دبیر علمی جشنواره ملی نشان نیکوکاری؛

دومین جشنواره ملی نشان نیکوکاری نسبت به دور اول تغییرات گسترده‌ای داشت؛ از دقیق‌ترشدن شاخص‌ها تا برگزاری کارگاه‌های آموزشی

دومین جشنواره ملی نشان نیکوکاری، با رشد چشمگیر مشارکت مؤسسات خیریه، بازنگری در شیوه‌های ارزیابی و تمرکز پررنگ‌تر بر شفافیت، قانون‌مداری و تقویت مشارکت اجتماعی، گامی تازه در مسیر حرفه‌ای‌سازی نیکوکاری در ایران برداشته است. دکتر محمدمهدی جعفری، دبیر علمی و ارزیابی جشنواره، در گفت‌وگو با خیر ایران از افزایش داوطلبانه حضور نهادهای مردمی، تحول در شاخص‌های ارزیابی و تلاش جشنواره برای ارتقای اعتماد و سرمایه اجتماعی در زیست‌بوم احسان و نیکوکاری کشور می‌گوید.
دومین جشنواره ملی نشان نیکوکاری نسبت به دور اول تغییرات گسترده‌ای داشت؛ از دقیق‌ترشدن شاخص‌ها تا برگزاری کارگاه‌های آموزشی

 به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، دبیرخانه جشنواره ملی نشان نیکوکاری در ادامه سلسله‌ مصاحبه‌هایی که با فعالان اجتماعی و مدیران مرتبط با فعالیت‌های خیریه و مردم‌نهاد و دست اندرکاران جشنواره سامان داده است، به گفت‌وگو با دکتر محمدمهدی جعفری، دبیر علمی و ارزیابی جشنواره و مدیرعامل بنیاد تعالی اجتماعی زندگی پرداخته است. آنچه در ادامه می‌آید، حاصل این گفت‌وگوست:

-تحلیل خودتان را از وضعیت شرکت‌کنندگان در دومین جشنواره ملی نشان نیکوکاری بفرمایید و اینکه احیاناً چه تفاوت‌هایی ما با دور اول جشنواره شاهد هستیم؟

 بحمدالله دومین جشنواره نشان نیکوکاری با اتفاقات خوبی در چند زمینه همراه بوده است. فکر می‌کنم ما رشد خوبی را نسبت به سال گذشته و نسبت به اولین دوره تجربه کرده‌ایم. شاید اولین و مهم‌ترین اتفاقی که در این دوره افتاده، استقبال بسیار خوب مؤسسات نیکوکاری کشور است که در عرصه فعالیت‌های خیریه و عام‌المنفعه از این جشنواره صورت گرفته است. در اولین دوره، با استقبال حدود ۲۰۰۰ مؤسسه در سراسر کشور مواجه بودیم، ولی بحمدالله امسال شاهد رشد بودیم؛ به‌طوری‌که نزدیک به ۳۰۰۰ مؤسسه خیریه در سراسر کشور به‌صورت داوطلبانه در این جشنواره شرکت کردند.

 اتفاق دوم این بود که ما در سال گذشته، مؤسساتی که امکان حضور در این جشنواره را داشتند، صرفاً منوط کرده بودیم به مؤسساتی که از چهار مرجع اصلی مجوز فعالیت دریافت کرده بودند؛ یعنی وزارت کشور، سازمان بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان و فراجا. اما امسال، به دلیل تصمیمی که شورای سیاست‌گذاری جشنواره گرفت، بنا شد که مراکز نیکوکاری کشور که از کمیته امداد مجوز فعالیت گرفته‌اند نیز در یک سطح متفاوتی به این جشنواره بپیوندند. در نتیجه، ما تقریباً با استقبال حدود ۵۰۰۰ مرکز نیکوکاری از سراسر کشور در این جشنواره مواجه بودیم.

 اتفاق دیگر این بود که به دلیل جایگاه بسیار خوبی که جشنواره و این نشان در بین مؤسسات نیکوکاری به دست آورد و عملاً تبدیل شد به یک جشنواره مرجع و یک نشان مرجع در بین مؤسسات خیریه، ما تلاش کردیم در دبیرخانه علمی و ارزیابی، فرایند ارزیابی‌مان را دقیق‌تر و متفاوت‌تر از سال گذشته برنامه‌ریزی کنیم؛ چه در بخش شاخص‌هایی که برای ارزیابی مؤسسات منتخب پیش‌بینی شد و چه در خود فرایند ارزیابی.

