به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، بنابر یادداشتی که نشریه «نیویورک تایمز» منتشر کرده است، «مارک زاکربرگ و پریسیلا چان»، بنیانگذاران «ابتکار چان زاکربرگ» (CZI)، اخیراً اعلام کرده‌اند که تمرکز اصلی فعالیت‌های بشردوستانه خود را به‌طور رسمی بر روی حوزه علم و هوش مصنوعی معطوف کرده و سازمان خود را بازسازماندهی کرده‌اند. بر این اساس، تمرکز اصلی این سازمان از این پس بر روی هوش مصنوعی و تحقیقات علمی خواهد بود و شبکه مراکز تحقیقاتی به نام «بایوهاب» (Biohub) رهبری این مأموریت جدید را بر عهده خواهد داشت.
این تغییر استراتژی، نشان‌دهنده عزم این زوج برای تمرکز بر روی حوزه‌هایی است که تأثیراتی ماندگار و بین‌نسلی دارند. زاکربرگ در این باره گفت: ما می‌خواهیم بر روی چیزی تمرکز کنیم که هر چند سال یک‌بار از بین نرود. بایوهاب که از سال ۲۰۱۶ فعالیت خود را آغاز کرده، اکنون به کانون اصلی این ابتکار تبدیل شده است. مأموریت اصلی بایوهاب، ساختن فناوری‌هایی است که به دانشمندان سراسر جهان کمک می‌کند تا از زیست‌شناسی مبتنی بر هوش مصنوعی برای درک عملکرد سلول‌ها و دلیل بروز بیماری‌ها استفاده کنند. طرح این زوج بر چهار رکن، بنا شده است:
-
ایجاد یک مدل هوش مصنوعی یکپارچه از سلول برای پیش‌بینی رفتارهای سلولی.
-
توسعه سیستم‌های تصویربرداری برای مشاهده فرآیندهای زیستی پیچیده در مقیاسی بی‌سابقه.
-
ساخت ابزارهایی برای حسگری و اندازه‌گیری التهاب در بافت‌های انسان در زمان واقعی.
-
برنامه‌ریزی مجدد سیستم ایمنی بدن با استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص زودهنگام، پیشگیری و درمان بیماری.
تغییر در رویه اقدامات نیکوکارانه
ابتکار چان زاکربرگ که در سال ۲۰۱۵ تأسیس شد، در ابتدا وعده داده بود که به اصلاح نظام آموزشی آمریکا، تحول در سیاست‌گذاری عمومی و «درمان همه بیماری‌ها» بپردازد. با این حال، این سازمان طی سال‌ها، تدریجاً تمرکز خود را محدودتر کرده و به سمت علم سوق داده است. تغییر رابطه با سیاست که در عملکرد این زوج مشهود است بر جنبه‌های فعالیت خیریه آنان نیز اثر گذاشته است. این سازمان در گذشته از برنامه‌های عدالت اجتماعی و سیاسی نیز حمایت می‌کرد، اما اکنون به‌طور رسمی از این تلاش‌ها فاصله گرفته است. اقدامی که با انتقاداتی به دلیل توقف حمایت از پروژه‌های مرتبط با تنوع، برابری و عدالت اجتماعی و همچنین حمایت از مهاجرت مواجه شده است.
زاکربرگ و چان متعهد شده‌اند ۹۹٪ از ثروت خود در طول عمرشان را که عمدتاً از سهام شرکت متا تأمین می‌شود و مبلغی بالغ بر ۲۵۶ میلیارد دلار را شامل می‌شود، از طریق بنیاد خیریه خود ببخشند. از سال ۲۰۱۶، آن‌ها ۴ میلیارد دلار به تحقیقات علوم پایه اهدا کرده‌اند و بودجه عملیاتی سالیانه این سازمان حدود ۱ میلیارد دلار است. به عنوان بخشی از این تحول، بنیاد خیریه زاکربرگ، تیم استارت‌آپ «اِوولوشنری اسکِیل» (Evolutionary Scale) را که یک لابراتوار تحقیقاتی پیشرو در حوزه هوش مصنوعی برای علوم زیستی است، جذب کرده است.
«الکس ریوز»، دانشمند ارشد و بنیانگذار این شرکت، به عنوان رئیس بخش علم آن منصوب شده است. بایوهاب قصد دارد ظرفیت پردازشی خود را تا سال ۲۰۲۸ به میزان ده برابر افزایش داده و به ۱۰ هزار واحد پردازش گرافیکی (GPU) برساند. این میزان از قدرت پردازش، این مرکز را در رده لابراتوارهای هوش مصنوعی با اندازه متوسط قرار می‌دهد.
