گزارش «آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد» در مورد بحران انسانی غزه منتشر شد
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، «آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد: آنروا» (UNRWA) در روزهای گذشته صدوهشتاد و چهارمین گزارش خود را در مورد بحران انسانی در نوار غزه و کرانه باختری منتشر کرده است و بر اساس این گزارش، نوار غزه موج گرمای بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند که اکنون به بحران انسانی دیگری برای مردمان این سرزمین را به وجود آورده است. دمای بی‌سابقه از ۴۰ درجه سانتیگراد (یا ۱۰۴ درجه فارنهایت) فراتر رفته است. کم‌آبی بدن به دلیل محدودیت شدید آب موجود، رو به افزایش است. در غزه، افزایش دما، وضعیت وخیم انسانی را که از قبل هم وخیم بود، بدتر می‌کند. کودکان ساعت‌ها زیر آفتاب به دنبال آب و غذا می‌گردند، زیرا کمبود‌ها باعث افزایش سطح کم‌آبی و سوءتغذیه می‌شوند.
سازمان بهداشت جهانی هشدار داده است که شرایط بهداشت عمومی در غزه فاجعه‌بار است، بیمارستان‌ها بسیار فراتر از ظرفیت خود فعالیت می‌کنند و برخی از دارو‌های نجات‌بخش کاملاً موجود نیستند، در حالی که مرگ و میر ناشی از سوءتغذیه و بیماری رو به افزایش است. گروهی از کارشناسان سازمان ملل متحد اظهار داشتند که: کارکنان بهداشت و درمان به طور مداوم هدف قرار گرفته‌اند، بازداشت شده‌اند، شکنجه شده‌اند و اکنون مانند بقیه جمعیت، گرسنگی می‌کشند. و بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، کارکنان بهداشت و درمان به دلیل کمبود غذا و گرسنگی غش کرده‌اند، که نه تنها نقض حق سلامتی خودشان است، بلکه نقضی است که توانایی آنها را برای انجام وظایفشان محدود می‌کند و شرایط مراقبت و بهبودی لازم برای درمان بیمارانشان را به خطر می‌اندازد.
گزارش آنروا در مورد وضعیت کارکنان خط مقدم خود اعلام کرده است که آنان بارها آواره شده‌اند و از نظر روانی تحت فشار هستند و در بسیاری از موارد خودشان ناامنی غذایی حاد را تحمل می‌کنند، در حالی که با فداکاری به کار و خدمت به جامعه ادامه می‌دهند. از زمان آغاز جنگ، کشته شدن نزدیک به ۳۶۰ نفر از اعضای تیم آنروا، تأیید شده است. خدمات بهداشتی در نوار غزه همچنان با چالش‌های عملیاتی، از جمله خسارات گسترده به مراکز درمانی، موانع بر سر راه جابجایی ایمن و محدودیت‌های ورود تجهیزات پزشکی و سوخت، مواجه است. خدمات پزشکی آنروا با کمبود منابع مواجه است. این آژانس تقریباً ۶۰ درصد از دارو‌های ضروری خود را از دست داده است.
این گزارش به ابعاد فجایع و بحران‌های ادامه دار غزه نیز پرداخته است و عنوان می‌دارد حمله دهم آگوست نیرو‌های اسرائیلی به چادر روزنامه‌نگاران در بیرون دروازه اصلی بیمارستان الشفاء در شهر غزه و شهادت شش روزنامه‌نگار و کارمند رسانه‌ای، از جمله چهار کارمند شبکه رسانه‌ای الجزیره، اقدام جنایتکارانه دیگری را رقم زده است. کمیسر کل آژانس آنروا، در این رابطه می‌گوید: روزنامه‌نگاران باید محافظت شوند و رسانه‌های بین‌المللی باید برای حمایت از کار قهرمانانه همکاران فلسطینی خود به غزه بروند. این تنها راه مقابله با اطلاعات نادرست و جلوگیری از تردید در مورد مقیاس جنایات انجام شده در غزه است. دبیرکل سازمان ملل متحد نیز خواستار تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه در مورد این قتل‌های اخیر شد که خطرات شدیدی را که متوجه روزنامه‌نگاران در غزه همچنان با آن مواجه هستند، می‌کند.
