به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، روز جهانی خانواده در سال 2024 از سوی سازمان ملل متحد، به موضوع خانواده‌ها و تغییرات آب و هوایی اختصاص داده شده است. در نگاه اول شاید برای همه ما این سوال پیش آید که روز جهانی خانواده و تغییرات آب و هوایی چه ارتباطی با یکدیگر دارند و مهم‌تر از همه، اینکه خیریه‌ها که همواره در تلاش‌های خود حفاظت و حمایت از خانواده‌ها را مد‌نظر خود قرار داده‌اند، چه جایگاهی در این روز و با موضوع تغییرات آب و هوایی دارند. در ادامه یادداشت سعی خواهیم داشت تا حدودی به این موضوع بپردازیم.
پیشینه روز جهانی خانواده
در طول دهه 1980، توجه سازمان ملل متحد به مسائل مربوط به خانواده آغاز شد. در سال 1983، بر اساس توصیه های شورای اقتصادی و اجتماعی، کمیسیون توسعه اجتماعی، نمایندگان این شورا از دبیر کل درخواست کردند تا موضوع خانواده به تقویم سازمان ملل متحد وارد شود و نهایتا در سال 1993 مجمع عمومی در قطعنامه‌‌ای تصمیم گرفت که پانزدهم ماه می (امسال مصادف با 26 اردیبهشت) را به عنوان روز جهانی خانواده نامگذاری کند. این روز فرصتی برای ارتقای آگاهی در مورد مسائل مربوط به خانواده‌ها و افزایش دانش در مورد فرآیندهای اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی مؤثر بر خانواده‌ها را فراهم می‌کند.
چرا خانواده‌ها در مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی مهم هستند؟
تغییرات اقلیمی از طریق افزایش آلودگی بر سلامت و رفاه خانواده‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. کارشناسان سازمان ملل متحد ثابت کرده‌اند که بحران‌های خانوادگی و اجتماعی با تغییرات آب‌وهوایی تشدید می‌شوند. در ساده‌ترین مثال، طوفان، خشکسالی و سیل، اغلب منجر به جابه‌جایی اجباری و از دست‌دادن معیشت خانواده‌ها و افراد می‌شود. تغییرات آب‌وهوایی بر بهره‌وری کشاورزی و دسترسی به آب تأثیر گذاشته و گرسنگی و آسیب‌پذیری را در خانواده‌ها بیشتر می‌کند. همچنین در دراز‌مدت شاهد اختلال اقتصادی در صنایعی نظیر کشاورزی و شیلات خواهیم بود. با تأثیر‌پذیری جوامع از این تغییرات، خیریه‌ها و سازمان‌های غیردولتی که به خانواده‌ها خدمات ارائه می‌دهند، در جوامع محلیِ آسیب‌دیده با مشکلات مضاعفی روبه‌رو خواهند شد.
از سوی دیگر بدون اقدام فوری دولت‌ها و به تبع آن خیریه‌ها، سازگاری و کاهش اثرات تغییرات آب‌وهوایی به‌طور فزاینده‌ای دشوار و پُرهزینه خواهد شد. بر همین اساس، توانمندسازی خانواده‌ها از طریق آموزش، تغییر عادات مصرف و حمایت از اقدامات اقلیمی معنادار و مؤثر ضروری است و این وظایف همه و همه با خدمات و حمایت دولت‌ها در کنار سایر بازیگران اجتماعی نظیر خیریه‌ها امکان‌پذیر است.
روز جهانی خانواده، تغییرات آب‌وهوایی و خیریه‌ها
روز جهانی خانواده در سال 2024 با هدف افزایش آگاهی در مورد چگونگی تأثیر تغییرات آب‌وهوا بر خانواده‌ها و نقشی که خانواده‌ها می‌توانند در اقدامات اقلیمی داشته باشند متمرکز است. از طریق خانواده و ابتکارات اجتماعی نهادهای مدنی مختلف نظیر خیریه‌ها و سمن‌ها، می‌توان اقدامات اقلیمی را با آموزش، حمایت، حفاظت و مشارکت جامعه تقویت کرد. خیریه‌ها و سمن‌ها در زمینه تغییرات آب‌وهوا با نهاد خانواده ارتباط متقابل دارند و در دو مرحله به کمک خانواده‌ها می‌آیند: در مرحله اول با حمایت و حفاظت از خانواده‌های تحت تأثیر تغییرات آب‌وهوایی و در مرحله دوم آموزش خانواده‌ها برای شروع جنبشی اجتماعی علیه تغییرات آب‌وهوا.
