نشست خبری دومین جشنواره ادبی خیر ایران برگزار و پوستر آن رونمایی شد
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، نشست خبری دومین جشنوارۀ ادبی خیر ایران، یکشنبه ۱۲ مرداد با حضور خبرنگارانی از رسانه‌هایی همچون آنا، پانا، صداوسیما، جام‌جم، انتخاب، رادیوجوان و... در سالن زنده‌یاد قیصر امین‌پور خانۀ شعر و ادبیات برگزار شد. در این نشست خبری، دکتر مهدی توسلی؛ مدیر مرکز فرهنگ نیکوکاری خیر ماندگار به‌عنوان دبیر اجرایی جشنواره، هادی خورشاهیان؛ شاعر و نویسنده در جایگاه دبیر علمی و مهدیه نصیری؛ رئیس دبیرخانه، شرکت‌کنندگان را از چگونگی برگزاری این رویداد آگاه کردند.
دکتر توسلی با بیان این که رسالت مرکز فرهنگ نیکوکاری خیر ماندگار، ترویج نیکوکاری در جامعۀ ایرانی است، مأموریت این مرکز را بر این اصل استوار دانست که از ایده‌ها و خلاقیت‌های حوزه فرهنگ و هنر حمایت کند.
وی افزود: این مرکز تولیدات رسانه‌ای متنوعی از جمله انیمیشن، فیلم کوتاه، مجلۀ چندرسانه‌ای خیر ایران، پایگاه خبری خیر ایران و فصلنامۀ اختصاصی آوای خیر ماندگار را در دستور کار قرار داده است. این فصلنامه با مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رویکردی پرونده‌محور دارد و به‌صورت ویژه مباحث نیکوکاری را بررسی می‌کند.
مدیر مرکز فرهنگ نیکوکاری خیر ماندگار گفت: شعار محوری مرکز مزبور «هر ایرانی یک نیکوکار» است و بر این باوریم که نیکوکاری مسئولیت اجتماعی هر ایرانی است. هدف ما این است که نیکوکاری به یک شاخص مهم در فرهنگ عمومی ایرانیان بدل شود. در تاریخ و ادبیات کشورمان، همواره مضامین نیکوکاری و نوع‌دوستی مورد توجه بوده و ما نیز بر آنیم تا با بهره‌گیری از ظرفیت هنرمندان و رسانه‌ها، این فرهنگ را گسترش دهیم.
وی تأکید کرد: هنرمندان به‌عنوان سفیران نیکوکاری، نقش مؤثری در جشنواره‌های مختلف نظیر جشنوارۀ ملی عکس نیکوکاری داشته‌اند و در سال آینده، دومین جشنواره نیز برگزار خواهد شد.
توسلی به‌عنوان عضوی از اعضای شورای سیاستگذاری این جشنوارۀ ادبی، اعضای دیگر شورا را نیز معرفی کرد و گفت شورای سیاستگذاری جشنوارۀ ادبی خیر ایران متشکل از قاسم صفایی‌نژاد (مدیر فرهنگی و رسانه‌ای)، مجتبی حاذق (شاعر و معاون آفرینش‌های ادبی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان)، نفیسه مرشدزاده (مدیر نشر اطراف)، مهدی قزلی (مدیر خانۀ شعر و ادبیات)، هادی خورشاهیان (نویسنده و منتقد ادبی) و مهدیه نصیری (رئیس دبیرخانه) است.
وی ادامه داد: از اهداف اصلی جشنواره، گسترش توجه عمومی به مقولۀ نیکوکاری با تکیه بر آثار هنری و ادبی هنرمندان، تبیین مصادیق نوین نیکوکاری (که دامنه‌اش از چهره‌های تاریخی و محلی تا کنش‌های روزمره و ساده اجتماعی است)، ترویج خلاقیت و نوآوری در خیرخواهی و خیررسانی با توجه به تغییرات اجتماعی (مانند نیکوکاری دیجیتال و مسئولیت جمعی)، بازنمایی مصادیق نیکوکاری در فرهنگ (از یاری جوانمردان و پهلوانان تا فعالیت‌های داوطلبانه‌ی عمومی)، تقویت فرهنگ دوستی، مهربانی، حسن هم‌جواری، فعالیت‌های داوطلبانه و تأکید بر نقش نیکوکاری در افزایش تاب‌آوری ملی و آفرینش امید به‌خصوص در شرایط بحران مانند حوادث طبیعی است.