هشدار سازمان‌های مردم نهاد
بیش از ۱۰۰ سازمان مردم‌نهاد، بیانیه‌ای صادر کردند و از اسرائیل خواستند که به آنها اجازه دهند برای آوردن کالا‌های حیاتی به غزه وارد شوند، زیرا درخواست‌های این سازمان‌ها به دلیل «عدم اجازه ارائه کمک» رد می‌شود. در این شرایط حتی آژانس‌های سازمان ملل متحد نیز همچون آنروا بیش از پنج ماه است که (از ۲ مارس ۲۰۲۵) اجازه ورود هیچ گونه کمک بشردوستانه، از جمله دارو و تجهیزات پزشکی، به غزه را ندارد. تا ۱۳ آگوست، ۸۶.۳ درصد از نوار غزه در منطقه نظامی اسرائیل، تحت دستور آوارگی یا در مواردی که این موارد با هم تداخل دارند، باقی مانده است.
اصرار اسرائیل بر تداوم بحران انسانی در غزه
نیرو‌های اسرائیلی همچنان به بمباران‌های سنگین هوایی، زمینی و دریایی در سراسر نوار غزه ادامه می‌دهند و عملیات زمینی را گسترش می‌دهند که منجر به ده‌ها هزار تلفات گزارش شده، تخریب زیرساخت‌های غیرنظامی و آوارگی گسترده شده است. مردم در شرایط غیرانسانی زندگی می‌کنند و در هر جایی که می‌توانند، از جمله ساختمان‌های آسیب‌دیده یا تخریب‌شده و مناطق باز، به دنبال سرپناه می‌گردند. حملات به افرادی که در مدارس و چادر‌ها پناه گرفته‌اند و همچنین به افرادی که سعی در دسترسی به غذا یا سایر اشکال کمک‌های بشردوستانه دارند، همچنان گزارش می‌شود که منجر به تلفات گسترده، از جمله در میان کودکان، شده است. طبق گزارش وزارت بهداشت غزه، بین ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و ۱۳ آگوست ۲۰۲۵، طبق گفته دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، حداقل ۶۱۷۲۲ فلسطینی در غزه کشته و ۱۵۴۵۲۵ نفر زخمی شده‌اند. همانطور که توسط دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) گزارش شده است، وزارت بهداشت غزه ثبت کرده است که از ۶۰۱۹۹ مورد مرگ و میر شناسایی شده تا ۳۱ ژوئیه، ۲۷۶۰۵ نفر مرد، ۹۷۳۵ نفر زن، ۱۸۴۳۰ نفر کودک و ۴۴۲۹ نفر سالمند بوده‌اند. از زمان شروع جنگ، مرگ نزدیک به ۳۶۰ نفر از اعضای تیم آنروا، تأیید شده است.
ناامنی غذایی
همانطور که توسط دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد گزارش شده است و طبق گزارش خوشه تغذیه، تقریباً ۱۳۰۰۰ مورد جدید پذیرش کودکان برای درمان سوء تغذیه حاد در ژوئیه ۲۰۲۵ ثبت شده است. بیش از ۲۸۰۰ مورد از سوء تغذیه حاد شدید (SAM) (۲۲ درصد) رنج می‌برند. شدیدترین موارد کودکانی که از SAM با عوارض رنج می‌برند و نیاز به بستری شدن و درمان در مراکز تثبیت دارند، نیز افزایش یافته است، به طوری که ۱۲۹ مورد فقط در ژوئیه در مقایسه با ۲۱۵ مورد بین ژانویه و ژوئن وجود داشته است. آخرین یافته‌های آنروا، مبتنی بر اندازه‌گیری دور بازو (MUAC) نشان می‌دهد که سوءتغذیه در شهر غزه به ۲۱.۵ درصد رسیده است، به این معنی که تقریباً از هر پنج کودک خردسال، یک نفر دچار سوءتغذیه است. در ۱۰ آگوست، سازمان نجات کودکان اعلام کرد که مرگ گزارش‌شده ۱۰۰ کودک به دلیل گرسنگی در غزه از اکتبر ۲۰۲۳ «نقطه عطفی ویرانگر است که جهان را شرمسار می‌کند و نیاز به اقدام فوری دارد که مدت‌ها به تعویق افتاده بود» و نشانگر پیامد‌های ویرانگر و بلندمدت سوءتغذیه حاد بر سلامت کودکان است. با حداقل کمک‌های غذایی، مردم غزه، به ویژه آسیب‌پذیرترین آنها، همچنان با گرسنگی و سوءتغذیه مواجه هستند، در حالی که تمام سازوکار‌های مقابله را از کار انداخته‌اند.