انگیزه‌های شخصی پشت این تحول علمی
پریسیلا چان، که خود پزشک اطفال است، تجربیات شخصی را به عنوان انگیزه‌ای کلیدی برای این تمرکز جدید عنوان می‌کند. او گفت: وقتی به عنوان متخصص اطفال، کار می‌کردم، کودکانی را درمان می‌کردم که شرایط بیماری‌شان در بسیاری از موارد هنوز برای علم یک راز بود. آنچه بیش از هر چیز می‌خواستم، راهی برای دیدن آنچه در درون سلول‌هایشان می‌گذرد بود. او معتقد است هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که برای اولین بار، امکان مدل‌سازی و پیش‌بینی زیست‌شناسی بیماری‌ها را فراهم کند.
مارک زاکربرگ و پریسیلا چان با این بازسازماندهی تاریخی، به‌طور واضحی شرطبندی کرده‌اند که ادغام هوش مصنوعی و زیست‌شناسی خواهد توانست بزرگ‌ترین تأثیر بلندمدت را در حل یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بشری، یعنی بیماری، داشته باشد. هدف نهایی آن‌ها این است که با شبیه‌سازی دیجیتال سیستم‌های زیستی، سرعت اکتشافات علمی را به میزان قابل توجهی افزایش دهند و دهه‌ها تحقیق را در مدت‌زمانی کوتاه ممکن سازند.
نگاهی تحلیلی به تغییر مسیر نیکوکاری در ابتکار چان-زاکربرگ
این تغییر استراتژی تاریخی از سوی یکی از بزرگ‌ترین نهادهای خیریه جهان، تنها یک تغییر در اولویت‌های علمی نیست، بلکه بازتابی از یک درس‌گیری کلان از دشواری‌های «تغییر اجتماعی» در مقابل «پیشرفت فناورانه» است. تصمیم اخیر بنیاد این زوج، برای فاصله گرفتن از حمایت از پروژه‌های مرتبط با عدالت اجتماعی، انتقادات قابل توجهی را برانگیخته است. منتقدان استدلال می‌کنند که تمرکز صرف بر فناوری‌های پیشرفته، بدون درنظرگرفتن شکاف‌های اجتماعی و نابرابری‌های دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، ممکن است در نهایت به حل مسائل اساسی سلامت برای همه مردم جهان منجر نشود. این نگرانی وجود دارد که این تغییر، نوعی عقب‌نشینی از تعهد به حل مسائل سیستمی و ساختاری است.
از سوی دیگر تمام این مأموریت جدید بر یک فرض بزرگ بنا شده است، اینکه هوش مصنوعی واقعاً می‌تواند پیچیدگی‌های زیستی انسان را به طور دقیق مدل‌سازی کند. اگرچه پیشرفت‌های اخیر چشمگیر بوده، اما این یک مسابقه پرریسک است و موفقیت آن تضمین شده نیست. حتی در صورت موفقیت‌آمیز بودن تحقیقات، تبدیل این اکتشافات بنیادی به داروها و درمان‌های قابل دسترس برای عموم مردم، خود مسیری طولانی، پرهزینه و پرچالش است. به نظر می‌رسد مارک زاکربرگ و پریسیلا چان، پس از سال‌ها تجربه در عرصه نیکوکاری، به این نتیجه رسیده‌اند که اهرم قوی‌تری برای تغییر جهان که ترکیب ثروت عظیم، چشم‌انداز بلندمدت و قدرت تحول‌آفرین هوش مصنوعی، است را در اختیار دارند.
این تغییر مسیر، یک دوگانگی اساسی در فلسفه نیکوکاری مدرن را نمایان می‌سازد، آیا باید منابع را صرف حل مسائل فوری و سیستمی جامعه کرد، یا بر پیشرفت‌های علمی انقلابی سرمایه‌گذاری نمود که نتایج آن ممکن است دهه‌ها بعد ظاهر شود. چان و زاکربرگ به وضوح گزینه دوم را انتخاب کرده‌اند. اگر این شرطبندی بزرگ جواب بدهد، می‌تواند درک ما از زیست‌شناسی و پزشکی را متحول کند؛ اما اگر با شکست مواجه شود، می‌تواند به عنوان نمونه‌ای از غرق شدن در «هیاهوی هوش مصنوعی» و چشم‌پوشی از نیازهای فوری جامعه قلمداد شود.
منبع:
