به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، آلودگی هوا، بزرگترین خطر سلامت محیطی در دوران اخیر محسوب شده که میتواند به سکته مغزی، بیماریهای قلبی و ریوی، بیماریهای تنفسی مانند ذاتالریه و سرطان، منجر شود. کارشناسان میگویند با توجه به اینکه بیش از 99 درصد از جمعیت جهان هوای نا امن تنفس میکنند، اقدام فوری دولتها بسیار ضروری است.
هر چند دولتها مسئول آلودگی هوا هستند و آلودگی مستقیما به سیاستگذاریهای غلط دولت مربوط است اما با توجه به ارتباطی که آلودگی هوا با بحران تغییرات آب و هوایی، تخریب اکوسیستم، امنیت غذایی و بهرهوری اقتصادی دارد، دولت به تنهایی نمیتواند اقدامات پایداری را برای حل مساله به اجرا گذارد و این مهم، نیازمند تلاش و مشارکت جمعی از سوی همه بازیگران محلی، ملی و بینالمللی است. از اینرو، همکاری بین دولت و سازمانهای مردمنهاد و یا سایر ارکان جامعهمدنی در کنار مشارکت صنایع و بخش خصوصی برای کاهش آلودگی و بهبود کیفیت هوا بسیار مهم است.
بنابراین ایجاد شبکههای پژوهشی، نظارت بر کیفیت هوا، اقدام همهجانبه در بخشهای کلیدی و تسهیل مشارکتهای محلی، ملی و جهانی، برای مقابله با پدیده ویرانگر آلودگی هوا و حفاظت از سلامت و معیشت ضروری است و سازمانهای مردمنهاد (NGOها)، با افزایش آگاهی، حمایت از تغییر سیاستها و اجرای طرحهای مردمی، میتوانند نقشی محوری را ایفا کنند.
علل آلودگی هوا
آلودگی هوا در درجه اول ناشی از فعالیت های انسانی مانند سوزاندن سوختهای فسیلی، فرآیندهای صنعتی و جنگلزدایی است. آلایندههای اصلی عبارتند از ذرات معلق (PM2.5 و PM10)، اکسیدهای نیتروژن (NOx)، دی اکسید گوگرد (SO2)، مونوکسید کربن (CO) و ترکیبات آلی فرار (VOCs). این آلایندهها از منابعی مانند وسایل نقلیه، کارخانهها، نیروگاهها و فعالیتهای کشاورزی، وارد جو میشوند. گاهی عوامل طبیعی مانند آتشسوزیها و یا طوفانهای گرد و غبار نیز به آلودگی هوا کمک میکنند، اما فعالیتهای انسانی محرکهای اولیه هستند.
تأثیر آلودگی هوا بر سلامتی
آلودگی هوا عواقب شدیدی بر سلامت انسان دارد و ریشه بسیاری از بیماریهای تنفسی، قلبی عروقی، سرطان ریه و حتی مرگ زودرس، به این پدیده مرتبط است. «سازمان بهداشت جهانی» (WHO)، تخمین میزند که آلودگی هوا سالانه باعث مرگ میلیونها نفر شده و جمعیتهای آسیبپذیری چون کودکان و افراد مسن را در معرض بیماریهای مزمن، کاهش امید و کیفیت زندگی، قرار میدهد.
اثرات زیست محیطی آلودگی هوا
آلودگی هوا علاوه بر تأثیری که بر سلامت انسان دارد، بر محیط زیست نیز تأثیر میگذارد. افزایش غلظت گازهای گلخانهای مانند CO2 و متان در جو، به تغییرات آب و هوایی کمک میکنند. باران اسیدی که توسط آلایندههای هوا مانند دی اکسید گوگرد ایجاد میشود، میتواند به اکوسیستمها آسیب زده، آب را اسیدی کند و به حیات وحش آسیب برساند. آلودگی هوا نیز با تأثیر بر رشد گیاهان و کیفیت خاک، بهرهوری کشاورزی را کاهش میدهد. تخریب منابع طبیعی به دلیل آلودگی هوا پیامدهای گسترده ای برای تنوع زیستی و چرخه اکوسیستم دارد.
هزینه اقتصادی آلودگی هوا
تاثیر منفی اقتصادی آلودگی هوا، قابل توجه است. هزینههای قابل توجه مراقبتهای بهداشتی و کاهش بهره وری به دلیل بیماری و مرگ زودرس، اقتصاد یک جامعه را بیشتر تحت فشار قرار میدهد. بانک جهانی تخمین میزند که آلودگی هوا سالانه بیش از 5 تریلیون دلار برای اقتصاد جهانی هزینه دارد که هزینههای مستقیمی چون مراقبتهای بهداشتی و هزینههای غیرمستقیم مانند کاهش بازده کشاورزی و تخریب محیط زیست را در پی دارد. بنابراین مقابله با آلودگی هوا نه تنها یک ضرورت بهداشت عمومی، بلکه یک ضرورت اقتصادی نیز به حساب میآید.