مرحله اول: حمایت و حفاظت از خانواده‌های تحت تأثیر تغییرات آب‌وهوایی
هرچند داده‌های جهانی در مورد سلامت خانواده نشاندهنده افزایش امید به زندگی دارند اما این افزایش نشان از خوب‌بودن اوضاع نیست. بحران‌های جهان در حال حاضر درهم‌تنیده هستند و تغییرات آب‌وهوا بیش از هر بحران دیگری، بشردوستی و کار خیریه را در معرض چالش قرار داده است. گزارش سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که امید به زندگی جهانی در هنگام تولد، در سال 2019 به 72.8 سال رسید که نسبت به سال 1990 حدود 9 سال بهبود یافته است و تا سال 2050، میانگین طول عمر در سطح جهان به حدود 77.2 سال خواهد رسید، اما از سوی دیگر آمارها در سطح جهان نشان از واقعیتی تلخ دارد.
توضیح اینکه، بیش از 23 درصد از افراد، معادل بیش از یک میلیارد نفر در محله‌های فقیر‌نشین و فرودست مناطق شهری زندگی می‌کنند. تخمین‌ها نشان می‌دهد که رشد یک‌درصدی در جمعیت شهری، به وجود آمدن زاغه‌ها در آسیا را پنج‌درصد و در آفریقا به بیش از دو درصد افزایش می‌دهد. همچنین برآوردها نشان می‌دهد که دو درصد از جمعیت جهان بی‌خانمان هستند و 20 درصد دیگر در مسکن نامناسب زندگی می‌کنند. این داده‌ها نشانه‌ای مهم از بدترشدن اوضاع انسانی است که با تغییرات آب‌وهوایی رابطه مستقیم دارد. با از بین رفتن کشاورزی و جوامع روستایی، خانواده‌های بسیاری به حاشیه شهرها پناه می‌برند و در چنین شرایطی خانواده‌ها در معرض آسیب بیشتری هستند و حفاظت و حمایت از آنان نیز ضروری می‌شود.
مرحله دوم: آموزش و آگاهی‌بخشی
خانواده‌ها ارزش‌ها را به نسل بعدی منتقل می‌کنند. بنابراین القای عادات پایدار و آگاهی از آب‌وهوا در خانواده‌ها از سنین پایین بسیار مهم است. آگاهی‌بخشی از اصول «اقتصاد چرخشی» در آموزش دوران کودکی، می‌تواند به ایجاد یک مدل اقتصادی پایدار برای به حداقل‌رساندن ضایعات و بازسازی منابع طبیعی کمک کند. خانواده‌ها به‌عنوان مصرف‌کننده و حامی می‌توانند انتقال به اقتصاد چرخشی را پیش ببرند که در روند تحقق این اهداف، خیریه‌ها و سازمان‌های غیردولتی نقشی مؤثر و مهم دارند.
چندین نقطه قوت منحصربه‌فرد در جنبش‌های والدین و خانواده‌ها و تلاش خیریه‌ها وجود دارد که بر روی تغییرات آب‌وهوایی تأثیر می‌گذارد؛ از جمله اینکه خانواده‌ها می‌توانند نشاندهنده پیوندهای قوی بین تغییرات آب‌وهوا و مسئولیت بین نسلی و حقوق بشر برای کودکان باشند و خیریه‌ها نیز می‌توانند در این مسیر با آموزش به خانواده‌ها کمک کنند.
گزارش از زهرا میرابیان
منابع:
- سایت سازمان ملل متحد
- سایت بنیاد نجات کودکان
دیدگاه خود را بنویسید