به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، سازمان ملل متحد، روز پنجم سپتامبر (امسال مقارن با 15 شهریورماه) را به عنوان «روز جهانی خیریه» و فرصتی برای جامعه بشردوستان جهان معرفی کرده است تا بتوانند با تکیه بر مفاهیم خیریه (Charity) و بشردوستی (Philanthropy)، به بهبود جامعه خود کمک کنند و با ایجاد جوامعی فراگیر و انعطاف‌پذیر، در مسیر توسعه گام بردارند.
اقدامات خیریه با کاهش اثرات بحران‌های انسانی، خدمات عمومی را در بخش‌های مختلفی چون، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، مسکن و حمایت از کودکان تکمیل می‌کنند و زمینۀ پیشرفت فرهنگ، علم، ورزش، حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی را فراهم می‌آورند. افراد نیکوکار، با ارائه خدمات مالی، حمایتی و پشتیبانی از جوامع آسیب‌پذیر، پیام انسانیت و مهربانی را، در جهانی سراسر آشوب، ترویج می‌کنند.
فلسفۀ نامگذاری روز جهانی خیریه
روز جهانی خیریه، که با هدف حساس کردن و بسیج مردم، سازمان‌های مردم‌نهاد، بخش خصوصی، فعالیت‌های داوطلبانه و بشردوستانه تأسیس شد، الهام گرفته از زندگی نیکوکارانه «مادر ترزا» است. پنجم سپتامبر، سالگرد درگذشت اوست که در سال 1979 جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با توجه به نقش این بانو، در کاهش بحران‌های بشردوستانه و رنج‌های انسانی، با تصویب قطعنامه‌ای، سالروز درگذشت او را به عنوان «روز جهانی خیریه»، نام نهاده است.
این راهبه نیکوکار، در سال 1910 با نام اصلی «اگنس گونجا بوجاجیو» در آلبانی به دنیا آمد. در سال 1928، به هند رفت و در آنجا خود را وقف کمک به فقرا کرد. در سال 1948 شهروند هند شد و در سال 1950 «سازمان مبلغان خیریه» را در کلکته، برای کمک به فقرا، تأسیس و به مدت بیش از 45 سال به فقرا، بیماران، یتیم‌ها و افراد در حال مرگ، در سراسر جهان، خدمت کرد. گرچه در سال‌های اخیر انتقادات و ابهاماتی حول شخصیت مادر ترزا پدید آمده است، اما به هرحال او هنوز به عنوان نمادی برای کارهای نیکوکارانه و انسان‌دوستانه مورد احترام است.
همبستگی جهانی برای ریشه کنی فقر
سازمان ملل متحد، به مناسبت روز جهانی خیریه، شعار امسال را «همبستگی جهانی برای ریشه‌کنی فقر» قرار داده است و اهداف توسعه‌پایدار سازمان ملل متحد که در سپتامبر 2015 به تصویب رسید، «ریشه‌کنی فقر در همه اشکال و ابعاد» را بزرگترین چالش جهانی و یک نیاز ضروری برای توسعه، معرفی کرده است. شعار و موضوع امسال، خواستار تقویت روحیه همبستگی جهانی به نفع نیازهای فقیرترین و آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه است و در مسیر رسیدن به اهداف توسعه‌پایدار و ریشه‌کنی فقر، بر نقش سازمان‌های جامعه مدنی و بخش خصوصی تاکید ویژه‌ای دارد.
اهداف هفده‌گانه توسعه پایدار (SDGs) را می‌توان در شش حوزه مهم، مردم، سیاره زمین، رفاه، صلح و مشارکت، گروه‌بندی کرد و سازمان‌های جامعه‌مدنی، این پتانسیل را دارند که زندگی و سیاره ما را با فراهم کردن چارچوب مورد نیاز، تغییر دهند تا همه مردم بتوانند در بهبود اوضاع جهان، مشارکت کنند.
اقدامات خیریه، مشارکت مدنی و توسعه اجتماعی
مشارکت مدنی نقش مهمی را در جهت توسعه و ایجاد تغییر مطلوب جهانی ایفا می‌کند. سازمان‌های مردم‌نهاد و یا خیریه‌ها می‌توانند با افزایش آگاهی، در راه اقدامات جمعی در مسائل جهانی، قدم بردارند، آنان با افزایش اعتماد بین گروه‌های مختلف و ایجاد سرمایه‌های اجتماعی، راه را برای توسعه‌پایدارتر، باز می‌کنند و با رفع موانع اجتماعی، فرهنگی و ایجاد انسجام، به تاب‌آوری بیشتر از طریق اقدام اجتماعی و افزایش احساس مسئولیت در قبال جامعه، همت می‌ورزند. روز جهانی خیریه، پیوندی مهم با رویکردهای بشردوستی دارد که به همین مناسبت و برای آگاهی بیشتر در مورد آن به دو مفهوم مهم خیریه (Charity)، در مقابل بشردوستی (Philanthropy) از منظر تعاریف بین‌المللی، می‌پردازیم.