 به نظر من، این دو نقطه، از نگاه بنده به‌عنوان کسی که در کمیته علمی و ارزیابی عملاً مسئولیتی را بر عهده داشتم، می‌تواند به‌عنوان دو نقطه شاخص در این جشنواره مورد اشاره قرار بگیرد.

-امسال چند مؤسسه نشان دریافت می‌کنند و چند مؤسسه شایسته تقدیر خواهیم داشت؟

 خدمتتان عرض بکنم که ما در سال گذشته که اولین دوره جشنواره بود، بنایمان بر این بود که جشنواره نشان نیکوکاری هر دو سال یک‌بار برگزار شود؛ لذا تعداد مؤسسات منتخب را در سال اول، تعداد بیشتری پیش‌بینی کردیم. سال گذشته، همان‌طور که می‌دانید، ۲۳ مؤسسه مفتخر به دریافت نشان نیکوکاری شدند و چهار مؤسسه هم شایسته تقدیر شدند، آن هم در یک زمینه خاص.

 با توجه به استقبالی که از جشنواره شد، به نظر رسید که اگر این جشنواره بخواهد جریان‌سازی در جامعه نیکوکاری کشور انجام بدهد، بهتر است به‌صورت سالانه برگزار شود. الزام این تصمیم این بود که تعداد منتخبان را نسبت به نگاه دوسالانه، کمی کمتر در نظر بگیریم. لذا تصمیمی که در شورای سیاست‌گذاری گرفته شد این بود که ما در دومین دوره، حداکثر ۱۰ مؤسسه را به‌عنوان مؤسسه خیریه برتر و مفتخر به دریافت نشان پیش‌بینی کنیم و تعدادی مؤسسه شایسته تقدیر نیز، البته بر اساس همان شاخص‌هایی که دارند فعالیت می‌کنند، معرفی شوند.

 برای مراکز نیکوکاری هم به‌صورت مجزا بنا شد که این مراکز با خودشان مورد مقایسه قرار بگیرند، بر اساس شاخص‌هایی که پیش‌بینی شده و متناسب با الزامات خاص فعالیت مراکز نیکوکاری. در آن بخش هم برخی از مراکز نیکوکاری که از منظر شاخص‌ها در یک تراز قابل قبولی قرار دارند، به‌صورت مجزا مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.

-یکی از تفاوت‌هایی که گویا بین دور دوم و دور اول وجود دارد این است که ما در دوره گذشته ارزیابی استانی داشتیم، اما الان دیگر استان‌ها به‌صورت مجزا ارزیابی نمی‌شوند. لطفاً این موضوع را توضیح می‌دهید؟

 خدمتتان عرض بکنم که سال گذشته ما دو نوع تقسیم‌بندی در میان مؤسساتی که در جشنواره شرکت می‌کردند داشتیم. یک تقسیم‌بندی بر اساس جغرافیای ارائه مجوز فعالیت بود؛ یعنی مؤسساتی که در سطح ملی مجوز فعالیت گرفته بودند، مؤسساتی که در سطح استانی مجوز داشتند و مؤسساتی که در سطح شهرستانی فعالیت می‌کردند.

 موضوع دوم این بود که فعالیت‌هایی که مؤسسات داشتند را نیز تقسیم‌بندی کرده بودیم. برخی از مؤسسات، مؤسساتی بودند که در عرصه‌های خدماتی و حمایتی فعالیت می‌کردند، برخی دیگر مؤسساتی بودند که در زمینه‌های توسعه زیرساخت‌ها، مثل مدرسه‌سازی، راه‌سازی و مسکن‌سازی فعالیت داشتند و یک دسته دیگر هم مؤسساتی بودند که در زمینه توسعه زیست‌بوم احسان و نیکوکاری فعالیت می‌کردند.