دبیر اجرایی دومین جشنواره ادبی خیر ماندگار اذعان کرد: به دلایل مختلفی چون بلایای طبیعی و غیرطبیعی خوب است تاب‌آوری ملی و امیدآفرینی در جامعه‌مان افزایش یابد تا همدلانه یاری‌گر یکدیگر باشیم. کنشگری در حفاظت از محیط‌زیست، تسهیلگری‌های اجتماعی و آموزشی نظیر معرفی کتاب و سوادآموزی در روستاها، همه از مصادیق کار خیراند.
یکی از مباحث مطروح توسط توسلی، خیرشناسی و آسیب‌شناسی شیوه‌ها و کلیشه‌های نیکوکاری بود. او در این باره گفت: ما با مفهوم مدرسه‌سازی آشناییم، اما به اندازه‌ای که به مدرسه‌سازی توجه شده، به مدرسه‌یاری بها داده نشده است. ممکن است اکنون مدارسی در مناطق محروم کشور ساخته شده باشند که دانش‌آموز ندارند، چرا؟ چون مطالعات جمعیت‌شناختی پیش از ساخت آن انجام نشده است. به‌عنوان مثال، شاید در آن منطقه مهاجرت معکوس رخ داده باشد یا نرخ رشد جمعیت در آنجا بسیار پایین باشد یا به دلیل شرایط اقلیمی و زیست‌محیطی، آن منطقه اکنون خالی از سکنه شده باشد.
وی خاطرنشان کرد: مدرسه‌ای که با نیت خیر اما بدون راهبری عالمانه در مکان‌سنجی ساخته شده، خود به‌مثابه آسیبی جدی در مسیر نیکوکاری است و ما این موارد را در قالب آسیب‌شناسی نیکوکاری بررسی می‌کنیم. واقعیت آن است که به برخی از شیوه‌های خیررسانی، نقدهای جدی وارد است؛ برای مثال، ممکن است در این اقدامات اولویت‌سنجی صورت نگرفته باشد و ندانیم که کدام نیازها در جامعه، در اولویت‌اند و باید به آن‌ها توجه بیشتری شود.
دومین جشنواره ادبی خیر ایران چه آثاری را می‌پذیرد؟
در ادامۀ این نشست، هادی خورشاهیان؛ دبیر علمی جشنواره ادبی خیر ایران گفت: در حوزۀ ادبیات به این فکر می‌کردم که حتی لغت‌نامه‌های فارسی و بیگانه، همگی در مسیر فرهنگ‌سازی نقش مهمی دارند. مصادیق نیکی بسیار گسترده است. یک کار خیر ممکن است برای بانی‌اش نام بیاورد و کاری دیگر مثل کمک به سالمندان خیر.
او با ذکر خاطره‌ای از زن مسافر اظهار کرد: موضوع دیگری هم وجود دارد: افرادی که از سر محبت، ابتدا سلام و احوال‌پرسی می‌کنند، چیزی را به‌اطلاع کسی می‌رسانند و در پایان خداحافظی می‌کنند، نیکوکاراند. ما واقعاً به این رفتارهای ساده نیاز داریم و باید آن‌ها را از یکدیگر بیاموزیم. همین حرکت‌ها تأثیرگذار و ماندگار و شایسته تشکراند.
دبیر علمی دومین جشنواره ادبی خیر ایران افزود: جشنواره فرصت مناسبی است تا به هم یادآوری کنیم که می‌شود موضوعات مختلف را به شکل دسته‌بندی‌شده و زیبا در مسیر نیکوکاری پیش برد. من از زاویه‌ای دیگر هم به موضوع نگاه می‌کنم. فارسی‌سازی فرهنگ و ارتقای زبان فارسی ارتباط مستقیمی با ادبیات دارد، یکی از بهترین قالب‌ها برای تقویت زبان فارسی، همین ادبیات است. در چنین جشنواره‌هایی که محتوای خوبی دارند، از دوستان تقاضا می‌کنم به این بخش توجه ویژه داشته باشند.
