انجمن احیای ارزشها، تست رایگان ایدز را محرمانه و بدون نگاه قضاوتگر انجام میدهد/۶۰ تا ۶۵ درصد موارد ابتلا مربوط به رابطۀ پرخطر است
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، روز جهانی ایدز، اول دسامبر (برابر ۱۰ آذر)، از سال ۱۹۸۸ و برای افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیضها تعیین شده است. اهمیت این روز در این است که به عموم مردم یادآور شود که اچآیوی از بین نرفته و هنوز کارهای زیادی مانده است که باید انجام بگیرد. به مناسبت روز جهانی ایدز با دکتر زهرا حاجیزاده؛ مدیرعامل انجمن احیای ارزشها گفتوگو کردهایم. متن کامل این گفتوگو به شرح ذیل است:
-کمی در مورد خودتان صحبت کنید؛ اینکه چه فعالیتهایی انجام میدهید و اصلاً چطور وارد این مسیر شدید؟
من از سال ۹۶ در انجمن «حسابرسان داخلی» فعالیت میکردم. آن زمان انجمن حسابرسان داخلی برای انجمن احیای ارزشها و انجمن توانیاب بهصورت رایگان کار حسابرسی انجام میداد و من از همین طریق با فعالیتهای انجمن آشنا شدم.
رشتۀ تحصیلیام جامعهشناسی است و فعالیتهای خیرخواهانهای هم با شهرداریها و انجمنهای مختلف داشتم. ابتدا بهصورت داوطلبانه وارد انجمن شدم و بعد وارد بخش پرسنلی شدم و الان هم در بخش مدیریت در خدمتشان هستم. همیشه فکر میکنم خداوند مسیری را جلو پای انسان قرار میدهد که واقعاً خواستۀ دلش است و من هم شاکرم که این مسیر سر راهم قرار گرفت.
-کمی بیشتر در مورد انجمن احیا برایمان توضیح بدهید؛ اینکه در چه حوزههایی فعالیت میکند و چه خدماتی ارائه میدهد؟
انجمن سالها است کار فرهنگسازی انجام میدهد و در دانشگاهها و مدارس آموزش میدهد. یکی از چالشهای جدی ما ورود به مدارس است؛ چون آموزشوپرورش همیشه در این زمینه مقاومت داشته و اجازۀ آموزش رویکرد نوین اچآیوی را نمیدهد.
انجمن احیای ارزشها اسم کاملش «حمایت و یاری آسیبدیدگان اجتماعی» است که بهطور اختصاری احیای ارزشها خوانده میشود و تخصصی روی زنان و کودکان متاثر از ویروس اچآیوی/ایدز فعالیت میکند. اولین خدمت انجمن خط «هاتلاین» یا خط داغ است. انجمن از سال ۷۸ از وزارت کشور مجوز گرفته و با خط مشاورۀ رایگان شروع به کار کرده است.
از آن زمان تماسها بسیار زیاد بوده، چون جایی نبود که افراد بتوانند بهصورت رایگان و محرمانه مشاوره بگیرند. در ادامه، با توجه به تماسهای زیادی که دربارۀ ایدز دریافت میشد، آقای منصوریان (مدیر انجمن) تصمیم گرفتند افرادی را که مدام تماس میگرفتند دعوت کنند به انجمن بیایند. همان خانمها امروز به «مادران حامی سلامت» معروفاند و بهطور حضوری در انجمن فعالیت دارند.
خدمت دیگر «موبایل کلینیک» است؛ یک ون تجهیزشده که به مناطق آسیبپذیر میرود و برای افرادی که امکان مراجعه حضوری ندارند، تست رایگان و محرمانۀ اچآیوی و هپاتیت سی انجام میدهد. این ون به مناطق و جاهایی میرود که احتمال تزریق مشترک و رفتارهای پرخطر وجود داشته باشد.
در سالهای اخیر متوجه شدیم که خیلی از افراد امکان تماس تلفنی ندارند؛ بنابراین سیستم چتآنلاین راهاندازی کردیم. افراد میتوانند از طریق سایت انجمن وارد بخش «چطور میتوانم کمکتان کنم؟» شده و بهصورت آنلاین مشاوره بگیرند. اگر موضوعشان نیازمند مشاورۀ بیشتر باشد به خط هاتلاین ارجاع داده میشوند. این خدمات ۲۷ سال است که ارائه میشوند.
-در این مسیر با چه چالشهای مهمی مواجه شدهاید؟
ما به افراد آموزش میدهیم که اچآیوی چیست، چگونه منتقل میشود و اینکه اگر تحت درمان قرار بگیرد هرگز به مرحلۀ ایدز نمیرسد. برای گروههای سنی پایینتر، آموزش محدودتر و مطابق استانداردها تا گام هفتم ارائه میشود.
یکی از چالشهای ما، آموزش رویکرد نوین اچآیوی است؛ از سنین ۱۴-۱۳ سالگی تا ۶۰-۷۰ سالگی. انجمن سالها است کار فرهنگسازی انجام میدهد و در دانشگاهها و مدارس آموزش میدهد. یکی از چالشهای جدی ما ورود به مدارس است؛ چون آموزشوپرورش همیشه در این زمینه مقاومت داشته و اجازۀ آموزش رویکرد نوین اچآیوی را نمیدهد.
اچآیوی از ابتدا همراه با انگ و تابو وارد جامعه شد و نه فقط در ایران، در دنیا ذهنیتهای غلط زیادی دربارهاش شکل گرفت. ما بارها رایزنی و نامهنگاری کردیم، اما همچنان ورود به مدارس سخت است. در حالی که اگر والدین و مربیان بدانند چگونه باید با این مسئله مواجه شوند و اگر دانشآموز بداند چطور از خودش مراقبت کند، خیلی از مشکلات پیشگیری میشود؛ بنابراین مهمترین چالش این است که اجازه آموزش در این خصوص را نمیدهند.