 با تجربه‌ای که ما در سال اول داشتیم و بر اساس جمع‌بندی حاصل از همان تجربه میدانی، به این نتیجه رسیدیم که این نوع تقسیم‌بندی‌ها لزوماً تقسیم‌بندی‌های دقیقی نیستند. تجربه میدان به ما نشان داد که مؤسساتی داریم که مجوز فعالیتشان در سطح شهرستانی، استانی یا حتی ملی است، اما لزوماً فعالیت‌هایشان کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از سایر مؤسسات نیست. ما در سال گذشته مؤسساتی داشتیم که مجوز فعالیتشان در سطح استان یا حتی شهرستان بود، اما حجم و کیفیت فعالیت‌هایشان قابل مقایسه با مؤسساتی بود که در سطح ملی فعالیت می‌کردند. لذا به این جمع‌بندی رسیدیم که این تقسیم‌بندی از حیث سطح جغرافیایی مجوز، تقسیم‌بندی مؤثری نیست و بنا شد بر اساس تصمیم شورای سیاست‌گذاری، این نوع تقسیم‌بندی مشخصاً در رده‌بندی اعطای نشان عملاً لحاظ نشود.

 البته این نکته را مدنظر داریم که اقتضائات بومی و جغرافیایی، از جمله اینکه مؤسسات در استان‌های کم‌برخوردار یا برخوردار فعالیت می‌کنند، می‌تواند در نوع و شرایط فعالیت آن‌ها مؤثر باشد. به همین دلیل، این ملاحظات در طراحی شاخص‌ها لحاظ شده است و این موضوع در دومین دوره جشنواره در حال اجراست. در تقسیم‌بندی دوم، یعنی بر اساس حوزه فعالیت مؤسسات نیز، به این دلیل که بسیاری از مؤسساتی که در حوزه‌های زیرساختی فعالیت می‌کنند، عموماً در حوزه‌های خدماتی و حمایتی هم فعال هستند یا بالعکس، به این جمع‌بندی رسیدیم که اساساً نیازی به این تفکیک وجود ندارد.

 بنابراین، امسال حوزه جغرافیایی صرفاً در بررسی شاخص‌ها مدنظر قرار می‌گیرد و در رده‌بندی نهایی و اعطای نشان، این موضوع ملاحظه نخواهد شد. همچنین در بخش حوزه فعالیت نیز، مؤسسات خدماتی ـ حمایتی و مؤسسات فعال در حوزه توسعه زیرساخت به‌صورت مجتمع و در کنار یکدیگر ارزیابی می‌شوند. البته همچنان مقرر شد که مؤسساتی که به‌طور تخصصی در زمینه توسعه زیست‌بوم احسان و نیکوکاری در کشور فعالیت می‌کنند، در یک سطح مجزا مورد توجه و ارزیابی قرار بگیرند.

-شما اشاره کردید که شاخص‌ها و فرایند ارزیابی نسبت به سال گذشته. دقیق‌تر و بهتر شده یکمی راجع به این توضیح بدید که دقیقاً چیکار کردید که بهتر و دقیق‌تر شده است؟

 آن چیزی که امروز ما در کشور با آن مواجه هستیم این است که عموم مؤسسات خیریه ما ــ تأکید می‌کنم عموم ــ تمرکزشان بر ارائه خدمات است. واقعیت این است که نگاه ما بر این است که لزوماً کارکرد یک مؤسسه خیریه نباید صرفاً و منحصر به ارائه خدمات اجتماعی باشد. مؤسسات خیریه، در کنار ارائه خدمات اجتماعی، عملاً یک محمل و یک سازوکار مهم برای افزایش مشارکت اجتماعی هستند.

 ما معمولاً یک مثال را در جلسات خدمت دوستان عرض می‌کنیم؛ اینکه اگر روزی کشور به نقطه‌ای برسد که هیچ مسئله اجتماعی هم وجود نداشته باشد، باز هم ما به نهادهای مردمی و نهادهای اجتماعی نیاز داریم، چراکه این نهادها اساساً محمل مشارکت مردم و بسترساز پویایی جامعه هستند.

 بر همین اساس، ما تلاش کردیم در دومین دوره جشنواره نشان نیکوکاری، در کنار توجه به بستر ارائه خدمات اجتماعی توسط مؤسسات، دو شاخص جدی دیگر را نیز مدنظر قرار بدهیم. شاخص اول، موفقیت مؤسسات در حوزه مطالبه‌گری است؛ یعنی میزان مشارکت آن‌ها در اصلاح فرایندهایی که در کشور در حال وقوع است، که به‌عنوان یک شاخص ویژه مورد بررسی قرار گرفت. شاخص دوم نیز موفقیت مؤسسات در ایجاد حرکت جمعی و مشارکت اجتماعی بود؛ مؤسساتی که توانسته‌اند چه در سطح محله، چه در سطح شهرستان، چه در سطح استان و چه در سطح ملی، مشارکتی را در میان آحاد جامعه در حوزه تمرکزی فعالیت خودشان ایجاد کنند. این دو شاخص، به‌عنوان دو شاخص جدی، در ارزیابی‌های امسال مورد توجه قرار گرفت.

