به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، شصتمین نشست «یک چای، یک تجربه» عصر دوشنبه، یکم‌ مردادماه با حضور علیرضا آتشک؛ مدیرعامل «شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه» و جمعی از مدیران و اعضای برخی از مؤسسات خیریه و سمن‌ها در سالن جلسات آکادمی خیر ایران برگزار شد. گفتنی است آتشک مدیرعامل مؤسسه نیکوکاری رعدالغدیر است اما حضورش در این جلسه به منظور تبیین اهداف و فعالیت‌های شبکه ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه بود.

 آتشک در ابتدای سخنان خود و در پاسخ به این پرسش که شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه در چه سالی، توسط چه افرادی و با چه اهدافی تأسیس شده است؟ بیان کرد: اولاً خیلی خوشحالم که در خدمت شما هستم و به دوستان بنیاد آلاء تبریک می‌گویم. فکر می‌کنم برگزاری این برنامۀ «یک چای یک تجربه» جزء کارهای ماندگار در حوزۀ خیریه است و تقریباً دارد به یک پاتوق زیبا برای اهل فعالیت‌های اجتماعی و کار خیر تبدیل می‌شود. قبل از کرونا به خاطر دارم که در ساختمان قبلی بنیاد آلاء که در خیابان گیشا بود این کار کلید خورد و چقدر هم اتفاق خوبی است و بازخوردهای خوبی دارد.

 برای نام ایران گرد هم آمده‌ایم

 وی در ادامه افزود: ما همه باهم برای نام ایران گرد هم آمده‌ایم و قطعاً تک‌تک افراد حاضر در این جلسه به چیزی بیش از خودشان فکر می‌کنند. وقتی سر چهارراه و پشت چراغ قرمز هستید و آن کودک کاری که پشت شیشۀ ماشین شما می‌آید و می‌خواهد یک جنسی را به شما عرضه کند را می‌بینید یا با فردی مواجه می‌شوید که دارای معلولیت است و سال‌ها در خانه قرار دارد و نیازمند بازگشت به بستر اجتماع است یا بیماران صعب‌العلاج یا عزیزانی که دارای آسیب‌های اجتماعی هستند را مشاهده می‌کنید و به آن‌ها توجه می‌کنید یعنی دغدغه‌مند هستید؛ زیرا خیلی از آدم‌ها به راحتی از کنار این‌ها رد می‌شوند.

 آتشک گفت: کسانی که در سازمان‌های مردم‌نهاد کار می‌کنند یک جملۀ طلایی از «ایثار خدادادی» که از مدرسان این حوزه است به یادگار دارند که می‌گوید: این قبیل افرادِ دغدغه‌مند، یک درصدِ طلایی جامعه هستند؛ یعنی شما یک درصدِ آدم‌حسابی‌هایی هستید که وقتی در جامعه با این مسائل مواجه می‌شوید نمی‌گویید به من چه و از کنارش عبور نمی‌کنید. اگر می‌گفتید به من چه، الآن در این جلسه حاضر نبودید. بنابراین از این جهت، دیدن دوستان حاضر در جلسه همواره برای من پُر از اتفاقات خوب و پر از انرژی بوده است.

 شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه چگونه شکل گرفت؟

 مدیرعامل شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه بیان کرد: شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه جزء اولین شبکه‌هایی است که در کشور شکل گرفت. تقریباً 12 سال قبل بود که تعدادی از سازمان‌های مردم‌نهادِ دغدغه‌مند که حدود هشت سازمان بودند دور هم جمع شدند و اولین جلسات خودشان را هم در اتاق بازرگانی ایران برگزار می‌کردند که از جملۀ آن‌ها مؤسسۀ خیریه ابرار و مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد بودند و این توضیحات و اطلاعات در سایت مؤسسه نیز نوشته شده است. اما هدف این بود که سازمان‌های مردم‌نهاد در تعامل با حاکمیت صدای واحدی داشته باشند، شبکه‌سازی بین اعضا صورت بگیرد و توانمندسازی میان سازمان‌های مردم‌نهاد به وجود آید.

 وی در ادامه تصریح کرد: بنابراین این افراد در ابتدا کارشان را آغاز کردند و کم‌کم همان اعضایی که از خود سازمان‌های مردم‌نهاد بودند و برخی از دیگر افراد خیراندیش، ساختمانی را در خیابان پاکستان برای دفتر شبکه خریداری کردند. البته نکتۀ مهم این است که خیلی‌ها در زمینۀ تعامل و همکاری بهتر شده‌اند، چه‌اینکه گاهی اوقات رقابت وجود داشت. به هر تقدیر این عزیزان آپارتمانی را به عنوان دفتر شبکۀ ملی آماده کردند و هرکدام نیز مبلغ یک بخش آن را پرداخت کردند و دفتر اصلی شبکه در آن‌جا قرار گرفت. همچنین سرکار خانم فیروزه صابر یکی از فعالین اجتماعی به عنوان اولین مدیرعامل شبکۀ ملی بود که فعالیت‌های بسیار شاخص و ارزشمندی را انجام داد و برای تثبیت جایگاه مدنی شبکۀ ملی فعالیت کرد. آقای مهندس درمان و آقای کسا نیز زحمات فراوانی کشیدند.