چگونه سازمان های مردمنهاد مبارزه با آلودگی هوا را رهبری می کنند؟
1- حمایت از استانداردهای دقیق تر کیفیت هوا:
یکی از راههای اصلی سازمانهای مردمنهاد برای مبارزه با آلودگی هوا، حمایت از استانداردهای سختگیرانهتر کیفیت هوا است. در کشور آمریکا برخی از این سازمانها، مانند «صلح سبز» و «شورای دفاع از منابع طبیعی» (NRDC) برای تأثیرگذاری بر سیاستگذاران در سطوح محلی، ملی و بینالمللی کار میکنند. آنها دولت را برای تصویب قوانینی برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانهای از وسایل نقلیه، کارخانهها و نیروگاهها و حمایت از پذیرش فنآوریهای انرژی پاک تحت فشار قرار میدهند. سازمانهای مردمنهاد همچنین میتوانند در کمپینهای آگاهسازی عمومی برای آموزش مردم در مورد خطرات آلودگی هوا و اهمیت هوای پاک شرکت میکنند.
2-نظارت و گزارش کیفیت هوا:
داده های دقیق در مورد کیفیت هوا برای شناسایی منابع آلودگی و ارزیابی اثربخشی اقدامات کنترلی ضروری است. در برخی از کشورهای دنیا، سازمانهای مردمنهاد علمی و پژوهشی با استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند تصاویر ماهوارهای، حسگرها و تجزیه و تحلیل دادهها برای ردیابی سطوح آلودگی هوا در زمان واقعی استفاده میکنند. این سازمانها دادههای کیفیت هوا را از طریق برنامههای موبایل، وبسایتها و گزارشها در دسترس عموم قرار میدهند و به جوامع قدرت میدهند تا علیه آلودگی اقدام کنند.
3- اجرای ابتکارات مردمی:
ابتکارات مردمی جزء حیاتی تلاش های سازمانهای مردمنهاد برای مبارزه با آلودگی هوا هستند. آنها برای اجرای پروژههایی که آلودگی را در منبع کاهش میدهد، با جوامع محلی همکاری میکنند. برای مثال برخی از آنها در پروژههای احیای جنگل برای جذب دی اکسید کربن و فیلتر آلاینده ها دست به ابتکارات منحصربه فردی میزنند که همراه با مشارکت دادن جوامع محلی در این تلاشها، سعی دارند تا ابتکارات آنها پایدار و مؤثرباشد.
4-ترویج انرژی های تجدیدپذیر:
استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر، کلیدی برای کاهش آلودگی هوا است. سازمانهای مردمنهاد با ترویجگری میتوانند فناوریهای انرژی پاک مانند انرژی خورشیدی، بادی و برق آبی را ترویج کنند و با دولتها، مشاغل و جوامع همکاری داشته باشند تا سیاستها و برنامههایکنارگذاشتن سوختهای فسیلی روند سریعتری را طی کند.
5-آموزش عمومی:
آموزش ابزاری قدرتمند در مبارزه با آلودگی هوا است. سازمانهای مردمنهاد با تمرکز با آموزش مردم در مورد خطرات بهداشتی مرتبط با آلودگی هوا و اقداماتی که افراد میتوانند برای محافظت از خود بردارند، به افزایش آگاهی و تغییر رفتار کمک میکنند. آنها با افزایش درک عمومی از آلودگی هوا، افراد را قادر می سازند تا برای زندگی خود اقدام و مطالبهگری کنند.
6-حمایت از قانون هوای پاک:
سازمانهای مردمنهاد نقش مهمی در حمایت و اجرای قوانین هوای پاک دارند. به عنوان مثال، «گروه ویژه هوای پاک» (CATF) در آمریکا به صورت تخصصی در این زمینه کار میکند. این سازمان برای برای تقویت و اجرای قانون هوای پاک، بر کاهش انتشار گازهای گلخانهای از نیروگاهها، حمل و نقل و منابع صنعتی از طریق اقدامات قانونی، حمایت از سیاستها و مشارکت عمومی تمرکز دارد. سازمانهای مردمنهاد با پاسخگو کردن شرکتها و صنایع آلاینده و حمایت از قوانین قویتر، میتوانند به اطمینان از رعایت استانداردهای کیفیت هوا و محافظت از سلامت عمومی کمک میکنند.
7- ترویج آگاهیرسانی در مورد آلودگی هوای داخل ساختمان
در حالی که توجه زیادی به آلودگی هوای بیرون معطوف شده است، آلودگی هوای داخل ساختمان نیز یک خطر قابل توجه برای سلامتی به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. سازمانهای مردمنهادی چون مانند «اقدام عملی» و «اتحاد جهانی برای اجاقهای آشپزی پاک» در آمریکا در این رابطه بسیار فعال هستند. این دو سازمان برای مقابله با آلودگی هوای داخل خانه، برای ترویج استفاده از فناوریهای آشپزی تمیز و بهبود تهویه در خانهها تلاش میکنند.