 اتفاق مهم دیگری که امسال پیش‌بینی شد و در فرایند ارزیابی نیز به‌وقوع پیوست، این بود که تلاش کردیم فرایند ارزیابی را به‌صورت مرحله‌بندی‌شده طراحی و اجرا کنیم. سال گذشته، اطلاعاتی که مؤسسات ارائه می‌کردند، به‌ صورت یکپارچه و در گام اولِ ورود به جشنواره جمع‌آوری می‌شد و پس از آن وارد مرحله ارزیابی و بررسی مستندات و شواهد می‌شدیم؛ اما امسال این فرایند را گام‌بندی کردیم و عملاً مؤسسات گام‌به‌گام با کمیته علمی و ارزیابی در فرایند بررسی همراه شدند. این دو اتفاق، از منظر کمیته علمی و ارزیابی، دو اتفاق ویژه‌ای بود که در دومین دوره جشنواره رخ داد.

-درباره آمارهای جشنواره، از زمانی که فرایند جشنواره آغاز شده است، بفرمایید.

 امروز که ما در اواسط آذرماه هستیم و تقریباً حدود دو ماه تا آیین اعطای دومین دوره نشان نیکوکاری فاصله داریم، نزدیک به سه ماه و نیم است که فرایند ارزیابی آغاز شده. به همان دلیلی که عرض کردم، این فرایند ارزیابی در چند مرحله اتفاق افتاده است.

 مؤسساتی که امسال وارد جشنواره شدند، به‌صورت داوطلبانه تمایل خود را برای نامزدی اعلام کردند. در گام اول، بر اساس اطلاعاتی که خودشان اظهار کرده بودند و بر مبنای فرایند خوداظهاری که در سایت جشنواره وجود داشت، مورد غربالگری قرار گرفتند. این غربالگری بر اساس مجموعه‌ای از شاخص‌ها بود که در کمیته علمی و ارزیابی روی آن‌ها جمع‌بندی صورت گرفته بود. لذا از بین ۲۵۲۳ مؤسسه‌ای که داوطلبانه وارد جشنواره شدند، در مرحله خوداظهاری حدود ۱۶۰۰ مؤسسه انتخاب شدند.

 پس از این مرحله، وارد گام دوم شدیم و از این مؤسسات درخواست کردیم شواهد و مستندات مربوط به اطلاعات اظهارشده را ارائه کنند. در این مرحله، هم جمع‌آوری اسناد و مستندات انجام شد و هم به‌صورت موازی فرایند ارزیابی دنبال گردید. نقطه ویژه‌ای که امسال در دومین دوره جشنواره وجود داشت این بود که در کنار ارزیابی مؤسسات بر اساس داده‌های خوداظهاری و مستندات ارائه‌شده، دبیرخانه جشنواره در دو شاخص ویژه به‌صورت مستقل اقدام به جمع‌آوری داده‌ها کرد؛ یکی در عرصه قانون‌مداری فعالیت مؤسسات و دیگری در عرصه شفافیت.

 در حوزه قانون‌مداری، بررسی‌های جامعی انجام شد. پرونده‌های مالیاتی تمام مؤسساتی که وارد مرحله دوم ارزیابی شدند، با همکاری سازمان امور مالیاتی مورد بررسی قرار گرفت. مؤسساتی که پرونده مالیاتی آن‌ها در سامانه سازمان امور مالیاتی بسته شده بود، به‌عنوان یک شاخص مورد مداقه قرار گرفتند. همچنین یکی دیگر از تکالیف قانونی مؤسسات، ثبت اطلاعات در سامانه کدال است که این موضوع نیز مورد بررسی قرار گرفت. متأسفانه باید عرض کنم که از بین حدود ۱۵۰۰ مؤسسه‌ای که وارد مرحله دوم ارزیابی شدند، فقط ۴۷ مؤسسه اطلاعات خود را در سامانه کدال بارگذاری کرده بودند که این موضوع قطعاً نیازمند توجه در سطح سیاست‌گذاری کشور است. از سوی دیگر، تمام آگهی‌های تغییرات مؤسسات که در روزنامه رسمی کشور منتشر شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. بیش از ۱۲ هزار آگهی مربوط به این ۱۵۰۰ مؤسسه بررسی شد؛ از جمله ترکیب هیئت‌امنا، هیئت‌مدیره، مدیرعامل، زمان تمدید مجوز و سایر موارد مرتبط. چراکه قانون‌مداری یکی از شاخص‌های جدی ما بود و به‌صورت مفصل مورد بررسی قرار گرفت.

