وقتی کودکان از دریچۀ هنر با طبیعت دیدار می‌کنند
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران به نقل از ایرنا، موزه هنرهای زیبای تایوان با همکاری گالری ملی سنگاپور، نمایشگاهی با عنوان «وقتی هنر با طبیعت دیدار می‌کند» برای نخستین بار ویژه کودکان برگزار کرده اند. آن‌ها از خانواده‌ها خواسته‌اند تا به آینده‌ای پایدار بیندیشند و کودکان را از طریق هنر با این مفاهیم جهان اطراف خود آشنا کنند. موضوعات اصلی این نمایشگاه شامل محیطزیست و بوم‌شناسی است که با هدف بازاندیشی در رابطه میان انسان و طبیعت طراحی شده‌اند.
لین یونگ‌نگ؛ مدیر موزه هنرهای زیبای تایوان می‌گوید: همکاری با نهادهای معتبر بین‌المللی از زمان تأسیس در سال ۲۰۱۹، یکی از راهبردهای اصلی موزه ما بوده است. این مشارکت با گالری ملی سنگاپور حاصل تعهد مشترک به آموزش هنری کودکان است که نخستین بار در یک همایش بین‌المللی در سال ۲۰۲۲ آغاز شد و تاکنون بر پایه اعتماد متقابل گسترش یافته است.
الهام از آب و چشم‌اندازهای آبی
برخی آثار نمایشگاه به مناظر آبی منطقه تایوان می‌پردازند و فرهنگ ارزش به منابع آبی را آموزش می دهند. زل محمود؛ هنرمند سنگاپوری با به‌کارگیری صدا در اثر خود با عنوان «در زیر سکوت، ضربانی هست»، چشم‌اندازی صوتی از دنیای زیر آب خلق کرده است که از مخازن و کانال‌های آبی محلی الهام گرفته شده است.
چن پوآی؛ هنرمند تایوانی با استفاده از عکس‌برداری میدانی از رودخانه داهان، پروژه‌ای آموزشی به نام «آزمایشگاه رودخانه» را ارائه می‌دهد که تغییرات هیدرولوژیکی و نقش انسان را بررسی می‌کند.
هسو ین‌تینگ در اثر خود با عنوان «آنجا که رودخانه جاری‌ست»، با ترکیب صدا، قصه‌گویی و تحقیقات محلی، زندگی بومیان و هم‌زیستی با طبیعت را به کودکان معرفی می‌کند.
تجربه‌های غوطه‌ور در جنگل و زیستگاه‌ها
دیگر هنرمندان شرکت‌کننده با تمرکز بر تنوع زیستی، فضاهایی تعاملی خلق کرده‌اند: «تن زی‌شی» سه گنبد تعاملی به نام «جنگل‌های نادیدنی» طراحی کرده که کودکان را به شناخت زیستگاه‌ها و گونه‌های مختلف راهنمایی می‌کند.
«سو ای شاون» نگارخانه‌ای را در پارک چین‌تان به فضای تخیل و آرامش برای کودکان تبدیل کرده و آن را «جنگل صلح» نامیده است.
برنامه‌های خانواده‌محور و آموزشی
در کنار نمایشگاه، برنامه‌های متنوعی برای والدین و کودکان در نظر گرفته شده است: کارگاه‌های عملی ساخت منسوجات، تورهای آموزشی و پیاده‌روی در طبیعت و نشست‌های داستان‌گویی با کتاب‌های تصویری.
انتقال مفاهیم محیط‌زیستی با زبان هنر یکی از مؤثرترین و ماندگارترین شیوه‌های آموزش و آگاهی‌بخشی است، به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان. هنر می‌تواند مفاهیم پیچیده و گاه انتزاعیِ مربوط به محیطزیست مانند تغییرات اقلیمی، آلودگی، انقراض گونه‌ها یا پایداری را به زبانی ساده، ملموس و احساسی تبدیل کند. از این طریق، مخاطب نه‌تنها اطلاعات دریافت می‌کند، بلکه درگیر و همدل نیز می‌شود.
هنر برخلاف روش‌های خشک آموزشی، مستقیم با احساسات و تخیل انسان ارتباط برقرار می‌کند. برای مثال، دیدن یک نقاشی از حیوانات در حال انقراض یا اجرای نمایشی درباره زباله‌های پلاستیکی در اقیانوس، تأثیری عاطفی و شخصی بر بیننده می‌گذارد که بسیار فراتر از خواندن یک مقاله یا شنیدن آمار است. این تأثیر احساسی، آگاهی را به تعهد و دغدغه‌مندی تبدیل می‌کند.
همچنین، هنر می‌تواند به زبان مشترک بین نسل‌ها، فرهنگ‌ها و طبقات اجتماعی تبدیل شود. مثلاً یک فیلم کوتاه یا نمایش عروسکی درباره صرفه‌جویی در مصرف آب می‌تواند به‌راحتی هم کودک روستایی را تحت تأثیر قرار دهد، هم نوجوان شهری را. این شمول فرهنگی، قدرت نفوذ هنر در انتقال مفاهیم زیست‌محیطی را چند برابر می‌کند.
از سوی دیگر، مشارکت فعال کودکان در خلق آثار هنری با موضوعات محیط‌زیستی مثلاً ساخت کاردستی با مواد بازیافتی یا اجرای نمایش درباره حفاظت از جنگل‌ها باعث می‌شود پیام‌ها به صورت درونی، شخصی و تجربی در ذهن آن‌ها ثبت شود. این یادگیری فعال، عمیق‌تر و ماندگارتر از آموزش‌های صرفاً نظری است.
در مجموع، هنر ابزاری قدرتمند برای پرورش نسلی است که نه‌تنها محیط زیست را می‌شناسد، بلکه با آن ارتباط عاطفی و مسئولانه برقرار می‌کند. این دقیقاً همان هدفی است که آموزش زیست‌محیطی موفق باید به آن دست یابد.