 آتشک گفت: شبکۀ ملی، یکی از معدود مجموعه‌های عضومحور است. یکسری مؤسسات خیریه داریم که هیئت‌امنایی دارند و از طریق آن هیئت‌امنا که ممکن است سال‌های سال تغییری نکند، یک هیئت‌مدیره و در نهایت یک مدیرعامل انتخاب می‌شود. اما شبکۀ ملی از دموکرات‌ترین مجموعه‌های مردم‌نهاد محسوب می‌شود که عضوپذیر است؛ یعنی همۀ اعضایی که به شبکه اضافه می‌شوند با شرایطی که در شورای عضویت وجود دارد پذیرفته می‌شوند، حق عضویت را پرداخت می‌کنند و می‌توانند رأی بدهند. پس از اینکه رأی می‌دهند نیز می‌توانند در هیئت‌مدیره و در شورای مرکزی مدیرعامل بشوند و این چرخه دموکراتیک یکی از افتخارات شبکۀ ملی است.

 شرایط عضویت خیریه‌ها در شبکۀ ملی

 وی در پاسخ به این پرسش که شرایط عضویت خیریه‌ها در این تشکل چیست؟ بیان کرد: این اطلاعات را می‌دهم اما دوست دارم یک مقدار ماهوی‌تر دربارۀ شبکه ملی و ضرورت آن صحبت کنیم که اصلاً چرا شبکۀ ملی باید وجود داشته باشد. سپس باید به یک موضوع روز که درگیر آن هستیم اشاره کنم که اتفاق جالبی است که رئیس جمهور منتخب رقم زده‌اند. 

 آتشک گفت: هرکسی که دو سال از عضویتش گذشته باشد و یک مجوز از مبانی چهارگانۀ صدور مجوز یعنی وزارت کشور، سازمان بهزیستی، ناجا و وزارت ورزش داشته باشد، می‌تواند درخواستش را در سامانۀ شبکۀ ملی ثبت کند. یعنی اگر بروند و در سایت، عبارت شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری را سرچ کنند، یک بخش به نام عضویت را پیدا خواهند کرد. آن‌ها اسامی‌شان را در آن‌جا ثبت می‌کنند و مدارک را بارگذاری می‌کنند و بلافاصله آقای جهانی، مسئول دفتر شبکه و ارتباط با اعضا، با آن‌ها تماس می‌گیرد و اطلاعات را کامل می‌کند. هر دو هفته یکبار و هر هفته براساس تعداد شرکت‌کنندگان، کمیته‌ای متشکل از دو عضو هیئت‌مدیره شبکۀ ملی، مدیرعامل و دبیر این کارگروه تشکیل می‌شود که به صورت آنلاین یا حضوری است و اطلاعات را می‌گیرند و صحبت می‌کنند.

 وی در ادامه افزود: برای ما مهم است این عضوی که وارد می‌شود کاملاً یک نهاد مدنی باشد؛ یعنی وابستگی سیاسی، حزبی یا اقتصادی به یک نهاد دولتی نداشته باشد و این اعضا براساس جریان، فرایند و مصاحبه‌ای که وجود دارد احصا می‌شوند و سپس از آن‌ها دعوت به عمل می‌آید. اما اگر این شرایط را نداشته باشند و مثلاً مؤسسه‌ای باشد که یکسال از تأسیس آن گذشته باشد، ما آن را به عنوان یک عضو غیررسمی دعوت می‌کنیم اما عضو رسمی که حق رأی داشته باشد باید این شرایط را داشته باشد؛ به اینصورت که دو سال از تأسیس آن گذشته باشد، مجوزش مشکلی نداشته باشد و سالانه مبلغ پنج میلیون تومان را به عنوان حق عضویت پرداخت کند. اعضای رسمی در شورای مرکزی و در مجامع می‌توانند با حق رأی شرکت و هیئت‌مدیره را انتخاب کنند. در حال حاضر 230 عضو از سراسر کشور اعم از سازمان‌های مردم‌نهاد قدیمی و معتبر کشور تا مؤسساتی که در شهرهای دیگر هستند عضویت دارند. 