 شاخص دوم، شفافیت بود. همان‌طور که می‌دانید، مؤسسات بر اساس تکالیف قانونی موظف به افشای بخشی از اطلاعات خود هستند. در این زمینه نیز فعالیت گسترده‌ای در دبیرخانه علمی و ارزیابی انجام شد. بستر بروز شفافیت مؤسسات، سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌هایی است که در آن‌ها فعالیت می‌کنند. از این ۱۵۰۰ مؤسسه، تمام فعالیت‌های رسانه‌ای آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت؛ از اینستاگرام و تلگرام گرفته تا واتساپ، ایتا و بله. در مجموع بیش از ۶۴ هزار پست و صفحه اجتماعی مورد بررسی دقیق قرار گرفت تا مشخص شود مؤسسات تا چه میزان گزارش مستند از فعالیت‌های خود به جامعه مخاطبان و ذی‌نفعان ارائه داده‌اند.

 پس از این مرحله، یعنی بعد از غربالگری اولیه و دو گام بررسی مستندات و شفافیت، مؤسساتی که امتیاز بالاتر از میانگین را کسب کردند ــ که حدود ۳۰۰ مؤسسه بودند ــ وارد گام بعدی شدند و در نهایت، از میان آن‌ها حدود ۵۰ مؤسسه انتخاب شدند. این ۵۰ مؤسسه وارد گام نهایی، یعنی ارزیابی میدانی شدند.

 در این مرحله، هر یک از این ۵۰ مؤسسه حداقل پنج تا شش ساعت مورد ارزیابی میدانی دقیق قرار گرفتند. این مؤسسات از حدود ۱۷ یا ۱۸ استان مختلف کشور هستند و ارزیابی‌ها با حضور اعضای کمیته علمی و ارزیابی انجام می‌شود. در بازدیدهای میدانی، آن بخش از شاخص‌ها که ماهیت کیفی دارند و نیازمند مشاهده و گفت‌وگوی حضوری هستند، مورد بررسی قرار می‌گیرند.

 در نهایت، برای هر یک از این ۵۰ مؤسسه پرونده‌ای جامع تشکیل می‌شود و این پرونده‌ها در جلسه نهایی کمیته علمی و ارزیابی بررسی خواهد شد. خروجی این بررسی‌ها به‌صورت پیشنهاد به شورای سیاست‌گذاری ارائه می‌شود. تصمیم‌گیر نهایی، مطابق آیین‌نامه جشنواره، شورای سیاست‌گذاری است؛ اما کمیته علمی و ارزیابی به‌صورت کاملاً مستقل بررسی‌ها را انجام می‌دهد و ۱۰ مؤسسه نهایی پیشنهادی را معرفی خواهد کرد.

 لازم است از شورای سیاست‌گذاری جشنواره نیز تشکر کنم. برخلاف آنچه معمولاً در کشور سابقه دارد، کمیته علمی و ارزیابی به‌صورت کاملاً مستقل طراحی شد و اعضای بدنه اجرایی در آن حضور ندارند. اعضای این کمیته یا از فعالان معتبر عرصه نیکوکاری هستند، یا صاحب‌نظران حوزه مشارکت‌های اجتماعی، یا متخصصان حوزه‌های ارزیابی. هم در دوره اول و هم در دوره دوم، تمام فرایندهای کمیته علمی و ارزیابی بدون دخالت شورای سیاست‌گذاری انجام شده و امیدواریم در این دوره نیز همین استقلال به‌طور کامل حفظ شود. ان‌شاءالله نتیجه نهایی در آیین اعطای دومین جشنواره نشان نیکوکاری اعلام و از مؤسسات برگزیده تقدیر خواهد شد.

