلی انرژی می‌گیرم که چقدر در کشور کار در حال انجام است که برخی اوقات به دولت یا با دوستان قوه مقننه یا قوه قضائیه هم که صحبت می‌کنیم، می‌بینیم خودشان هم خیلی از حجم کارهایی که در دست انجام است خبر ندارند. 

 کمک یک همتی خیرین به کمپ‌های ترک اعتیاد

 وی در ادامه افزود: یکبار به من گفتند به سنندج بیا تا یک مجمع خیرین در زمینه کمک به کمپ‌های ترک اعتیاد راه‌اندازی کنیم. در آن مجمع حدود 170 خیّر جمع شدند و از این افراد یک هیئت‌امنا و یک هیئت‌مدیره انتخاب شد. در 31 استانی که مجمع خیرین برگزار شده است، بالغ بر یک همت به کمپ‌های ترک اعتیاد کمک کرده‌اند. در سال 1401 که این مجامع نبود، کمک‌ها 50 میلیارد تومان بوده است؛ یعنی 950 میلیارد اضافه شده است؛ زیرا اینها تجمیع، سامان‌دهی و برنامه‌دار شده‌اند و کار نیز توسط خودشان انجام شده است. ستاد مبارزه با مواد مخدر، دبیر برگزاری این مجامع است و سالن در اختیار می‌گذارد و هیئت‌مدیره مجمع نیز نیازها را احصا می‌کند و خودشان هم کمک می‌کنند و کمک‌ها پرداخت می‌شود. جشنی هم دو هفته قبل گرفتیم که مناسبت آن رسیدن مبلغ کمک‌ها با یک همت در این حوزه بود.

 نبی گفت: یکی از این استان‌ها، استان بیست‌ودوم بود که رفته بودم تا مجمع خیرینش را راه‌اندازی کنم. در آنجا به من گفتند یک همایشی هم گذاشته‌ایم که برای کارآفرینان مشاغل است. ظرفیت سال هزار نفر بود. گفتند ظرفیت پُر شده است و یک سانس دیگر هم گذاشته‌ایم که حضور در آن سانس را هم قبول کردم. بعد گفتند این سانس هم پر شده است و یک سانس سومی هم گذاشته‌ایم اما شورای تأمین استان، مخالفت کرده و گفته است سالگرد مهسا امینی تازه گذشته است و نمی‌توانیم این سانس سوم را داشته باشیم. من با فرمانده نیروی انتظامی استان کردستان تماس گرفتم و گفتم حالا که مردم می‌آیند که نمی‌شود آن‌ها را پشت در نگه داریم. گفتند امکان برگزاری این سانس سوم نیست و همین دو سانس هم که تا ساعت 23 طول می‌کشد خیلی زیاد است. این دو سانس همایش را ما برگزار کردیم و بعد که به بیرون از سالن آمدم، دیدم نزدیک به هزار و 500 نفر جلوی در معطل هستند و هرکسی هم یک تکه از کارش را آورده است تا نشان بدهد و راهنمایی بخواهد.

 مدیرعامل بنیاد نیکوکاری دکتر نبی در ادامه تصریح کرد: به خاطر همین چیزهایی که دیده‌ام می‌گویم بحث آموزش و دانشگاه و مطرح شدن موضوعات مربوط به مدیریت امر خیر در سطح دانشگاه را خیلی قبول دارم. علت استقبال این بود که کالایی را تولید کرده بودند اما نمی‌دانستند که چطور باید آن را بفروشند و بازار این کالا کجا خواهد بود و همچنین نمی‌دانستند که چطور باید بحث‌های مالیاتی را پیش ببرند و مدیریت کنند. از دل این داستان یک خانمی در وسط این جمعیت من را به کردی صدا زد. این خانم نزدیک آمد و گفت من 512 کارگاه دارم که در آن کوله‌بران کار می‌کنند. من تصور کردم این فرد ذوق‌زده شده است و شاید 50 کارگاه دارد و به اشتباه این عدد را می‌گوید. به او گفتم مدرک و سندی هم داری؟ یک دسته کاغذ به من داد که تا تهران آن‌ها مطالعه کردم و دیدم که ادعایش درست است.