 خیریه‌ها و صدای رسایی که نیست

 مدیرعامل شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه تصریح کرد: ما چند مأموریت اصلی داریم. نکتۀ اولی که باید به آن اشاره کنم این است که نزدیک به 30 هزار مؤسسۀ خیریه در کشور وجود دارد. حدود 9 هزار مؤسسه مجوزش را از سازمان بهزیستی گرفته است. همچنین مجوز 11 هزار مرکز نیکوکاری را کمیتۀ امداد داده است و بقیه را هم وزارت کشور و مراجع دیگر صادر کرده‌اند. اما این خیلی بد است که 30 هزار مؤسسه به اندازۀ یک صنف طلافروشان تهران صدای رسا ندارند. 30 هزار مؤسسه خیریه در کشور هستند که یک‌سوم مدارس این کشور را می‌سازند. بیشترین اتفاقات عام‌المنفعه را در کشور مؤسسات خیریه رقم می‌زنند. همچنین سیل و زلزله که می‌آید مؤسسات خیریه پای کار هستند. از طرفی اگر یکی از مؤسسات خیریه بنام کشور که همه آن را می‌شناسند تعطیل شود، 45 هزار کودک سرطانی روی دست وزارت بهداشت می‌مانند. افزون بر این‌ها، اگر یک مؤسسه خیریه در گوشۀ تهران بسته شود، نزدیک به 800 زن و مرد کارتن‌خواب باید در جامعه رها بشوند. یا اگر یکی از این مؤسساتی که در حوزۀ کودکان کار فعالیت می‌کند تعطیل بشود نزدیک به هزارودو کودک کار سرگردان خواهند شد.

 آتشک گفت: این خدمت اجتماعی را کجای دنیا می‌دهند؟ من در سال 1397 به نمایندگی از یک مؤسسۀ خیریه در یک برنامه که در کشور فرانسه برگزار می‌شد شرکت کردم. وقتی از موضوعیت فعالیت‌ها و مأموریت‌های سازمان مردم‌نهاد برای مسئولینی که در آن جشنوراه حضور داشتند صحبت کردم، تعجب می‌کردند و می‌گفتند خیریه‌های شما مگر دولت هستند که این همه خدمت ارائه می‌کنند؟ بعد به کنایه به ما می‌گفتند شما که نفت دارید، پس دولت شما چه کار می‌کند؟

 وی در ادامه تصریح کرد: بنابراین شما ببینید که با وجود تحریم‌های مختلف، چه کسی و کدام نهاد دولتی در این کشور می‌تواند این حجم از خدمات را ارائه دهد. ما بخش سوم جامعه هستیم؛ یعنی بخش حاکمیت، دولت و قوای سه‌گانه یک بخش هستند، یک بخش نیز بخش خصوصی است که پارلمان آن می‌شود اتاق بازرگانی ایران و یک بخش هم ما هستیم اما تا الان بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم. من گاهی اوقات وقتی می‌خواهم در مورد این موضوع صحبت کنم اشکم درمی‌آید. 30 هزار مؤسسۀ خیریه، ده‌ها هزار فعالیت و صدها خدمت را شاهد هستیم و شرایط به گونه‌ای است که هشتاد درصد کار بهزیستی را مؤسسات خیریه انجام می‌دهند، اما رئیس بهزیستی را چه کسی انتخاب می‌کند؟ اصلاً شما رئیس بهزیستی را در این دو، سه سال دیده‌اید؟ من که یکی از فعالین اجتماعی هستم ندیده‌ام و به نظر می‌رسد اجتماعی‌ترین سازمان کشور افسردگی دارد. ما باید یکدیگر را ببینیم و تعامل کنیم.

 آتشک بیان کرد: منظورم این است که این توان و قدرت و جایگاه مطالبه‌گری ما در حاکمیت نیست و این ضعف ما است که به هم اعتماد نداریم. من از سن 22 سالگی تا الان که 45 سال سن دارم در این حوزه فعالیت کرده‌ام. شرایط در این سال‌ها اینطور بوده که در هر جلسه و برنامه‌ای که بودم، یک خیریه آمده و از خودش تعریف کرده یا با دیگری رقابت کرده است. ما یکجا نتوانسته‌ایم محکم بایستیم و بگوییم حق ما این است. یکجا نیامده‌ایم بگوییم که قدرت مطالبه‌گری در عقبۀ اجتماعی و در سرمایۀ اجتماعی است. بنابراین شبکۀ ملی برای مؤسسات خیریه است. من گاهی اوقات برای عضویت تبلیغ می‌کنم اما اینطور تصور می‌شود که دنبال آن پنج میلیون حق عضویت سالانه‌ هستیم. البته آن را هم باید بدهند و همه صنف‌ها باید بدهند، ولی شما ببینید اگر ما قدرت داشته باشیم و به جای 230 عضو، 500 مجموعه پشت یک مدیرعامل باشند، آن مدیرعامل می‌تواند برود و جلوی وزیر کار بنشیند و بگوید رئیس سازمان بهزیستی باید از میان این چند نفر انتخاب شود. 