سلامت
پاسخ به نیاز‌های بهداشتی در غزه همچنان با چالش‌های عملیاتی شدیدی از جمله خسارات گسترده به مراکز درمانی، کشته شدن کادر پزشکی، موانع تردد ایمن در داخل نوار غزه و محدودیت‌های ورود تجهیزات پزشکی و سوخت حیاتی رو‌به‌رو است. این امر معدود بیمارستان‌های باقی‌مانده را مجبور به سهمیه‌بندی منابع و/یا تعلیق خدمات حیاتی می‌کند. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) گزارش داده است، از ۲ مارس، بیش از پنج ماه است که خدمات مراقبت‌های بهداشتی اولیه آنروا به دلیل ناتوانی در وارد کردن دارو‌های نجات‌بخش و تجهیزات پزشکی، کمبود شدید سوخت و موانع تردد ایمن، به شدت مختل شده است.
در حال حاضر، تقریباً ۶۰ درصد از دارو‌های ضروری (۵۶ مورد از ۹۵ قلم) در این مراکز درمانی موجود نیست، از جمله دارو‌های ضد فشار خون، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی برای بزرگسالان، دارو‌های ضد انگل و مکمل‌های آهن برای کودکان، در حالی که ۱۲ درصد (۱۱ قلم) فقط برای پوشش نیاز‌های یک ماه موجود است. علاوه بر این، طی هفته گذشته، محدودیت منابع سوخت، برخی از مراکز درمانی آنروا، را مجبور کرده است که به جای دو شیفت، یک شیفت کار کنند. کمبود دارو، سوخت و مواد اولیه کنترل عفونت، عواقب مخربی برای مراقبت از بیمار دارد. بیماران مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر (NCD)، از جمله مبتلایان به دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی، به دلیل اتمام موجودی، به طور فزاینده‌ای قادر به دسترسی به درمان تجویز شده خود نیستند که این امر پیامد‌های جدی بر سلامت آنها خواهد داشت.
مدیر بهداشت آنروا، گزارش داده است، به دلیل محاصره طولانی مدت کمک‌ها و اقلام، کمبود شدیدی در دارو‌های نجات‌بخش مانند انسولین وجود دارد. افراد مبتلا به دیابت نوع یک، از جمله کودکان، در غزه، هر روز برای زنده ماندن به انسولین نیاز دارند. حتی وقتی این دارو‌ها در دسترس قرار می‌گیرند، بیماران دیابتی هنوز در معرض خطر هستند، زیرا گاهی اوقات انسولین بیش از حد قوی عمل می‌کند و باعث هیپوگلیسمی، افت قند خون می‌شود که می‌تواند منجر به بیهوشی و حتی مرگ شود. با این حال، تنها با کمی آبمیوه شیرین، آب‌نبات یا شکر، می‌توان به راحتی از آن پیشگیری یا درمان کرد. با این حال، کمبود منابع اولیه، از جمله شکر، میوه یا قیمت‌های گزاف، مانع از توقف عوارض جانبی دارو‌ها می‌شود.
