به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، امروزه در سراسر جهان، اکوسیستم‌های محیط‌زیست در معرض تهدید می‌باشند. جنگل‌ها و بیابان‌ها، زمین‌های کشاورزی، دریاچه‌ها و همه اکوسیستم در حال محدودترشدن هستند. براساس آمار کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابان‌زایی،  چهل درصد از محیط‌زست کره زمین تخریب شده است که مستقیماً نیمی از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تعداد و طول مدت خشکسالی‌ها از سال 2000 تاکنون، 29 درصد افزایش یافته و  بدون اقدام فوری، خشکسالی ممکن است تا سال 2050 بر سه‌چهارم جمعیت جهان تأثیر بگذارد. به همین دلیل، احیای زمین یکی از اصول مهم سازمان ملل برای احیای اکوسیستم مطابق با روند حفاظت سازمان‌ملل متحد و اصول توسعه پایدار تا سال 2023 می‌باشد که فراخوانی برای حفاظت و احیای اکوسیستم‌ها در سراسر جهان  و دستیابی به اهداف توسعه پایدار  است. 

 داده‌های جهانی نشان می‌دهد که هر پنج ثانیه، معادل یک زمین فوتبال، خاک فرسایش می‌یابد. با این حال، 1000 سال طول می کشد تا 3 سانتی متر خاک سطحی تولید شود. درختان در مناطق شهری می توانند هوا را تا 5 درجه سانتی گراد خنک کنند و نیاز به تهویه مطبوع را تا 25 درصد کاهش دهند، اما هر روز از تعداد آن‌ها در ابعاد بزرگ کم می‌شود.  دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها 20 تا 30 درصد کربن جهانی را در خود نگه می‌دارند، اما آن‌ها نیز از آلودگی و خشکسالی رنج‌می‌برند. به همین دلیل است که هدف روز جهانی محیط زیست 2024، بر احیای زمین، توقف بیابان‌زایی و ایجاد مقاومت در برابر خشکسالی با شعار «سرزمین ما. آینده ما» و هشتگ «#ما نسل بازسازی هستیم.»(1) برای موضوع امسال روز جهانی محیط‌زیست انتخاب شده است.

تاریخچه روز جهانی محیط زیست

 پنجم ماه ژوئن هرسال (امسال مقارن با 16 خرداد)، روزی است که از سوی سازمان ملل برای افزایش آگاهی مردم، برای حفظ و نگهداری محیط زیست و توجه  دولت‌ها به اخذ تصمیماتی برای مواجهه با تخریب محیط‌زیست و گونه‌های زیستی جانوری، انتخاب شده‌است. تاریخ روز جهانی محیط‌زیست به سال 1972 یعنی 51 سال پیش برمی‌گردد. در آن سال برای اولین بار، سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط‌زیست در شهر استکهم سوئد برگزار کرد. همزمان با برپایی این کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که منجر به تشکیل «برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد» (UNEP) شد. با روند روبه‌رشد صنعتی‌شدن و توسعه، محیط زیست سیاره زمین همچنان  آسیب‌پذیرتر می‌شود، بنابراین ایده ایجاد آگاهی در بین مردم در مورد حفظ محیط زیست، بسیار مهم است. 

برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) نقطه اتصال همکاری خیریه‌ها و دولت‌ها

 برنامه محیط زیست ملل متحد (2)UNEP، وظیفه هماهنگی فعالیت‌های زیست‌محیطی سازمان ملل و کمک به کشورهای در حال توسعه را در اجرای سیاست‌ها و اقدامات مربوط به محیط زیست بر عهده دارد. این نهاد به عنوان عضوی از گروه توسعه سازمان ملل متحد، قصد دارد به جهانیان در رسیدن به ۱۷ هدف توسعه پایدار کمک کند و در  طول سی سال گذشته، به‌طور فزاینده‌ای بر روی تغییر آب و هوا متمرکز بوده است و به ایجاد یا اجرای معاهدات و موسسات زیست‌محیطی، مانند کنوانسیون «چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل در تغییر اقلیم» کمک می‌کند. بودجه این نهاد به عنوان برنامه سازمان ملل متحد، فقط از طریق کمک‌های داوطلبانه تأمین می‌شود.

 برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)، با ترویج مسائل روز محیط‌زیستی مانند نگرانی‌های فزاینده‌ در مورد تخریب لایه اوزون، مواد شیمیایی سمی، بیابان‌زایی و گرم‌شدن کره زمین، افزایش سعی بر حمایت از مشارکت‌ها و همکاری در این عرصه را دارد. این برنامه در واقعیت به  یک پلتفرم جهانی برای اقدام در مورد مسائل ضروری زیست‌محیطی و نقطه اتصال همکاری دولت با سازمان‌های غیردولتی و خیریه‌ها، تبدیل شده است. میلیون‌ها نفر به نمایندگی از دولت‌های متبوع یا سازمان‌های غیردولتی و یا خیریه‌ها در طول سال‌ در این پلتفرم شرکت می‌کنند. آن‌ها به  ایجاد تغییر در عادات مصرف ما و همچنین در سیاست‌های ملی و بین‌المللی زیست‌محیطی کمک کرده‌اند.

 برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد هر ساله به مناسبت این روز،  مراسم ویژه‌ای را  با همکاری سازمان ‌غیردولتی و خیریه‌ها در سراسر جهان و  همراه با دولت‌ها و مردم، برگزار می‌کنند.  مراسم این روز می‌تواند به اشکال مختلف باشد. مثل رویدادهای خیابانی، همایش‌های دوچرخه سواری، نمایش، مسابقات نقاشی و مقاله‌نویسی در مدارس، درختکاری، فعالیت‌های مربوط به بازیافت، پاکسازی و…. هدف از برگزاری چنین مراسم‌های جلب توجه عمومی به مسائلی است که محیط زیست را آلوده می‌سازد.

 هدف اصلی روز جهانی محیط زیست 
5 ژوئن  روزی که به پاس مهربانی های زمین و آسمان به این نام مزین شده است. هدف اصلی روز جهانی محیط زیست، گسترش آگاهی در مورد شرایط فعلی محیط زیست است. در این روز مردم گرد هم می‌آیند تا در تلاش برای بهبود زندگی به یکدیگر بپیوندند. هر سال یک موضوع یا مشکل زیست محیطی وجود دارد، که بر روی آن تمرکز می‌شود و تعهدی برای مبارزه با آن مشکل، در آن سال، از سوی تمام کشورهای جهان ارائه می‌شود. در این روز اقداماتی نظیر تشویق به کاشت درخت یا پاک‌سازی برخی از زمین‌های محلی بسیار چشمگیر است. این تلاش‌های کوچک می‌تواند تأثیر بزرگی بر محیط‌زیست بگذارد. 

 خیریه‌ها و حفاظت از محیط‌زیست
خیریه‌های زیست‌محیطی فعالیت خود را به حفاظت از سیستم‌های طبیعی سیاره زمین اختصاص داده‌اند. آن‌ها با تمرکز بر طبیعت انسان‌ها را  گونه‌ای از حیات طبیعی می‌دانند که در یک اکوسیستم پیچیده زندگی می‌کنند. با این حال رفتار انسان تأثیر نامتناسبی بر سلامت محیط زیست دارد. عمده فعالیت خیریه‌های زیست‌مخیطی بر حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، مبارزه با گسترش آلودگی و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌باشد. موسسات خیریه زیست‌محیطی تلاش می‌کنند تا روند تخریب را معکوس کنند و شیوه‌های پایدار و تجدیدپذیر را برای تضمین بقای مداوم سیاره زمین ترویج کنند.

 نمونه‌هایی از موسسات خیریه موثر در محیط زیستِ جهان

صندوق جهانی حیات وحش (WWF  ،World Wide Fund for Nature)
 یک سازمان بین‌المللی غیردولتی و خیریه است که نزدیک صد کشور جهان در آن عضویت دارند. کار این صندوق نجات گونه‌ها و محیط‌زیست و مقابله با تهدیدات است. اولویت فعالیت این خیریه بهبود مدیریت زیست‌محیط، حفاظت از  آب و هوا، جنگل‌ها، آب شیرین، حیات وحش و اقیانوس‌ها می‌باشد.

 سازمان بین‌المللی حفاظت (Conservation International)
 این خیریه در راستای نوآوری در حفظ محیط‌زیست کار می‌کند. آن‌ها با ترکیب کار میدانی و نوآوری در علم، سیاست و امور مالی، به حفاظت از بیش از 6 میلیون کیلومتر مربع از محیط‌زیست (2.3 میلیون مایل مربع) زمین و دریا در بیش از 70 کشور کمک کرده‌اند. این خیریه در راستای تثبیت آب‌وهوا با حفاظت و احیای طبیعت با سازمان‌های دیگری از سراسر جهان همکاری می‌کند و  امکان سرمایه‌گذاری خصوصی در  حفاظت از جنگل؛ و کمک به جوامع محلی و بومی در حفاظت از جنگل  را فراهم می‌آورد. خیریه بین‌‌المللی حفاظت همچنین راه‌های جدیدی را برای حفظ ماهیگیری دریایی ابداع کرده است. 

 منابع:

سایت سازمان ملل متحد

پی‌نوشت:

1-Our land. Our future. We are #GenerationRestoration.

2- United Nations Environment Programme

گزارش از نرگس اسفندیاری