 وی در ادامه افزود: همچنین این مدیرعامل می‌تواند به وزارت کشور برود و بگوید آقای معاون اجتماعی وزارت کشور که صدور مجوزها را دارید و سه سال یک خیریه را اذیت می‌کنید و مجوز نمی‌دهید، چندین‌بار باید یک مجموعه‌ای بیاید برای کار خیر و شما باید اذیت کنید؟ چطور باید یک شورایی را بگذارید که از تعداد چهارده عضوش، 10 عضو از دولت باشند و اسمش هم شورای توسعۀ ملی سازمان‌های مردم‌نهاد باشد؟ یعنی شورایی تشکیل شده است که ما توسعه پیدا کنیم و برای ما تصمیم بگیرد، بعد 10 عضو از آن‌طرف و چهار عضو از سازمان‌های مردم‌نهاد هستند که نحوۀ انتخاب آن چهار عضور نیز بماند. چرا نمی‌توانیم برویم و از حقمان دفاع کنیم؟ برای اینکه پارلمان و باهم نیستیم و شبکه‌ای عمل نمی‌کنیم. دفاع از این حق ضرورت تشکیل شبکه ملی است.

 آتشک گفت: یک اتفاقی در سپهر سیاسی کشور افتاده‌ است و آن اینکه پس از قهر بسیاری از مردم با صندوق‌های رأی، یک رئیس جمهوری آمده است و حرف‌های تازه‌ای می‌زند که شاید در رسانه‌ها هم دیده باشید. در این 45 سال نزدیکان دولتی که انتخابات را برنده می‌شد، گعده‌های سیاسی و اجتماعی تشکیل می‌دادند و چند نفر را برای وزارت انتخاب می‌کردند و اگر رئیس جمهور جدید نمی‌آمد، همان حلقه بسته که دارند امور را اداره می‌کنند و وضع کشور این است، دوباره فعالیتشان ادامه می‌یافت. اما رئیس جمهور جدید یک اتفاق جالبی را رقم زده که مربوط به نحوۀ انتخاب اعضای کابینه است. البته من آدم سیاسی‌ای نیستم اما حرفی اگر درست باشد آن را می‌گویم.

 وی در ادامه افزود: آقای رئیس جمهور در روز شنبه، 450 نفر از نخبگان و فعالان و متخصصان حوزه‌های مختلف اجتماعی را در سالن اجلاس سران دعوت کرده بودند که ما هم حضور داشتیم. اکنون نیز پنج کارگروه برای انتخاب اعضای کابینه شکل گرفته است. رئیس جمهور منتخب تنها کسی بود که وعده نداد و گفت با کارشناسی کار می‌کنم. هرکدام از این کارگروه‌ها بین 15 تا 24 نفر عضو دارد که این‌ها باید سه تا پنج نفر را به عنوان وزیر یک وزارتخانه پیشنهاد بدهند. بنده نیز یکی از اعضای کارگروه تعیین وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستم که تقریباً تاسوعا و عاشورا هم مشغول بودیم؛ چون رئیس جمهور باید هرچه زودتر کابینه را انتخاب کند.

 بعد از سال‌ها صدای دفاع از اقلیت به گوش می‌رسد

 آتشک گفت: اما نکتۀ مهم این اتفاق خوبی است که افتاده است. سال‌ها بود که نشنیده بودم یک نفر بگوید می‌خواهد از حقوق اقلیت دفاع کند یا قانون جامع معلولان را عملی کند. همچنین نشنیده بودم که یک نفر بگویم می‌خواهد از سازمان‌های مردم‌نهاد مشاور انتخاب کند. اما حداقل دستاورد این رویه دربارۀ وزارت رفاه این بوده که تاکنون 33 رزومه برای ما آمده است که از شخصیت‌های مختلف هستند و در رسانه‌ها هم بعضاً مطرح شده‌اند. در کمیتۀ انتخاب، پنج نفر از سازمان‌های مردم‌نهاد حضور دارند و بنده به عنوان نمایندۀ شبکۀ ملی به همراه چهار نفر دیگر حضور داریم.

 مدیرعامل شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه بیان کرد: جالب اینکه برای اولین‌بار است که سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند مطالبه‌گری کنند. کسی قبلاً نمی‌آمد در مورد حوزۀ سازمان بهزیستی یا در مورد موضوعات مربوط به کودکان کار یا زنان سرپرست خانواده حرف بزند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارتخانه‌ای است که 11 درصد از بودجۀ کشور آن‌جا است. 75 میلیون یارانه‌بگیر دارد و 57 وظیفه بر عهده‌اش گذاشته‌اند. فقط شستا و صندوق‌های فولاد و صندوق‌های مختلف این وزارتخانه میلیاردها تومان گردش مالی دارد. وجود ما پنج نفر موجب شده این عزیزانی که برنامه ارائه می‌دهند، یکی از پُررنگ‌ترین قسمت برنامه‌هایشان سازمان‌های مردم‌نهاد باشد.