قدم اول در آموزش، آموزش رویکرد نوین اچآیوی مطابق استانداردهای وزارت بهداشت است؛ ما به افراد آموزش میدهیم که اچآیوی چیست، چگونه منتقل میشود و اینکه اگر تحت درمان قرار بگیرد هرگز به مرحلۀ ایدز نمیرسد. برای گروههای سنی پایینتر، آموزش محدودتر و مطابق استانداردها تا گام هفتم ارائه میشود.
- وضعیت ایران را در حوزۀ اچآیوی چطور تحلیل و ارزیابی میکنید؟
اگر بخواهم دربارۀ راههای انتقال ویروس اچآیوی صحبت کنم، یکی از آنها انتقال خون است که در ایران تقریباً به صفر رسیده، چون همۀ خونها غربالگری میشوند. راه دیگر تزریق مشترک است که آن هم حدود ده درصد موارد را شامل میشود و با توزیع سرنگهای یکبارمصرف کنترل شده است.
بیشترین موارد ابتلا به ایدز مربوط به رابطۀ پرخطر محافظتنشده است؛ این آمار در دنیا و ایران تقریباً مشابه است و حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد موارد را تشکیل میدهد.
انتقال مادر به کودک هم با غربالگریها کنترل شده است؛ ما در انجمن مادرانی داشتهایم که با رعایت استانداردها فرزند سالم به دنیا آوردهاند. بیشترین موارد ابتلا مربوط به رابطۀ پرخطر محافظتنشده است؛ این آمار در دنیا و ایران تقریباً مشابه است و حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد موارد را تشکیل میدهد.
-بهصورت کلی وزارت بهداشت و نظام سلامت کشور چه اقداماتی میتوانند انجام دهند؟
وزارت بهداشت همکاری خوبی با انجمنها دارد. انجمن احیا تنها جایی است که مرکز VCT یعنی تست داوطلبانه، رایگان و محرمانۀ اچآیوی را دارد. خیلیها ترجیح میدهند بهجای مراکز دولتی، به انجمن مراجعه کنند، چون نام و نامخانوادگی از آنها گرفته نمیشود و برخوردها کاملاً محترمانه و بدون قضاوت است.
مشاورۀ قبل و بعد از تست هم ارائه میشود. اگر قرار باشد کارها سریعتر پیش برود، لازم است دستورالعملها با سرعت بیشتری اجرا شوند و همکاریها با سازمانهای مردمنهاد تقویت شود. خوشبختانه در ۲۷ سال گذشته هرکس به انجمن مراجعه کرده، دوستانش را هم معرفی کرده و باعث گسترش آگاهی شده است.
-آیا با خیریهها و انجمنهای دیگر حوزۀ آسیبهای اجتماعی هم همکاری دارید؟
بله، هرچند انجمن احیا بهصورت اختصاصی روی اچآیوی کار میکند، اما در شیراز، تبریز و کرج نیز مراکزی مشابه با الگوگیری از احیا فعالیت میکنند. همچنین با انجمنهایی که در حوزۀ پیشگیری از آسیب فعالاند مانند بنیاد پیشگیری از آسیبهای اجتماعی همکاری دوطرفه داریم؛ برای مثال آموزش دادهایم و تست گرفتهایم و ارتباط خوبی برقرار بوده است.
پویش «من هم تست میدهم» از ۲۰ آبان شروع شده و تا ۲۰ آذر ادامه دارد. مراکز دولتی و انجمن احیا هر دو تست انجام میدهند. تنها راه تشخیص اچآیوی تست است؛ چون علامت ندارد. تستدادن کاملاً رایگان، محرمانه، داوطلبانه و بدون نگاه قضاوتگر انجام میشود.
فقط چند دغدغه که در دو ماه اخیر بیشتر با آن مواجه شدهام را بیان میکنم. امسال دو مورد مثبت داشتم؛ یک پسر ۲۴ ساله و یک دختر ۲۰ ساله؛ هر دو از رابطۀ پرخطر محافظتنشده. دختر در یک مهمانی رابطۀ محافظتنشده داشته و هم تست هپاتیت و هم تست اچآیویاش مثبت شده بود. دوست دارم از همینجا بگویم هرکسی صدای ما را میشنود، این خدمت کاملاً رایگان در اختیار همه است. اگر افراد بدانند چطور از خودشان محافظت کنند، شاید هرگز به این مرحله نرسند.
پویش «من هم تست میدهم» از ۲۰ آبان شروع شده و تا ۲۰ آذر ادامه دارد. مراکز دولتی و انجمن احیا هر دو تست انجام میدهند. تنها راه تشخیص اچآیوی تست است؛ چون علامت ندارد. تستهای رپید (سریع) کاملاً رایگان، محرمانه، داوطلبانه و بدون نگاه قضاوتگر انجام میشود. سال گذشته ۲۴۳ تست داشتیم با یک مثبت؛ امسال تا الان حدود ۱۰۰ و چند تست داشتهایم که یک پسر و یک دختر مثبت اعلام شدهاند. دوست دارم مردم از این پویش استفاده کنند، تست بدهند و آگاهی را نشر دهند. شعار امسال اچآیوی «بازاندیشی، بازسازی و برخاستن» است؛ این شعار سال ۲۰۲۶ است که سازمان یو.اِن.ایدز (UNAIDS) برای روز جهانی ایدز تعیین کرده است.