به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، شصت‌وچهارمین نشست «یک چای، یک تجربه» عصر دوشنبه، 29 مردادماه با حضور دکتر سیما رئیسی؛ مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار و جمعی از مدیران و اعضای برخی از مؤسسات خیریه و سمن‌ها در سالن جلسات آکادمی خیر ایران برگزار شد.

 «آوای روشنایی بهار» چگونه متولد شد

 دکتر رئیسی در این نشست با بیان اینکه از بچگی بیماریِ ژنتیکیِ آب‌سیاه یا گلوکوم داشتم و دیر تشخیص داده شد، گفت: در سال ۱۳۸۵ در اوج جوانی و ورود به دانشگاه، به علت فشار چشم نابینا شدم. بعد از آن در رشته علوم سیاسی در دانشگاه آزاد در زاهدان قبول شدم و در همین رشته فوق لیسانس گرفتم. در سال ۱۳۹۹ در رشته علوم سیاسی، گرایش جامعه‌شناسی از دانشگاه آزاد تهران دکترا گرفتم. در مورد نابینایان و زنانی که دچار آسیب‌های اجتماعی بودند، دغدغه داشتنم. خانواده به ویژه پدر و مادرم همیشه حمایتگرم بودند. دغدغه‌هایم و همچنین حمایت‌های والدینم باعث شد که به حوزه خیریه ورود پیدا کنم تا بتوانم به نوعی به افراد جامعه کمک کنم. 

  وی با اشاره به تاسیس مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی در سال ۱۳97 خاطرنشان کرد: با توجه به کمبود امکانات استان به خاطر حل مشکلات شخصی در حوزه آموزش و یادگیری به چندین خیریه زنگ ‌زدم. برخی از مدیران همین مؤسسات مثل آقای شایسته؛ مدیر مؤسسه توانگران در شیراز مرا به سمت راه‌اندازی خیریه سوق دادند. در مسیر اتفاقات خوبی افتاد. به عنوان مثال پدرم تهران بود و به من زنگ زد و گفت: «کسی می‌خواهد کاری ماندگار انجام دهد.» گفتم: «جایی برای ما اجاره کند که کار آموزش را شروع کنیم.» در عرض دو هفته جایی را پیدا کردیم و آن خیّر دو سال اجاره آن مکان را داد تا اینکه از دنیا رفت.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار با بیان اینکه در حوزۀ سوادآموزی، کارآفرینی، اشتغال و مشاوره‌های فردی و گروهی معلولان و زنان خودسرپرست کار می‌کنیم، بیان کرد: خدمات ما به این گونه است که توانمندی ایجاد می‌کنیم تا فرد احساس کند ناتوان نیست. اگر حرکت باشد، مسیر باز می‌شود. اوایل تاسیس مؤسسه کار را با خانمی که مدرک سیکل داشت، شروع کردم و سپس یک خانم دانشجو به ما اضافه شد. الان با حدود 10 نفر کار می‌کنم که همگی لیسانس دارند و حقوق ثابت می‌گیرند. اوایل کار سختی‌های زیادی بود اما مسیر خود به خود باز می‌شود به شرط اینکه هدف و انگیزه داشته باشیم.

مهمترین چالش‌های مؤسسات خیریه در استان سیستان و بلوچستان

 دکتر رئیسی در مورد وضعیت مؤسسات خیریه در چابهار اظهار داشت: مؤسسه‌داری واقعا سخت است. باید هم جذب و تأمین مالی انجام دهید، هم کارفرمایی کنید و هم قدرت ارتباطاتتان را بالا ببرید. اکثر مؤسسات در استان ما ایزوله هستند و فردی کار می‌کنند و یا برخی از آن‌ها هیئت‌مدیره‌های صوری دارند. وضعیت مؤسسات در چابهار قابل تعریف نیست. خیریه‌ها باید بدانند مؤسسه‌داری در چند سال اول بی اجر و مزد است. چالش‌ها بر سر راه ما هم زیاد بود. هر کسی از پس این کار بر نمی‌آید.

  وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برخی می‌گویند سیستان و بلوچستان از کار خیر اشباع شده است و برخی می‌گویند که کار خیر خاصی در این استان انجام نشده است، گفت: کار خیر انجام شده است، زیاد هم انجام شده است اما هدفمند و منسجم و با بازدهی بالا نبوده است. سیستان و بلوچستان زیرساخت می‌خواهد. ما متاسفانه زیرساخت نداریم. باید زیرساخت آموزشی، حرفه‌ای و مهارتی وجود داشته باشد که بتواند توانمندسازی ایجاد کند و شکل زندگی مردم را تغییر دهد، نه اینکه صرفاً بسته‌های ارزاق توزیع شود.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار ادامه داد: ما در مؤسسه، از خیرین درخواست ارزاق نمی‌کنیم بلکه از خیرین می‌خواهیم در بخش مهارت‌آموزی قسمتی مثل آموزش و اشتغال‌زایی را برعهده گیرند. اگر بچه‌های خیّر تهران در این مسیر توانمندسازی قرار گیرند و با هدف پیش روند، کارشان اثرگذار خواهد بود. اگر کار فقط توزیع ارزاق و امثالهم باشد، باعث ایجاد فرهنگی بد می‌شود. به عنوان مثال دهیارِ یک روستا ممکن است ۵۰ درصد ارزاق را بردارد و بقیه‌اش را به آشنایان دهد.

 کار خیر باید سیستماتیک شود

  دکتر رئیسی در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت مدرسه‌های زیاد در سیستان بلوچستان فایده داشته و زمینه ادامه تحصیل را فراهم کرده است یا خیر، گفت: بخشی از این مسئله به مسئولان ارتباط دارد؛ مسئولان باید برای تأمین معلم و منابع انسانی مدارس تلاش کنند، همچنین برای آمایش سرزمینی و اینکه کدام مناطق نیاز واقعی به مدرسه دارند، برنامه‌ریزی داشته باشند. در برخی مناطق هرچه مدرسه درست کنید، تغییر بیشتر صورت می‌گیرد. از طرفی کار خیر باید سیستماتیک شود و خیرین به مؤسساتی وصل شوند و خودشان خانه و مدرسه نسازند.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار یادآور شد: به عنوان مثال مرحوم حسین علیمرادی، مدیرعامل سابق مؤسسه «دست یاری» با مدرسه‌سازی در دشتیاری، این منطقه را تغییر داد. خیلی از دانش‌آموزانی که امید قبولی در دانشگاه نداشتند، در دانشگاه قبول شدند. مدرسه‌سازی راهی برای تغییر منطقه است. هرچند این کار ساماندهی جغرافیایی می‌خواهد، مثلاً هر چند روستا یک مدرسه می‌خواهد نه اینکه فله‌ای مدرسه ساخته شود.

  این بانوی اهل تسنن در پاسخ به این سؤال که آیا در سیستان و بلوچستان در زمینه کمک‌های خیرین نگاه فرقه‌ای وجود دارد یا خیر، بیان کرد: من چنین چیزی ندیدم. خیرین واقعاً این نگاه را نداشتند و با نگاه باز کار می‌کنند. ما، چه اهل تشیع و چه اهل تسنن، از نظر ملیت یکی هستیم و در یک ساختار قرار داریم. 

 ماموریت ما توانمندسازی معلولان و زنان سرپرست‌خانوار است

  مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار در مورد هدف این مؤسسه اظهار داشت: ماموریت ما توانمندسازی افرادی است که دارای معلولیت هستند. جامعه هدف ما نابینایان، ناشنوایان و معلولان جسمی حرکتی و زنان سرپرست‌خانوار است. کمک می‌کنیم توانمندسازی برای آن‌ها اتفاق بیفتد و به استقلال فردی و اقتصادی برسند. مؤسسه ما دنبال تغییرات در زندگی اجتماعی این افراد است.