 وی تصریح کرد: ما تاکنون 33 رزومه را رصد کرده‌ایم و بعد از تک‌تک این اعضا که داوطلب بودند برنامۀ چهار‌صفحه‌ای خواسته‌ایم و بعد از آن‌ها برای توضیحات حضوری دعوت کرده‌ایم. اینکه من از کف جامعۀ مدنی جلوی یک وزیر بنشینم و خواسته‌های این جامعه مدنی را مطرح کنم، یک اتفاق خوبی است که باید بگویم: دم پزشکیان گرم. شنبه 450 نفر در سالن اجلاس سران بودیم، اما آقای دکتر پزشکیان ما را قسم داد و از همه میثاق گرفت که کسی پارتی‌بازی نکند و کسی رأی‌خریدن نداشته باشد. این یک کار مردم‌سالارانه و علمی است. یعنی شما نمی‌آیید به صورت گعده‌ای کابینه را انتخاب کنید. دکتر ظریف هم رویه‌شان اینطور است که اگر کمیته‌ای لابی‌بازی دربیارود، بلافاصله ردشان می‌کنند و چنین اتفاقی هم افتاد. پس یک اتفاق خوب مدنی در کشور افتاده است که جای تقدیر دارد. قطعاً نقدهای زیادی هم هست اما به هر حال فقط قطاری که حرکت نمی‌کند را با سنگ نمی‌زنند اما این فضای باز سیاسی ایجاد شده است.

 سازمان‌های مردم‌نهاد سرمایۀ اجتماعی می‌سازند

 آتشک در ادامه افزود: یک نکته مهم دیگر اینکه این یک کار بُرد بُرد است. ما از نداشتن سرمایۀ اجتماعی ضرر کرده‌ایم. سرمایۀ اجتماعی حاصل چیست؟ حاصل اعتماد عمومی است. توسط چه کسی ایجاد می‌شود؟ توسط حلقه‌های میانی جامعه. این حلقه‌های میانی جامعه نیز سازمان‌های مردم‌نهادند. حالا یک نگاهی می‌آید و می‌خواهد خالص‌سازی کند اما ایران برای همه است. وقتی 450 نفر از اهل سنت و از جامعۀ مدنی و از وزرای سابق با نگاه‌های مختلف پشت یک رئیس جمهور درمی‌آیند، یک سرمایۀ اجتماعی است. ایجاد این سرمایۀ اجتماعی یک کار بُرد بُرد است و برای کشور امنیت اجتماعی تولید می‌کند و اقتصاد ما را رونق می‌دهد.

 وی با اشاره اهمیت مطالبه‌گری گفت: شأنیت ما مطالبه‌گری است. سازمان‌های مردم‌نهاد، غیرسیاسی، غیر‌دولتی و غیر‌انتفاعی هستند، اما نمی‌توانند خودشان را به نفهمیدن بزنند. همۀ ما کنار یک رودخانه خروشان پُرآشوب نشسته‌ایم و اگر یک کسی بالای رودخانه سیاست‌های غلطی داشته باشد با مشکل مواجه می‌شویم. ما باید یکبار برویم به سرچشمه و آن‌جا را درست کنیم. من به عنوان مدیرعامل شبکه ملی حدود یک سال است که 11 بار به نهادهای مربوطه رفته‌ام و گفته‌ام آقای مدیرعامل فلان نهاد، این موسسه دارد خدمت می‌کند، چرا در آن را می‌بندید؟ یا گفته‌ام آقای مدیرعامل فلان‌جا، این مؤسسه به این تعداد بچه دارد کمک می‌کند، چرا به خاطر اختلاف سیاسی یا اختلاف سلیقه دارید درش را می‌بندید. آقای رئیس فلان سازمان، چرا نگاه امنیتی دارید؟ این آدم آمده به تو کمک کند و بازوی دولت باشد، آیا باید با او اینطور برخورد شود؟ بنابراین وقت من صرف این امور می‌شود. 

 وی در ادامه بیان کرد: نگاه بعضی‌ها اینطور است که انگار ما می‌خواهیم انقلاب مخملی کنیم. ما ایرانی هستیم. شما بیایید و بروید به سرچشمه و در انتخاب آدمی که می‌خواهد رئیس سازمان بهزیستی یا معاون رفاه وزارت کار یا مدیرکل آسیب‌های اجتماعی بشود، بررسی کنید تا آدم‌هایی بشوند که جامعۀ مدنی و سازمان‌های مردم‌نهاد را درک کنند. این سیاسی‌بازی نیست، این مطالبه گری است. بنابراین سازمان‌های مردم‌نهاد باید در این عرصه‌ها حضور داشته باشند و نقش ایفا کنند. البته این کار خیلی ظرافت دارد و نباید با لابی‌گری کار را خراب کرد. ما شخص‌پرست نیستیم، بلکه از برنامه حمایت می‌کنیم. هرجا هم اشتباهی بود چه آقای پزشکیان یا هرکسی باشد ما مطالبه‌گری می‌کنیم.