این شاعر و نویسنده پرکار اضافه کرد: اکنون این فرصت را داریم که نویسندگان و شاعران روی شعر و داستان تمرکز کنند؛ مخصوصاً نوجوانان که در خدمت آن‌ها خواهیم بود. موضوع جشنواره کاملاً مشخص شده اما اگر موضوع دیگری هم به ذهن کسی برسد، ما راه را نبسته‌ایم و شورای سیاستگذاری جشنواره و تجربیات گذشته، چراغ راهمان است.
عضو شورای سیاستگذاری دومین جشنواره ادبی خیر ایران خاطرنشان کرد: در بخش شعر اهمیتی ندارد که آثار در چه قالبی هستند، اما سروده‌ها باید نوآورانه و خلاقانه باشند تا تجربۀ جدیدی شکل بگیرد. وی ادامه داد: بخش اصلی جشنواره شامل داستان کوتاه (بین ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کلمه)، شعر (اعم از کلاسیک، سپید، نیمایی و ترانه) و خاطره و تجربه‌نگاری (بین ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کلمه) است. همچنین یک بخش ویژه هم برای شعر و داستان کوتاه کودک و نوجوان در نظر گرفته‌ایم که نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان می‌توانند در این بخش شرکت کنند.
گفتنی است رویکرد جشنواره این گونه است که علاوه‌بر آثار امیدآفرین پذیرای آثاری که به مشکلات راه خیر هم اشاره می‌کنند، باشد. همچنین داوران و شورای سیاستگذاری معمولاً پیشنهاد می‌دهند که در جشنواره، افراد حرفه‌ای و صاحب‌نام در کنار تازه‌واردها شرکت کنند تا جریان ادبی قدرتمندتری ایجاد شود. هرچقدر مشارکت گسترده‌تر باشد، جشنواره موفق‌تر خواهد بود.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان؛ یاور جشنواره‌های خیر
مرکز فرهنگ نیکوکاری خیر ماندگار برگزارکننده اصلی جشنواره است، اما این جشنواره در کنار خود حامیانی دارد؛ از جمله کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که همکاری بسیار مؤثری نیز در جشنواره عکس نیکوکاری با این مرکز رقم زده است. در این نشست مجتبی حاذق، هم به عنوان شخصیت حقیقی (شاعر) و هم به عنوان شخصیت حقوقی (مدیر آفرینش‌های ادبی و هنری کانون پرورش فکری) به شورای سیاستگذاری جشنواره کمک می‌رساند.
حاذق سخنش را با شعری آغاز کرد و گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سیاست کلان خود را عبور از تصدیگری و ورود به حوزه‌های فرهنگی، ادبی و هنری در حوزۀ کودک و نوجوان می‌‌بیند و حمایت از رویدادهایی که در سطح ملی و با نگاه ویژه به حوزۀ کودک و نوجوان برگزار می‌شود را وظیفه خود می‌داند. او امیدوار بود که همچون نمایشگاه عکس سال گذشته، در این جشنوارۀ ادبی نیز اتفاقات خوبی رقم بخورد.
جشنواره‌های ادبی نیکوکارانه در جهان
مهدی توسلی در پایان اشاره کرد: بنیاد خیریۀ راهبری آلاء، مرکز فرهنگ نیکوکاری خیر ماندگار (وابسته به بنیاد آلاء)، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، خانۀ شعر و ادبیات، شرکت فرهنگی گردشگری اراضی عباس‌آباد، خانۀ کتاب و ادبیات ایران، شبکه اجتماعی بهخوان و معاونت فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از برگزارکنندگان و حامیان اصلی این جشنواره ادبی‌اند. او ضمن قدردانی از این نهادها گفت: لازم است توجه کنیم که ما در بخش خصوصی و غیرانتفاعی فعالیت می‌کنیم و در این حوزه، با مشارکت اجتماعی سازمان‌ها و نهادهای مردمی، کار را پیش می‌بریم.