آنروا به طور متوسط هفته‌ای ۱۰۳۰۰ مورد بیماری عفونی گزارش کرده است که به دلیل ازدحام جمعیت، شرایط بهداشتی نامناسب و دسترسی محدود به آب تمیز در حال افزایش است. بین ۴ تا ۱۰ آگوست، ۹۹۱۵ مورد بیماری عفونی شناسایی شد که عفونت‌های حاد تنفسی و اسهال آبکی بیشترین بیماری گزارش شده در تمام مناطق بودند و تعداد فزاینده‌ای از موارد اسهال حاد خونی، به ویژه در منطقه المواسی خان یونس، مشاهده شد. در مجموع ۷۶ مورد سندرم گیلن باره تا ۷ آگوست گزارش شده است که هیچ دارویی برای درمان در دسترس نیست. آنروا هشدار می‌دهد که بدون تجهیزات پزشکی کافی، پاسخ اولیه به مراقبت‌های بهداشتی تضعیف می‌شود و هزاران بیمار مبتلا به بیماری‌های مزمن و مبتلایان به بیماری‌های واگیردار بدون حمایت‌های نجات‌بخش باقی می‌مانند و خطر بحران بهداشت عمومی در مقیاس بزرگ را افزایش می‌دهد.
آوارگی و آوارگی
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل گزارش می‌دهد، بیش از ۸۶ درصد از نوار غزه تا ۱۳ آگوست ۲۰۲۵ در منطقه نظامی اسرائیل، تحت دستور آوارگی یا در مواردی که این دستور‌ها با هم تداخل دارند، باقی مانده است. طبق آخرین گزارش جابجایی جمعیت خوشه مدیریت محل (SMC)، از زمان شکست آتش‌بس در ۱۸ مارس ۲۰۲۵، ۷۸۰۳۵۸ نفر آواره شده‌اند که ۱۲۵۳۰ نفر بین ۲۹ جولای و ۱۲ آگوست آواره شده‌اند که طبق این گزارش، ۶۸ درصد آنها از استان غزه بوده‌اند و بر اساس گزارش سازمان ملل، حداقل ۱.۹ میلیون نفر - یا حدود ۹۰ درصد از جمعیت - در سراسر نوار غزه در طول جنگ آواره شده‌اند. بسیاری از آنها بارها، حدود ۱۰ بار یا بیشتر، آواره شده‌اند. دستور‌های متعدد آوارگی که از زمان فروپاشی آتش‌بس توسط نیرو‌های اسرائیلی صادر شده، افراد بیشتری را مجبور به فرار در جستجوی امنیت کرده است.
با ممنوعیت ورود لوازم سرپناه به غزه به مدت بیش از پنج ماه، چادر‌ها رو به زوال هستند و برای تابستان و گرمای سوزان نامناسب هستند، زیرا اکثر پناهگاه‌ها به مدت شش ماه تا یک سال مورد استفاده قرار گرفته‌اند و به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب و آوارگی مکرر، فرسوده شده‌اند، همانطور که توسط خوشه مدیریت سایت گزارش شده است. برخی از پناهگاه‌ها بر روی آوار یا سازه‌های نیمه سوخته بنا شده‌اند که خطرات ایمنی را به همراه دارند. آنروا که از طریق مدیران سایت و کارکنان خط مقدم خود، همچنان بر حرکت آوارگان و همچنین مکان‌های آوارگی نظارت می‌کند، تخمین می‌زند که بیش از ۹۹۰۰۰ آواره اجباری در 60 پناهگاه‌ها این سازمان و مناطق اطراف آن زندگی می‌کنند و در بازه زمانی بین ۶ تا ۱۲ آگوست، سه دستور جابجایی توسط نیرو‌های اسرائیلی در سراسر نوار غزه صادر شد که ۱۷ تأسیسات آنروا را تحت تأثیر قرار داده است.