 نحوۀ تعامل با مؤسسات خیریه و سیاست‌گذاران

 آتشک در پاسخ به این پرسش که تجربۀ زیسته شما در زمینۀ تعامل توأمان با مؤسسات خیریه و نهادهای سیاست‌گذار در بدنۀ حاکمیت چیست؟ گفت: در ابتدا باید بگویم که تا زمانی که خودمان نخواهیم و قدرتمند نشویم، نمی‌توانیم حرف قوی بزنیم. قبل از اینکه این سؤال را جواب بدهم دوست دارم این را مخاطبین بدانند که امروز شبکۀ ملی بستری است و حالا من در خدمت دوستان هستم و بعداً افراد دیگر می‌آیند اما بیاییم و یک صنف قوی بشویم. اگر این کار را بکنیم نیاز نیست من بروم و مطالبه کنم، بلکه سیاست‌گذران سراغ ما می‌آیند. شما فکر کنید اگر 500 سازمان یکی باشند و کار اجتماعی بکنند چه خواهد شد. بنابراین تنها هستیم. یکی از دغدغه‌های من این است که چرا مؤسسات عضو شبکه ملی نمی‌شوند و از منافعی که برای همه است بهره‌مند نمی‌شوند. در شبکه ملی، جاده‌ساز و پیش‌برندۀ کارهای عمومی هستیم؛ مانند محله‌ای که هرکسی خانۀ خودش را می‌سازد، اما باید عوارضی هم به شهرداری بدهد و یک بخشی وجود دارد که ما آن هستیم که در واقع کارهایی که شما نمی‌توانید بکنید را می‌کنیم.

 مدیرعامل شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه تصریح کرد: در حال حاضر آمده‌اند و به سپرده‌های مالی خیریه‌ها مالیات بسته‌اند. تک‌تک افراد در مؤسسه‌های خیریه که نمی‌توانند بروند و این موضوعات را پیگیری کنند و من به عنوان نماینده باید بروم. اما چه زمانی می‌توانم قوی عمل کنم؟ زمانی که عقبه‌ام قوی باشد که مانند رأی دادن است. اگر رئیس جمهور 30 درصدی داشته باشیم خوب است یا رئیس جمهوری که با یک مشارکتی بالا آمده است؟ بنابراین این نکات خیلی مهم هستند.

 آتشک در ادامه بیان کرد: اما در مورد تعاملاتی که از آن پرسش شد باید بگویم که برخی اوقات ایراداتی از ما وجود دارد. مؤسسه‌ای آمده، کار کرده اما صورت‌های مالی‌اش را رد نکرده و بعد با مشکل مواجه شده است. این مؤسسه وقتی کاری را بلد نیست نباید وارد آن شود. یا مثلاً مؤسسه‌ای آمده اساسنامه را خوانده و امضا کرده اما بعد می‌خواهد کار سیاسی هم بکند. من هم جای جمهوری اسلامی باشم جلوی او را می‌گیرم. بالأخره این مؤسسه هم در این اتمسفر دارد زندگی می‌کند. ما هم به این ساختار حکمرانی نقد داریم، اما مؤسسه‌‌ای که در اساسنامه‌اش اعتقاد به قانون اساسی قید شده است، نمی‌تواند نقش اپوزوسیون بازی کنید. البته از این موارد خیلی کم داشته‌ایم و شاید یکی دو مورد بوده‌اند.

 وی تصریح کرد: اما در زمینۀ تعامل گاهی اوقات هم اینطور است که کج‌سلیقگی‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده؛ مثلاً سازمانی با یک مدیرعامل زاویۀ سیاسی داشته است و مانع خیر کثیری شده است. ما رفته‌ایم و مطالبه‌گری کرده‌ایم و توانسته‌ایم از طریق تعاملات مشکل را حل کنیم. اما این هم نیاز دارد که اعضا حمایت کنند. ما به عنوان نمایندگان شبکۀ ملی هر چقدر از حمایت اعضا برخوردار باشیم؛ یعنی بیایند و در کارگروه‌های مختلف مشارکت کنند با قدرت بیشتری می‌توانیم کار را انجام بدهیم.

 آتشک گفت: ساختار کشور به همین صورت است و مسئولین هم از همین مردم هستند و اگر کسی هم خطا کند یک ساختار حاکمیتی بالادستی وجوددارد و می‌توان منازعه کرد، اما برخی افراد خیلی اوقات داد‌وبیداد می‌کنند، با هوچی‌گری نمی‌شود کار را پیش برد، بلکه مطالبه‌گری روش دارد که عبارت از تولید محتوا، رسانه‌سازی، بیان مطالبه و مذاکره است. بنابراین مطالبه‌گری چهار مرحلۀ اثرگذار دارد و یک چیز علمی است. طرف می‌آید دادوبیداد می‌کند اما اینطور نمی‌شود کار را پیش برد. اگر می‌خواهید طرحی در مجلس تصویب کنید اول یک تولید محتوا داشته باشید و بعد بروید و چند نماینده را ببینید.