همچنین ابتکارات سازمانهای مردمنهاد برای مبارزه با آلودگی هوای داخل خانهها، به ویژه در مناطق روستایی که در آن روشهای سنتی پخت و پز با استفاده از سوختهای فسیلی به سطوح بالای آلودگی هوای داخلی کمک میکنند، اهمیت دارند. این سازمانها با ارائه و معرفی جایگزینهای پاکتر به کاهش خطرات بهداشتی مرتبط با آلودگی هوای داخل خانه کمک میکنند.
مروری بر برخی ابتکارات موفق سازمانهای مردمنهاد بینالمللی در مقابله با آلودگی هوا
کمپین «صلح سبز »علیه زغال سنگ
«صلح سبز» یک سازمان مردمنهاد بینالمللی است که در خط مقدم مبارزه با زغال سنگ، که یکی از بزرگترین منابع آلودگی هوا، است، فعالیت میکند. این سازمان، کمپینهای را در کشورهایی مانند هند، چین و آلمان با موفقیت برگزار کرده و دولتها را برای تعطیل کردن کارخانه های زغال سنگ و انتقال به منابع انرژی پاک تر تحت فشار قرار داده است. صلح سبز از ترکیبی از اعتراضات عمومی، اقدامات قانونی و حمایت از سیاست برای دستیابی به این اهداف استفاده می کند. تلاشهای آنها منجر به کاهش قابل توجه آلودگی هوا شده و الگویی برای سایر کشورها ایجاد کرده است.
ابتکار هوای پاک آسیا
«هوای پاک» یک سازمان مردمنهاد بینالمللی است که بر بهبود کیفیت هوا در شهرهای آسیایی تمرکز دارد، جایی که بالاترین میزان سطح آلودگی هوا را در میان در جهان دارد. این سازمان با دولتها، مشاغل و جوامع برای اجرای راه حلهای حمل و نقل پایدار، کاهش انتشار گازهای گلخانهای صنعتی و ترویج انرژی پاک، همکاری میکند. تلاشهای این سازمان، منجر به بهبود قابلتوجه کیفیت هوا در شهرهایی مانند مانیل، بانکوک و پکن شده است و میلیونها نفر از اقدامات این سازمان سود میبرند.
اتحاد جهانی برای اجاقهای آشپزی تمیز
«اتحاد جهانی برای اجاقهای آشپزی تمیز» یک سازمان مردمنهاد بینالمللی است که با ترویج فنآوریهای آشپزی پاک در کشورهای در حال توسعه به مبارزه با آلودگی هوای داخل خانه میپردازد. کار آنها به میلیونها خانوار کمک کرده تا بهجای استفاده از سوختهای فسیلی سنتی به جایگزینهای پاکتری مانند LPG، اجاقهای خورشیدی و اجاقهای بهبودیافته روی آورند. این ابتکار نه تنها کیفیت هوای داخل خانه را در کشورهای هدف بهبود بخشیده است، بلکه جنگل زدایی و انتشار کربن را نیز، در آن مناطق کاهش داده است.
پروژههای پایش کیفیت هوای صندوق دفاع از محیط زیست
«صندوق دفاع از محیط زیست» (EDF) در استفاده از فناوریهای پیشرفته برای پایش کیفیت هوا پیشگام بوده است. این سازمان بینالمللی پروژههای را در شهرهای اوکلند، آمریکا و لندن انجام داده که در آن دادههای دقیق و زمان واقعی سطوح آلودگی هوا را ارائه میکند. این سازمان توانسته است در شکلدهی سیاستهای کیفیت هوا و بهبود آگاهی عمومی در مورد مسائل آلودگی هوا نیز در کشورهای مختلف مؤثر باشد.
کمپین فراسوی زغال سنگ باشگاه سیرا
«کمپین فراسوی زغال سنگ باشگاه سیرا» یکی از موفقترین کمپینهای زیست محیطی در آمریکا استکه توسط یک سازمان مردمنهاد به نام «باشگاه سیرا» ابداع شده است. این سازمان برای تعطیلی صدها نیروگاه زغال سنگ و جایگزینی آنها با منابع انرژی تجدیدپذیر کمپینی را راهاندازی کرد که بسیار فراگیر شده و منجر به کاهش قابل توجه آلودگی هوا، انتشار گازهای گلخانهای و بهبود سلامت عمومی و پایداری محیطی در برخی از شهرهای آمریکا شده است.
سخن آخر
آلودگی هوا موضوعی پیچیده و چندوجهی است، اما سازمانهای مردمنهاد گامهای مهمی در رفع مبارزه علیه آن برداشتهاند. این سازمانها از طریق حمایت، آموزش، ابتکارات مردمی و تغییر سیاست، مسئولیت هوای پاک تر و سیاره ای سالم تر را بر عهده دارند. با این حال، مبارزه با آلودگی هوا مستلزم مشارکت همه و بیشتر دولت است که میتواند با حمایت از سازمانهای مردمنهاد در کنار اتخاذ شیوههای پایدار و حمایت از تغییر، نقش خود را در تضمین آیندهای پاکتر و امنتر برای همه ایفا کند.
منابع:
دیدگاه خود را بنویسید