پیامد‌های عملیاتی و واکنش بشردوستانه
با وجود مقادیر محدود سوخت ورودی به غزه در طول هفته گذشته، ذخایر سوخت همچنان به شدت پایین است و به طور قابل توجهی توانایی شرکای بشردوستانه را برای ارائه و حفظ خدمات نجات‌بخش، به ویژه موارد مربوط به تأمین آب، تضعیف می‌کند. ذخایر محدود سوخت نیز برای حفظ عملیات سازمان‌های وابسطه به سازمان ملل متحد همچون آنروا، در نوار غزه کافی نیست. بیش از ۱۰۰ سازمان مردم‌نهاد، بیانیه‌ای صادر کردند و از مقامات اسرائیلی خواستند که به آنها اجازه دهند سازمان‌های مردم‌نهاد را برای آوردن کالا‌های حیاتی وارد کنند، زیرا درخواست‌های این سازمان‌ها به دلیل «مجاز نبودن برای ارائه کمک» رد می‌شود، که به قوانین جدید ثبت سازمان‌های مردم‌نهاد بین‌المللی که توسط مقامات اسرائیلی در مارس ۲۰۲۵ وضع شده است، مرتبط است. این محرومیت باعث شده است که بیمارستان‌ها فاقد لوازم اولیه باشند، کودکان، افراد دارای معلولیت و سالمندان از گرسنگی و بیماری‌های قابل پیشگیری جان خود را از دست بدهند و خود امدادگران نیز گرسنه سر کار بروند.
کمیسر کل آنروا بیان کرده است که این سازمان بیش از پنج ماه است که از آوردن کمک به غزه منع شده است. انبار‌های این سازمان در مصر و اردن مملو از مواد غذایی، دارویی و لوازم بهداشتی است که ۶۰۰۰ کامیون را پر می‌کند اما تمام کارکنان بین‌المللی آنروا، از ورود به سرزمین اشغالی فلسطین منع شده‌اند. این امر پس از تصویب دو قانون توسط پارلمان اسرائیل (کنست) در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ ، صورت می‌گیرد که عملیات این سازمان را در سرزمین‌های اشغالی، ممنوع و هرگونه تماس بین مقامات اسرائیلی و آنان را ممنوع می‌کند. مقامات اسرائیلی بیش از شش ماه است که (پایان ژانویه ۲۰۲۵) به کارکنان بین‌المللی آژانس، ویزای ورود نداده‌اند. در همین حال، حدود دوازده هزار پرسنل فلسطینی آنروا در غزه همچنان به ارائه خدمات و کمک به کل جمعیت نیازمند ادامه می‌دهند و در عین حال، هدایت واکنش بشردوستانه جمعی را بر عهده دارند.
سرزمین‌های اشغالی و تداوم بحران‌های انسانی
فاجعه انسانی غزه، با گذشت ۲۰ ماه از جنگ اسرائیل علیه حماس، در حال عمیق‌تر شدن است و طبق برآوردهای سازمان ملل، شرایط تا پایان ماه سپتامبر نزدیک به نیم میلیون نفر را در معرض قحطی قرار می‌دهد. به گفته مقامات بهداشتی غزه، بیش از ۵۷۰۰۰ نفر در این حمله کشته شده‌اند، از جمله بیش از ۵۰۰ نفر در تیراندازی‌های دسته‌جمعی در حالی که به دنبال غذا از مراکز توزیع تحت حمایت بنیاد بشردوستانه غزه تحت حمایت ایالات متحده و اسرائیل بودند. طبق گزارش دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA)، تلفات فلسطینیان تنها به غزه محدود نمی‌شود، در میان بحران فاجعه‌بار غزه اسرائیل به ادامه جنایت‌های خود در نواحی دیگر فلسطین نیز ادامه می‌دهد. بین ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و ۴ آگوست ۲۰۲۵، ۹۹۵ فلسطینی ، (از جمله حداقل ۲۱۰ کودک)، در کرانه باختری اشغالی کشته شدند. از این تعداد، ۱۸۰ فلسطینی، از جمله حداقل ۳۷ کودک، تنها از ابتدای امسال کشته شده‌اند.
گزارش از زهرا میرابیان
منابع:
آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد» (UNRWA)