 وی در ادامه افزود: برای یک موضوعی می‌خواستیم در مجلس برای معلولین کاری بکنیم. آمدیم و شناسایی کردیم و دیدیم 30 نفر از نمایندگان مجلس فرزند معلول دارند. من در خانه‌های چند نفر از آن‌ها رفتم که دردآشنا بودند و آن‌ها را کنار کشیدم و توجیه کردم و بعد خواسته را ارائه دادم و بعد هم در صحن علنی مطرح شد و به نتیجه رسید. ما حتی با مسئولان نظارتی هم تعامل کرده‌ایم. مثلاً طرف نمایندۀ وزارت اطلاعات یا دیگر دستگاه‌های نظارتی بوده است که با او گفت‌وگو کرده‌ایم و توضیح داده‌ایم. برخی چیزها را نیز آن‌ها گفته‌اند و ما قانع شده‌ایم. 

 وضعیت شبکه‌ها در فضای سیاسی فعلی کشور

 آتشک در پاسخ به این پرسش‌ها که آیا در حال حاضر در فضای سیاست‌گذاری کشور شبکه‌ها دیده شده‌اند؟ و شما پیشنهادی دارید که شبکه‌ها در سیاست‌گذاری‌های کشور پُررنگ‌تر دیده شوند؟ بیان کرد: به نظرم در دولت قبل واقعاً اجازه نمی‌دادند؛ یعنی حتی آخرین مجوزی که می‌خواستیم بگیریم هم برخوردشان اینطور بود که از اسم شبکه هم ابا داشتند. یک نگاهی وجود داشت که شبکه را مخالف امنیت می‌دیدند اما دولت جدید در دستور کار شورای انتقالی، به جد و به صراحت آورده است که در انتخاب کابینه آقای رئیس جمهور، حتماً نمایندگانی از سازمان‌های مردم‌نهاد و نمایندگانی از شبکه‌های خیر حضور داشته باشند. در این دولت این موضوع به صورت علنی مطرح شده است. همچنین شبکۀ ایتام و معلولین را هم در کشور داریم و پیشنهاد من این است که خود این شبکه‌ها باید باهم شبکه‌ای شوند؛ مانند اتاق بازرگانی که اصناف مختلف در آن هستند. بُرد در اتحاد و در سرکوب مَنیّت است. اینکه حتماً من باید رئیس باشم را باید رها کنیم تا بتوانیم به آن جامعۀ هدف کف خیابان خدمت بیشتری ارائه کنیم.

 وی در پاسخ به این پرسش که شما در بحث تدوین پیش‌نویس قانون جامع تشکل‌های اجتماعی آیا نسبت به بحث شبکه‌های ملی پیگیری خاص یا بحث خاصی داشته‌اید یا خیر؟ تصریح کرد: این یکی از اتفاقات خوبی بود که تیم مدیریتی قبلی شبکه خیلی زحمت کشیدند و آقای دکتر درمان، آقای معینی و دوستان مرکز پژوهش‌های مجلس تلاش‌های داشتند. البته ما انتقادات زیادی هم داشته‌ایم و طی یک نامه دوازده‌بندی برای مجلس انتقاداتی را نوشتم اما با دو حادثه مواجه شدیم؛ یکی بحث سانحه‌ای بود که برای رئیس جمهور وقت اتفاق افتاد و موجب تعویق خیلی از موضوعات شد و یکی هم تغییر مجلس بود که امیدواریم نمایندگان مستقر بشوند و مراسم تنفیذ و تحلیف هم تمام بشود تا این موضوعات را بتوانیم پیگیری کنیم. البته دفتر آقای دکتر قالیباف همراه است و خود رئیس مجلس نیز فردی است که این امور را پیگیری می‌کند و حالا در کشور اتفاق خوب این است که دو رئیس قوه داریم که واقعاً ان‌جی‌اویی هستند.

 همراهی خوب رئیس مجلس با مردم‌نهادها

 آتشک بیان کرد: آقای قالیباف در این حوزه فوق‌العاده با سازمان‌های مردم‌نهاد همراه است و حتی فردی را در دفترش برای پیگیری مطالبات ان‌جی‌اوها دارد و خود آقای دکتر هم با نگاه باز موضوعات را می‌بیند. من فکر می‌کنم سپهر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران خیلی امیدبخش است و امیدوارم 50 درصد دیگر را هم که رأی نداده‌اند پای کار ایران بیاوریم تا حال همه خوب بشود.