 رئیسی با بیان اینکه عمده کارهای ما خانواده‌محور است، عنوان کرد: اگر مادر یا پدری معلولیت داشته باشد، ما فرزندان آن خانواده را توانمند می‌کنیم. مؤسسه به این نگاه می‌کند اگر فردی که بالای ۱۴، ۱۵ سال است، توانایی کار و یادگیری دارد در یکی از بخش‌ها توانمند شود. معیارسنجی برای سواد و مهارت فرد صورت می‌گیرد تا یک سری فعالیت‌ها را در پیش بگیرد. ما از لحاظ روحی هم به افراد کمک می‌کنیم.

 وی در مورد افقی که برای مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار در نظر دارد، اظهار داشت: آن نقطه برای من، ساختن یک ساختمان برای افراد دارای معلولیت و زنان خودسرپرست در سیستان و بلوچستان است. باید در سیستان و بلوچستان نقطه قوت شویم و حتی این کار حتی فراتر از استان پیش ببریم. مسئله دوم این است که بتوانیم بعد از ۱۰ سال در کنار مؤسسات خیریه تهران و پا به پای آن‌ها برای جامعه هدف خود، کمک باشیم. باید بتوانیم شرایطی فراهم کنیم که افرادی که الان آموزش در مؤسسه ما آموزش می‌بینند، در آینده در همین مؤسسه کار کنند و خودِ آن‌ها موسسه را بگردانند.

 مشکلات یک دختر بلوچ نسبت به سایر دخترها بیشتر است

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار با اشاره به اینکه در حال حاضر ساختمان مؤسسه اجاره‌ای است، تصریح کرد: ما یک زمین خریدم و قرار است مؤسساتی مثل رعد الغدیر برای ساخت به ما کمک کنند. ما زیر نظر مؤسسه رعد الغدیر تهران و شعبۀ آن در استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌شویم.

 رئیسی در پاسخ به این سؤال که آیا برای حضور بانوان در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی در سیستان و بلوچستان محدودیت وجود دارد یا خیر، بیان کرد: فضا برای ما محدودتر است و محدودیت وجود دارد. به عنوان یک دختر بلوچ برای تحصیل، مشکلاتم ۱۰ برابر فرد عادی بود. یک دختر بلوچ مشکلاتش نسبت به دختر تهرانی و دیگر شهرها بیشتر است. خوشبختانه زنان ما اعتماد به نفس و توانشان نسبت به قبل افزایش یافته است.

 وی ادامه داد: درصد قبولی دختران ما در سیستان و بلوچستان در دانشگاه افزایش یافته است و پزشکان زن زیادی در سیستان و بلوچستان داریم. اگر دیدگاه مردان تغییر کند، دیدگاه زنان هم تغییر می‌کند. رؤسای برخی سازمان‌ها مانند رئیس آموزش و پرورش نیکشهر و مدیرعامل منطقه آزاد چابهار خانم هستند. دو فرماندار زن در سیستان و بلوچستان داریم. اگر زمینه فراهم شود، خانم‌ها کمتر از مردان بلوچ حرکت نمی‌کنند.

 کمک‌های احساسی باعث شکل‌گیری فرهنگ فقر می‌شود

  دکتر رئیسی در پاسخ به پرسش یکی از حضار که آیا با نظر برخی که می‌گویند کمک‌های خیرین در سیستان و بلوچستان، برخی را تنبل می‌کند، موافقید یا خیر، گفت: بله چابهار یکی از اقتصادی‌ترین شهرهای ایران است که دریای آزاد و ظرفیت توریستی دارد. متاسفانه مردم آموزش ندیدند و هنوز به مؤسسات اعتماد ندارند و فکر می‌کنند که باید خودشان مستقیم به همسایه خود کمک کنند. ما در حال فرهنگ‌سازی هستیم که افراد کمک‌ها را از طریق مؤسسات انجام دهند. سعی می‌کنیم فرهنگی ایجاد کنیم که این اتفاق رخ دهد.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار در پاسخ به این سؤال که آیا در فروش و بازاریابی پیشنهادی به خیریه‌ها دارید، اظهار داشت: خودمان در این زمینه مشکل داریم و پذیرایی پیشنهادات و نظرات هستیم.