 وی بیان کرد: این کارآفرین تمام تأییدیه‌های وزارت کار، اطلاعات، ستاد اقتصاد مقاومتی و ... را داشت. 27 سال هم سن داشت. او را به برنامه تلویزیونی میدان ملاقات بردم و داستانش را ضبط و پخش کردیم. 512 کارگاه داشت که میانگین در هر کارگاه پنج نفر کار می‌کردند و نزدیک به دو هزار و 700 نفر بدون هیچ‌گونه کمک دولتی مشغول به کار شده بودند. اگر بخواهم بگویم در اسفراین، قائن، مرز بازرگان و ... چه دیده‌ام وقت می‌گذرد و به ذکر همین یک نمونه بسنده می‌کنم.

 در زمینه صدور مجوز کار مشکل داریم

 نبی گفت: می‌خواهم بگویم که ما هنوز نتوانسته‌ایم به این شخص با اینکه دو میلیون دلار صادرات دارد مجوز کار بدهیم. ما داریم راجع به یک کارگاه خانگی صحبت می‌کنیم که مسئله کوله‌بری را حل کرده و کوله‌بران را سر کار آورده است و بعد کالای تولیدی‌اش را به اربیل عراق صادر می‌کند و بالغ بر دو میلیون دلار ارز وارد کشور می‌کند، اما در دادن مجوز به این فرد هنوز ناتوانیم و همه در این زمینه کارها را به یکدیگر پاس می‌دهند. همه مدارکش نیز موجود است اما هر بخشی یک بهانه‌ای میگیرد.

 مدیرعامل بنیاد نیکوکاری دکتر نبی بیان کرد: یک مشکلی در کشور داریم به نام فقدان مدیر با جرأت و شجاع. خدا رحم کرد این مدیران در دهه 60 نبودند، وگرنه عراق، افغانستان را هم گرفته بود. مدیر باید یک همت و جرأتی داشته باشد. اما برخی مدیران در مدت مدیریتشان هیچ تکانی نمی‌خورند. ما در میدان مشکل داریم. ما در خاش و ایرانشهر بچه‌فروشی نداریم اما در شرق استان گلستان بچه‌فروشی هم داریم. چرا؟ چون در سال 1383 بخشنامه‌ای داده‌ایم و گفته‌ایم که تعرفه واردات نخ ابریشم به کشور صفر است. این موجب شد تا 74 هزار و 500 کارگاه خانگی در عرض یک شب بر باد فنا برود. حالا از سال 1383 تا الان کسی که کارگاه‌دار بوده و با نخ ابریشم قالی تولید می‌کرده، کارش تمام شده است و الان هم به روزی افتاده است که پس از فروش دام و فرش و ... دارد بچه می‌فروشد.

 راهکار حل معضلات کارآفرینی اجتماعی است

 وی با اشاره به راهکار گفت: راهکار حل این معضلات چیست؟ کارآفرینی اجتماعی. یک کارخانه وسط هشت روستا تأسیس شده است و مشکل اشتغال آن‌ها را حل کرده است. این کارخانه با پول خیرین تأسیس شد و گفتند هرکسی می‌تواند در داخل کارخانه کار کند و هرکسی هم که نمی‌تواند، در داخل خانه کار کند. مثلاً چرا باید سر و ته سیر را با ماشین بزنیم، وقتی می‌توانیم با یک چاقوی اره‌ای این کار را بکنیم. کارآفرینی اجتماعی به این معنا است. با این حال دولت از کارآفرین اجتماعی مالیات می‌گیرد و این در حالی است که دولت از خیریه‌های دیگر مالیات نمی‌گیرد. پس طرحی که من برای تقویت و سامان‌دهی کارآفرینی اجتماعی ارائه می‌دهم یک طرح درآمدزا است. بودجه راه‌اندازی آن را خیرین می‌دهند و از هیچ نهاد دولتی توقع نداریم. بانک‌ها هم اصلاً نمی‌توانند ورود پیدا کنند و از طرفی خودمان هم نمی‌خواهیم که ورود کنند؛ زیرا خیلی کند هستند و کار را مشکل‌دار می‌کنند. پس کارآفرینی اجتماعی را با سرمایه خیرین راه‌اندازی می‌کنیم اما این کارآفرینی اجتماعی مجوز می‌خواهد و ما از دولت می‌خواهیم که این مجوزرا صادر کند و به رفع موانع تولید بپردازد.