 مدیرعامل شبکۀ ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه در بخش دیگری از سخنان خود به مهم‌ترین فعالیت‌هایی که در یک سال گذشته در شبکه ملی انجام شده اشاره کرد و گفت: از جمله مهم‌ترین کارهایی که در شبکه ملی انجام شده اینکه ساختار حاکمیت‌شرکتی شبکه، برنامه پایداری شبکه و بحث استراتژی‌ تدوین‌شده برای شبکه را داشتیم. همچنین جایگزینی تیم جدید با تیم قبلی را داشتیم و سپس برنامه‌های دیگری هم داشتیم که افزایش تعداد اعضا از 170 عضو ظرف این یکسال به 230 عضو است؛ یعنی 60 عضو به ما اضافه شدند. تشکیل دو سه کارگروه فعال هم داشته‌ایم که در حوزۀ پیگیری قانون بودند و دستاوردهایی هم داشتند که می‌توان آن را در شبکه ملی و کانال‌هایی که وجود دارد مشاهده کرد. افزون بر این‌ها، بحث شبکه‌سازی بین اعضا مطرح است. برای نمونه هر سال چند ان‌جی‌او به سیستان و بلوچستان می‌روند و به نیازمندان لوازم‌التحریر می‌دهند اما ممکن است یک نفر از چند ان‌جی‌او لوازم‌التحریر دریافت کند. اما دوستان برای حل این مشکل جلساتی داشته‌اند تا تقسیماتی طوری باشد که اثرگذاری بیشتری داشته باشد. بنابراین شبکه‌سازی بین اعضا را داریم.

 وی در ادامه افزود: گروه کودکان در حوزۀ کودکان کار خودشان را شناخته‌اند و به جای رقابت با یکدیگر تعامل دارند. گروه‌های دیگر نیز به همین صورت هستند. تعاملی میان گروه‌ها وجود دارد و نگاهشان این است که چرخ را دوباره اختراع نمی‌کنند، بلکه به انتقال تجربیات می‌پردازند که یکی از دستاوردهای این یک سال است. برای این موضوع چندین برنامه داشته‌ایم. همچنین ترویج کار خیر و بنیان گذاشتن تقدیر از سازمان‌های مردم‌نهاد را داشته‌ایم که در اتاق بازرگانی برای اولین‌بار از 14 پیشکسوت امر خیر تقدیر شد. سپس دیدیم که سازمان‌های دیگر نیز به تبع ورود پیدا کردند.

 آتشک تصریح کرد: یکی دیگر از اقدامات خوب اینکه ما اعتقاد داریم با اعضای شبکه نباید رقابت کنیم؛ یعنی مثلاً اگر یک مجموعه‌ای مانند آلاء وجود دارد و به خوبی در زمینۀ آموزش کوتاه‌مدت فعالیت می‌کند ما نباید در آن وارد شویم بلکه باید به دنبال خلأها باشیم. برای نمونه یکی از این خلأها آموزش مدیران سازمان‌های مردم‌نهاد در یک دورۀ با کیفیتِ بلندمدت است که بتوانند مدرکی بگیرند و ما این مشکل را حل کنیم. خیلی از مؤسسات خیریه دکتر یا مهندس هستند و خیریه تأسیس می‌کنند و میلیاردها تومان هزینه می‌کنند، اما فکر می‌کنند خودشان هم می‌توانند آن را اداره کنند، در صورتی که مدیریت در سازمان‌های مردم‌نهاد یک علم است. در کشوری مانند هلند 20 درصد اشتغال بخش اجتماعی در سازمان‌های مردم‌نهاد است.

 وی در انتهای صحبت‌های خود گفت: ما باید برای اولین‌بار استاد شاخص حوزۀ برندینگ را در کلاس آورده‌ایم و هفتۀ آینده نیز دکتر اولیایی که در حوزۀ معماری سازمانی جزو افراد شاخص ایران است می‌آیند. 40 نفر از سراسر کشور در این دورۀ آموزشی بلندمدت شرکت کرده‌اند و در حوزه‌های مختلف یک بستۀ آموزشی با سرفصل‌های مشخص آماده کرده‌ایم که دورۀ دومش نیز فکر می‌کنم آخر مرداد آغاز شود. این کار را بنیاد گذاشته‌ایم و به محض اینکه ببینیم یکی از ان‌جی‌اوها می‌تواند بهتر از ما این روند را ادامه بدهد، کنار می‌رویم؛ چون کار ما نباید تصدی‌گری باشد، بلکه دیدیم این موضوع در کشور جایش خالی است و به آن پرداختیم. این‌ها دستاوردهایی بوده که به دست آمده است. برخی موارد مختلف نیز در حوزۀ قانون و تعامل با ادارۀ مالیات است که امیدوارم سازمان‌های مردم نهاد به زودی نتایجش را ببینند.