-فکر می‌کنید جشنواره نشان نیکوکاری تا چه اندازه توانسته است به توسعه نیکوکاری در کشور و ارتقای کیفیت فعالیت مؤسسات خیریه کمک کند؟

 همان‌طور که شما بهتر از من می‌دانید، نهادهای مردمی در کشور به‌عنوان الگوی سوم حل مسئله، یا بخش سوم حل مسئله، نقش بسیار مؤثری در حوزه‌های مختلف و در ساختار حکمرانی کشور دارند. با توجه به اینکه اتکای این مؤسسات به منابع مردمی است، چه منابع مالی و چه منابع انسانی، طبیعتاً ارتقای کیفیت، بهره‌وری، کارآمدی و پایداری فعالیت آن‌ها شاید حتی بیش از نهادهای دولتی و بخش خصوصی نیازمند توجه باشد.

 اساس فعالیت تشکل‌های اجتماعی بر اعتماد و سرمایه اجتماعی استوار است؛ بنابراین ارتقای کیفیت فعالیت مؤسسات خیریه باید به‌صورت جدی مورد توجه قرار بگیرد. واقعیت این است که علی‌رغم اینکه در کشور نمونه‌های بسیار موفقی از مؤسسات خیریه داریم ــ که سال گذشته هم به آن اشاره کردم ــ و با وجود سال‌ها پژوهش من در عرصه فعالیت مؤسسات خیریه در سطح بین‌الملل، ادعایم این است که امروز در کشور نهادهای مردمی‌ای داریم که می‌توانند الگوهایی در سطح بین‌المللی باشند، اما در عین حال بخشی از مؤسسات ما هنوز نگاه تخصصی و حرفه‌ای را به فعالیت‌های خود وارد نکرده‌اند.

 به همین دلیل، فکر می‌کنم یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های جشنواره نشان نیکوکاری این است که در کنار الگوسازی و معرفی نمونه‌های موفق به جامعه، تلاش کند این نگاه حرفه‌ای و تخصصی را در فضای فعالیت مؤسسات خیریه کشور جاری و ساری کند. واقعیت این است که یکی از مأموریت‌های اصلی این جشنواره، آموزش همین معیارها و شاخص‌ها به مؤسسات خیریه است.

 ما در این مسیر دو اقدام مهم انجام دادیم. اقدام اول این بود که تلاش کردیم شاخص‌های ارزیابی ــ که در دومین دوره جشنواره حدود ۸۰ شاخص در قالب ۱۰ دسته کلی بودند ــ را در بستر دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی به مؤسسات خیریه علاقه‌مند آموزش بدهیم. فکر می‌کنم بیش از هشت دوره آموزشی تخصصی در زمینه معرفی این شاخص‌ها برگزار شد.

 اقدام دوم که به نظر من اتفاق بسیار مبارکی بود این است که بسیاری از مؤسسات، اگر به برخی موضوعات توجه نداشتند، الزاماً از سر بی‌علاقگی نبود، بلکه ناشی از ضعف اطلاعات بود. همین گفت‌وگو و دیالوگی که در دبیرخانه و کمیته علمی و ارزیابی با مؤسسات شکل گرفت، در موارد زیادی منجر به ارتقای کیفیت عملکرد آن‌ها شد. به‌عنوان مثال، در حوزه شفافیت، با مؤسساتی مواجه می‌شدیم که عملکردشان کافی نبود، اما خودشان آگاهی نداشتند که برخی اطلاعات را باید افشا کنند. مشاهده می‌کردیم که ظرف یک یا دو روز، این اصلاح انجام می‌شد و مؤسسات تلاش می‌کردند خودشان را در این زمینه ارتقا بدهند.

 به نظر من، این اتفاق بسیار مبارک بود؛ چراکه عملاً در بستر این جشنواره، روح حرفه‌ای‌گری، تخصص‌محوری و نگاه تخصصی به فعالیت‌های خیریه در اکوسیستم نیکوکاری و احسان کشور دمیده شد. در کنار آن، در تعامل رودررو با مؤسسات تلاش کردیم همین شاخص‌ها و معیارهایی که باید مورد توجه قرار بگیرند، در یک فرایند تعاملی به آموزش و یادگیری تبدیل شوند.