تعریف خیریه (Charity) و بشردوستی (Philanthropy) در مفاهیم بین‌المللی
از منظر تعاریف بین‌المللی، گاهی اوقات خیریه و بشردوستی به جای هم استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های قابل توجهی میان این دو مفهوم در اقدامات انسانی و فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد و یا موسسات خیریه در عرصه بین‌المللی، وجود دارد.
اقدام خیریه (Charity)، یک انگیزه طبیعی و عاطفی برای یک موقعیت فوری است و بخشش معمولاً در کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتد. اقدام خیریه می‌تواند به صورت کمک‌های نقدی یا داوطلبانه باشد. در مقابل، بشردوستی (Philanthropy) به علت ریشه‌ای مسائل اجتماعی می‌پردازد و نیازمند رویکردی استراتژیک‌تر و بلندمدت است. برخی از بشردوستان علاوه بر اهدای کمک مالی و داوطلبانه، به فعالیت‌های ترویجی (advocacy work) نیز می‌پردازند.
در برخی موارد این دو مفهوم رابطه‌ای بسیار تنگاتنگ دارند. برای مثال در اقدامات امدادرسانی در هنگام بلایای طبیعی، خیریه و بشردوستی هر دو نقشی را در عرصه میدان و حمایت، ایفا می‌کنند. هنگامی که در اخبار یا از طریق رسانه‌های اجتماعی فاجعه‌ای اضطراری، را می‌بینیم، بسیاری از ما تمایل داریم کمک خیریه کنیم. به عنوان مثال، جست‌وجوهای گوگل برای «خیریه» و کلمات کلیدی مرتبط در طول دوره طوفان کاترینا در سال 2005 در آمریکا، به بالاترین حد خود رسید و یا سونامی سریلانکا در سال 2004 در رتبه دوم از نظر جست‌وجوهای کلمه خیریه قرار گرفت. (در هر دو مورد، تعداد جست‌وجوها در زمان اوج مصرف تقریباً پنج برابر افزایش یافت.)
از سوی دیگر، بشردوستی به چرخه کامل زندگی امدادرسانی در بلایای طبیعی، از پیشگیری گرفته تا آمادگی و بهبودی را می‌نگرد. اهداکنندگان ممکن است به عنوان بخشی از استراتژی خود بر روی جمعیت‌های خاصی مانند افراد مسن یا فقیر تمرکز کنند یا به طور مستقیم با ذینفعان برای بهبود سیستم‌ها، کار نمایند.
صرف نظر از حوزه موضوع، این دو اصطلاح یک عنصر مشترک در مورد گسترش عشق به ما عرضه می‌کنند. در ادبیات غرب، کلمه خیریه تلاقی مهمی با مفهوم «عشق در مسیحیت به همنوعان» دارد و این مفهوم با بسیاری از موسسات مذهبی خیریه در هم‌آمیخته، زیرا که بسیاری از موسسات خیریه غربی در ایتدا موسساتی دینی و مذهبی، بوده‌اند. واژه خیریه (Charity) ریشه در انگلیسی باستانی متاخر دارد در حالی که بشردوستی یا «عشق به انسانیت»(Philanthropy)، از یونانی سرچشمه می‌گیرد. هنگامی که Charity، به معنای «کمک یا صدقه به نیازمندان» از طریق کلمه «charite» (فرانسوی قدیم) وارد فرهنگ لغت انگلیسی شد، به آن‌چه امروز با آن آشنا هستیم در ادبیات غرب، تبدیل شد. در همین‌حال، بشردوستی مدرن، اغلب به اقدامات مسئولیت‌اجتماعی نسبت داده می‌شود.
برای درک امور خیریه و بشردوستی در رویکردهای بین‌المللی امروزی با بررسی داده‌ها در Google Trends می‌توانیم به یافته‌های جالبی دست پیدا کنیم که درک این دو مفهوم را در ادبیات بین‌المللی برای ما راحت‌تر می‌کند. خیریه با کمک‌های مالی، اعطای خیریه، بخشش، کودکان، رتبه‌بندی‌های خیریه و سازمان‌های خیریه ارتباط قوی دارد و بشردوستی با جستجوهای مرتبط با مدیریت، ایجاد، دانش، تحقیق و سازمان‌های مردم‌نهاد، مرتبط است.
گزارش از زهرا میرابیان
منابع:
دیدگاه خود را بنویسید