او همچنین افزود که برگزاری این جشنواره فقط به کشور ایران محدود نمی‌شود و با جست‌وجو دریافته که جشنواره‌هایی با محوریت تجلیل از نویسندگانِ دارای آثار خاص یا جشنواره‌هایی با موضوع گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و نیز عدالت اجتماعی و صلح، مانند جشنواره برلین برگزار می‌شوند. او اذعان کرد: در سراسر دنیا، مصادیق نیکوکاری با ادبیات برجسته می‌شود و در ادبیات ما نیز ادبیات تعلیمی قلمروی پهناوری دارد.
پاسخ به پرسش خبرنگاران
در پایان نشست، خبرنگاران پرسش‌ها و پیشنهادهای خود را مطرح کردند که در ادامه به گوشه‌ای از پاسخ‌ها و رویکرد راهبران این جشنواره اشاره می‌شود.
جشنوارۀ ادبی خیر ایران تلاش می‌کند که جنبه حرفه‌ای و فنی آثار را حفط کند و مخاطب خود را بیشتر از فعالان حوزۀ فرهنگ و هنر قرار دهد، اما مرکز فرهنگ نیکوکاری همچنان به‌عنوان نماینده بخش اجتماعی و مدنی نقش‌آفرینی و با مجموعه‌ها و شبکه‌های فعال در این حوزه ارتباط برقرار می‌کند تا اطلاع‌رسانی لازم به جامعۀ هدف، یعنی هنرمندان و فعالان اجتماعی، انجام گیرد.
گستره این جشنواره سراسر ایران است و مهلت ارسال آثار به دبیرخانه، در بازه زمانی سه‌ماهه، از ۱۵ مرداد تا ۱۵ آبان پیش‌بینی شده است تا هنرمندان و نویسندگان فرصت کافی برای خلق اثر داشته باشند. آیین اختتامیه در آذر ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد. علاوه‌بر آن آثاری که به صورت رسمی چاپ نشده و صرفاً در فضای مجازی انتشار داده شده‌اند نیز قابلیت بررسی در این جشنواره را دارند.
در دورۀ اول این جشنواره، کارگاه‌های شعرخوانی در چند استان کشور از جمله قم، کرمان و مشهد برگزار شده است. همچنین در جشنواره عکس، کارگاه‌های آموزشی در مناطقی که حتی ممکن است از نظر امکانات محروم قلمداد شوند، مانند جیرفت، کردستان، قزوین، همدان و تهران برگزار شد که با اقبال خوبی مواجه بود؛ حتی برخی کارگاه‌ها طرفدار بیشتری نسبت به تهران داشتند. در دومین جشنواره ادبی نیز کارگاه‌ها، جلسات آموزشی، روایت‌خوانی و شعرخوانی در چند استان کشور برگزار خواهد شد.
توسلی در پاسخ به سؤال خبرنگاری دربارۀ استمرار ترویج نیکوکاری بعد از این جشنواره گفت: ما در مرکز خیرماندگار همان‌طور که در حوزه فرهنگ عمومی کشور فعالیم، زیرساخت‌هایی هم برای خیریه‌ها، انجمن‌ها، کنشگران اجتماعی و داوطلبان فراهم کرده‌ایم تا بتوانند امور خیریه را به شیوه‌ای صحیح‌تر و اثربخش‌تر انجام دهند.برای مثال، آکادمی خیر ایران برای توانمندسازی خیرین آموزش‌های رایگان ارائه می‌کند و فعالیت‌هایی ترتیب می‌دهد تا خیرین بیاموزند چگونه کمپین برگزار کنند، اسناد راهبردی بالادستی تنظیم نمایند، اظهارنامه مالیاتی خود را به درستی پر کنند و... . این آموزش‌ها کاملاً عملی و کاربردی برگزار می‌شوند و تمام بخش‌ها با هم مرتبط‌اند. همچنین موضوعاتی که از دل جشنواره بیرون می‌آید، می‌تواند تأثیرگذار باشد. هدف این است که سمینارها فقط به سخنرانی محدود نمانند، بلکه رویدادها به نتایج عملی منجر شوند و اثرگذاری واقعی داشته باشند.
در پایان این نشست خبری از پوستر دومین جشنواره ادبی خیر ایران رونمایی شد.
گزارش از مهدیه رشیدی