-و سؤال پایانی؛ برخی کارشناسان و صاحب‌نظران دو پیشنهاد را مطرح می‌کنند که جشنواره نشان نیکوکاری می‌تواند در آینده به سمت آن‌ها حرکت کند. می‌خواهم بدانم از نظر شما به‌عنوان دبیر علمی و ارزیابی، آیا شرایط کشور و جشنواره برای این حرکت در سال‌های آینده فراهم است یا خیر؟ اول، ورود نظر دریافت‌کنندگان نهایی خدمات (End Users) در ارزیابی مؤسسات خیریه؛ و دوم، امکان نمایش عمومی نمرات و نتایج ارزیابی مؤسسات برای عموم مردم.

 خیلی ممنون، سؤال بسیار خوبی است. واقعیت این است که اساساً سازمان جشنواره به‌عنوان یک سازمان یادگیرنده تعریف شده است و بخشی از نکاتی که امروز خدمتتان عرض کردم، حاصل تجربه‌ای است که در دوره قبل به دست آوردیم.

 هر دو موضوعی که فرمودید، موضوعات بسیار مهمی هستند و خوشبختانه در هر دو حوزه، در دومین دوره جشنواره قدم‌هایی برداشته شده است. جهت اطلاع عرض می‌کنم که بازدیدهای میدانی از ۵۰ مؤسسه‌ای که وارد مرحله نهایی شدند، صرفاً محدود به بازدید از خود مؤسسه نیست. در کنار بازدید، گفت‌وگو با کارکنان مؤثر، گفت‌وگو با بخشی از شبکه داوطلبان و حتی گفت‌وگو با برخی از خدمت‌گیرندگان مؤسسات ــ به‌صورت رندوم و اتفاقی ــ نیز انجام می‌شود.

 طبیعتاً اگر این رویکرد بخواهد توسعه پیدا کند، نیازمند این است که چند دوره جشنواره برگزار شود تا این فرایند به‌صورت پایدار نهادینه شود؛ اما ما تلاش کردیم همین امسال نیز این موضوع را به جشنواره اضافه کنیم. در بازدیدهای میدانی، این گفت‌وگوها به‌عنوان یکی از منابع بازخورد در نظر گرفته شده و از اعضای کمیته علمی و ارزیابی خواسته شده که بازخوردهای دریافتی را در جلسات نهایی ارائه کنند. همچنین برای مؤسسات منتخب نهایی، در کنار بررسی پرونده‌ها، تلاش می‌کنیم نظر برخی از مطلعان و خبرگان حوزه نیکوکاری کشور را نیز درباره این مؤسسات جویا شویم. این قدم در دومین دوره شکل گرفته و در دوره‌های بعدی حتماً تقویت خواهد شد.

 در خصوص موضوع دوم، یعنی شفافیت نتایج، باید عرض کنم که برای مؤسساتی که در دومین دوره حضور داشته‌اند، یک سامانه خودارزیابی در پروفایل آن‌ها در سایت جشنواره طراحی شده است که ان‌شاءالله پس از برگزاری جشنواره فعال خواهد شد. در این سامانه، مؤسسات می‌توانند بر اساس شاخص‌های جشنواره، خودشان را ارزیابی کنند و یک کارنامه سیستمی دریافت خواهند کرد؛ البته بر مبنای داده‌های خوداظهاری. تلاش ما این است که همین مواجهه با شاخص‌ها و معیارها، مسیر حرکت مؤسسات به سمت تعالی و رشد را هموار کند.

 در پایان، لازم می‌دانم تشکر ویژه‌ای داشته باشم از اعضای کمیته علمی و ارزیابی. من شهادت می‌دهم که تک‌تک عزیزان این کمیته، وقت بسیار زیادی صرف کرده‌اند؛ جلسات طولانی، بحث‌های جدی و مفصل، و همه بدون هیچ‌گونه سوگیری یا قضاوت قبلی و با دغدغه‌مندی کامل تلاش کردند که فرایند ارزیابی به بهترین شکل ممکن انجام شود. بارها در جلسات این جمله مطرح شد که ما دِینی از طرف مؤسسات بر عهده داریم و باید نهایت دقت را به خرج بدهیم.

 البته ممکن است در این مسیر خطاهایی هم رخ دهد، اما تمام تلاش ما این بوده که این خطاها به حداقل ممکن برسد. امیدواریم خروجی این فرایند، معرفی مؤسساتی باشد که واقعاً شایسته و صاحب صلاحیت دریافت نشان نیکوکاری هستند و ان‌شاءالله در سال‌های آینده این جشنواره را هرچه بهتر، مؤثرتر و کارآمدتر برگزار کنیم.

 

ارسال دیدگاه
captcha