 نبی تصریح کرد: پول‌های دولت در چرخه پاکسازی معتادان بهبودیافته به شدت دارد حرام می‌شود. بالغ بر هشت تا 9 همت پول در این زمینه خرج می‌شود. مثلاً معتادی آمده که بالغ بر 20 بار به کمپ ترک اعتیاد رفته است اما اگر سؤال کنید که این ترک اعتیاد چقدر طول می‌کشد؟ می‌گوید از فاصله کمپ تا ساقی که می‌شود 20 دقیقه. خب چرا ما این معتاد را هر شش ماه یکبار می‌گیریم و به کمپ می‌بریم و از سم‌زدایی می‌کنیم تا دوباره به این چرخه بازگردد؟ چه‌اینکه به او هنر نمی‌آموزیم و حمایت بعد از خروج هم از او نداریم. 

 مشکل معتادان متجاهر به راحتی قابل حل است

 مدیرعامل بنیاد نیکوکاری دکتر نبی بیان کرد: بعد از همه این کارها ما در تهران 26 هزار معتاد متجاهر داریم. البته در تهران 18 هزار واحد صنعتی فعال هم داریم. اما با این وجود، اتاق بازرگانی تهران یکبار به ستاد مبارزه با مواد مخدر تقاضا نداده است که در این زمینه دیداری داشته باشند و اصلاً نمی‌داند آدرس ستاد مبارزه با مواد مخدر کجا است که یکبار این دو با هم بنشینند و بگویند 18 هزار واحد صنعتی فعال وجود دارد و این واحدها هرکدام اگر فقط یک معتاد متجاهر را بعد از پاکسازی سر کار ببرد بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. دولت باید حلقه وصل این‌ها باشد و ثروت‌ها را به هم وصل کند. ما تأییدات مالیاتی را به جای اینکه به خیریه‌ای بدهیم که مثلاً جهیزیه می‌دهد، باید به کارآفرینان اجتماعی بدهیم. کارآفرین اجتماعی می‌رود و می‌گوید اگر یک کارگاه راه بیندازم که 200 نفر معتاد متجاهر را مشغول به کار کنم، به من کمک می‌کنید؟ فعال اقتصادی هم به این فرد پاسخ مثبت می‌دهد. حال شرایط باید به نحوی باشد که کارآفرین به این فعال اقتصادی بگوید بابت کمکی که می‌کنید به شما تأییدیه مالیاتی می‌دهم و این جزء هزینه‌ها قرار می‌گیرد.

 وی با اشاره به ظرفیت خیرین بین‌المللی گفت: موضوع دیگر، استفاده از ظرفیت خیرین بین‌المللی است. نمی‌دانم این فضا چرا باید امنیتی باشد؟ این فرد کراوات دارد؟ داشته باشد، اشکالش چیست؟ همین فرد به آب‌وخاک ما کمک می‌کند و ما یک وجه مشترک با او داریم که ایران است. ما چند خیریه خارج از ایران داریم که جدای از مباحث ایدئولوژیک حاضرند برای خاک وطنشان مدرسه و بیمارستان بسازند. مگر خیریه سلامت در اصفهان چطور توانست دستگاه زیمنس را نصب کند؟ با کمک خیرین. من چهار بار به دفتر توسعه سازمان ملل دعوت شده‌ام و در اجلاس‌هایی که در ایتالیا، مادرید و دیگر کشورها برگزار شده است، صحبت کرده‌ام و دلیل این دعوت‌ها این بوده است که رئیس دفتر توسعه پایدار سازمان ملل، 13 سال است که یک ایرانی است. او می‌گوید من به شما کمک می‌کنم و روی همین کمک‌ها، اولین‌بار است که ما در نشریه سازمان ملل دربارۀ کارآفرینی اجتماعی مقاله داده‌ایم. لطفا فضای خیرین بین‌الملل ایرانی را امنیتی نکنید.

متن کامل میزگرد