  وی در پاسخ به این سؤال که موافقید کارها در سیستان و بلوچستان با توجه به جلوه‌های فقر در این استان، بیشتر احساسی است، بیان کرد: بله، همینطور است. این کمک‌های احساسی باعث شکل‌گیری فرهنگی بد در برخی مناطق شده است و مردم متوقع هستند که خیرین باید به آن‌ها کمک کنند. زیرساخت‌ها باید عوض شود نه اینکه صرفاً کمک‌های بی‌هدف و احساسی انجام شود. اگر افراد به سمت توانمندسازی و اشتغال‌زایی پیش روند، خودشان می‌توانند خود را توانمند ‌کنند.

 برگزاری کلاس‌های مختلف هنری برای توانمندسازی جامعه هدف

 رئیسی در پاسخ به پرسش یکی از حضار درباره تعداد افراد تحت پوشش و خدمات ارائه شده در خیریۀ آوای روشنایی چابهار، اظهار داشت: مؤسسه ما در بهمن ۱۳۹۷ تاسیس شد و مجوز خود را از بهزیستی گرفتیم. ۱۰۰۰ نفر تحت پوشش داریم. برای معلولان بر اساس توانمندی و مهارتی که می‌توانند یاد گیرند، به طور مجزا برنامه‌های مختلف داریم. درجه اول سواد آموزشی را در نظر داریم. سال تحصیلی ما از تیر ماه شروع می‌شود تا اردیبهشت. ما افراد را در آموزش و پرورش ثبت‌نام می‌کنیم و آن‌ها امتحان پایه ششم و نهم را می‌دهند و کارنامه هم از طرف خود آموزش و پرورش داده می‌شود. 

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار ادامه داد: مسئله دیگر آموزش حرفه‌آموزی و مهارت‌آموزی است. کلاس‌های مختلف مانند بلوچی‌دوزی، قلاب‌دوزی و زهدوزی داریم. کارگاه زهدوزی یا همان گلدوزی ماشینی با حدود هفت نفر داریم. آموزش ۲۰ تا ۳۰ روزه برای هر فرد داریم. کارگاه خیاطی داریم و پذیرش لباس کار و مانتو می‌گیریم. البته این کارگاه هنوز قوی نشده است و داریم افرادی را ساماندهی می‌کنیم که به ما کمک می‌کنند. ما در بخش‌ صنایع دستی، سوزن‌دوزی را داریم که سفارش می‌گیریم و بچه‌ها کار را انجام می‌دهند.

 وی با بیان اینکه حمایت ما همه‌جانبه است، عنوان کرد: ما آموزش‌هایی داریم که افراد بتوانند در زندگی نقشی موثر داشته باشند. مشاوره‌های فردی و گروهی هم داریم. سه، چهار سال است که آموزش رشته فن بیان و گویندگی را با مربیگری خانم مهدی زاده در مؤسسه داریم. اردوهای تفریحی و زیارتی را داریم. دختری ناشنوا داشتیم که نزد ما آموزش دید و الان مستقل است و خیاطی می‌کند. حداقل ۲۰۰ نفر را تحت آموزش سوادآموزی و حرفه‌های مختلف قرار دادیم.

 از هر 10 آموزش‌دیده در مؤسسه ما سه، چهار نفر مشغول به کار شدند

  رئیسی تصریح کرد: از هر ۱۰ نفر آموزش‌دیده در مؤسسه آوای روشنایی چابهار، سه، چهار نفر مشغول به کار شدند. آقای آتشک (مدیرعامل رعد الغدیر) چند کامپیوتر در اختیار ما قرار داد و دوره‌های کامپیوتر را برگزار می‌کنیم. همچنین کلاس موسیقی داریم. برای نابینایان نیز به طور ویژه بحث سوادآموزی داریم چون آموزش خط بریل در منطقه کم است. برای نابینایان آموزش جهت‌یابی و توانمندسازی را در نظر گرفتیم.

 مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار بیان کرد: مدیران مؤسسات حاضر در این نشست در صورت تمایل، می‌توانند برای ارتقای کارها به ما کمک کنند. دوست داریم در کنار ما باشند و همراهی و همیاری کنیم که ما هم بتوانیم ساختارهایی ایجاد کنیم و برای جامعه هدف اثربخشی بیشتری داشته باشیم.

  سؤل دیگر درباره این بود که آیا خانم رئیسی با نوجه به رشته تحصیلی خود علاقمند هست در آینده نماینده مجلس شود که وی در پاسخ گفت: من در دانشگاه آزاد چابهار مدرس هستم و ترمی چهار تا شش واحد دارم. به خاطر انگیزش در بخش دانشجویی، تدریس می‌کنم. قبلا در حوزه سیاست فعالیت داشتم و کارهای سیاسی و اجتماعی انجام می‌دادم. مدتی است که کارهای سیاسی را کنار گذاشتم. در مناظره‌های مردان بلوچ در بحث انتخابات شورای شهر، نمایندگان مجلس و ریاست جمهوری کنار پدرم می‌نشستم و گوش می‌دادم.

 به خاطر دوری از حاشیه‌ها وارد مسائل سیاسی نشدم

 دکتر رئیسی ادامه داد: خانواده‌ای سیاسی و اجتماعی دارم. خیلی اوقات از طرف اساتید و افراد دیگر به من پیشنهاد شد که برای شورای شهر ثبت نام کنم. پدرم را یکی، دو سال پیش از دست دادم. پدرم حامی من بود و دوست داشت از حاشیه‌ها دور باشم. من به خاطر پدرم وارد مسائل سیاسی نشدم تا چهارچوب را از دست ندهم اما در بحث تغییرات زندگی مردم، پای کار هستم.

 وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر استفاده از امکانات منطقه و سازمان‌هایی که در آن وجود دارند، بیان کرد: کارخانه سیمان منطقه در خرید یکی، دو کامپیوتر به ما کمک کرد. آنقدر ساختار اداری سخت است که برای گرفتن یک وسیله از سازمان‌ها باید ۶ ماه پیگیری کنیم. شیلات و اداره مناطق آزاد هم با ما همکاری داشتند. به هر حال پول گرفتن از دولت کار سختی است.

 بر اساس این گزارش، مهناز مهدوی‌زاده؛ مددکار و مدرس که با مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار همکاری دارد، اظهار داشت: من در این مؤسسه مدرس فن بیان و برخی از کارهای هنری هستم. خانم رئیسی باعث افتخار جامعه به ویژه زنان و دختران هستند. ایشان کارهای بسیاری می‌کند که شاید علنی نباشد. از مهمترین کارهای ایشان در مؤسسه، استعدادیابی هست. هر کسی که به مؤسسه می‌آید استعدادیابی می‌شود و با این کار، آینده فرد بهتر خواهد شد.

مهم‌ترین کار خانم رئیسی استعدایابی و دادن اعتماد به نفس است

 مهدوی‌زاده ادامه داد: خانم رئیسی حتی دنبال مدرسه شبانه‌روزی برای بچه‌های بازمانده از تحصیل هست. افراد نابینا از نظر شنیداری بسیار قوی و توانمند هستند. یکی از کارهای خانم دکتر رئیسی دادن اعتماد به نفس است به بچه‌های نابیناست که آنچه باید را بشنوند یعنی آنچه که برای آینده آن‌ها سازنده است را بشنوند. در واقع یک صافی هوشمندانه در مؤسسه دارد، انجام می‌شود.

  دکتر رئیسی در پایان ضمن تشکر از آکادمی خیر ایران اظهار داشت: ان‌شاءالله ما مؤسسات در کنار هم می‌توانیم دست هم را بگیریم تا برای افرادی که در سیستان و بلوچستان و هر جای این کشور هستند، اتفاقات خوبی رقم بخورد. 

در پایان این نشست؛ هدیه‌ای معنوی از سوی آکادمی خیر ایران به دکتر سیما رئیسی؛ مدیرعامل مؤسسۀ خیریۀ آوای روشنایی چابهار اهدا شد.

 گزارش از مریم داوری