حمایت سازمان‌های مردم‌نهاد از طرح COP ۳۰: «صندوق جنگل‌های بارانی برای همیشه»
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، در جریان اجلاس رهبران کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP۳۰) که در آبان ۱۴۰۴ در شهر بِلم برزیل برگزار شد، دولت برزیل به همراه رهبران بیش از ۳۰ کشور دیگر، رسماً از آغاز به کار «سازوکار مالی جهانی صندوق جنگل‌های بارانی برای همیشه» (Tropical Forests Forever Facility – TFFF) خبر داد. این صندوق یک سازوکار تأمین مالی ترکیبی است که سرمایه عمومی کشورها را با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تلفیق می‌کند تا جنگل‌ها به دارایی‌های مالی پایدار بدل شوند.
هدف کلان صندوق، جذب حدود ۱۲۵ میلیارد دلار است که از این میزان، ۲۵ میلیارد دلار از منابع عمومی و حامیان دولتی و ۱۰۰ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران نهادی خصوصی تأمین می‌شود. دست‌کم ۲۰ درصد از منابع صندوق به جوامع بومی و محلی، اختصاص یافته است. بیش از ۷۰ کشور دارای جنگل‌های بارانی واجد شرایط بهره‌مندی از این سازوکار خواهند بود. تاکنون ۳۴ کشور داراری جنگل بیانیه این ابتکار را امضا کرده‌اند که مجموعاً بیش از ۹۰ درصد از جنگل‌های بارانی کشورهای در حال توسعه را پوشش می‌دهند.
نقش جوامع بومی و سازمان‌های مردم‌نهاد
در طراحی صندوق، ۲۰ درصد از کل منابع مستقیماً به جوامع بومی و محلی اختصاص یافته است؛ اقدامی که می‌تواند شکاف تاریخی در تخصیص منابع اقلیمی را کاهش دهد. در جنگل آمازون، یکی از بزرگ‌ترین جنگل‌های بارانی جهان، حدود ۹۰ درصد جنگل‌زدایی‌ها بیرون از سرزمین‌های بومی رخ داده و تنها ۱۰ درصد در داخل آنها اتفاق افتاده است. این در حالی است که جوامع بومی اکنون مالک نیمی از این جنگل‌ها هستند و بیشترین سهم از ذخایر کربن و تنوع زیستی حیاتی برای اقلیم جهانی در قلمرو آنها قرار دارد، اما کمتر از ۱ درصد از منابع مالی اقلیمی جهانی به این جوامع می‌رسد.
اجلاس COP۳۰ بار دیگر نشان داد که سازمان‌های مردم‌نهاد، شبکه‌های محلی و نهادهای جامعه مدنی نقشی کلیدی در پیشبرد عدالت اقلیمی و شفافیت بین‌المللی دارند. این سازمان‌ها نه‌تنها صدای جوامع محلی و اقشار آسیب‌پذیر را به میز مذاکرات جهانی می‌آورند، بلکه با ایفای نقش ناظر و تحلیلگر، از تعهدات کشورها و نهادهای مالی برای اجرای واقعی وعده‌ها پاسداری می‌کنند. در چارچوب ابتکار «صندوق جنگل‌های بارانی برای همیشه»، سازمان‌های مردم‌نهاد، به‌عنوان پل ارتباطی میان سیاست‌گذاران، سرمایه‌گذاران و جوامع بومی عمل می‌کنند.
آنها می‌توانند تضمین کنند که منابع وعده‌داده‌شده به‌طور واقعی به دست این جوامع برسد و صرف پروژه‌های پایدار در زمینه احیای جنگل‌ها، معیشت سبز و آموزش محیط‌زیستی شود. نقش نظارتی و تسهیل‌گری این سازمان‌ها در این مرحله، برای تبدیل تعهدات مالی به تأثیرات ملموس اجتماعی و زیست‌محیطی حیاتی است؛ چراکه بدون مشارکت فعال جامعه مدنی، هیچ سازوکار اقلیمی جهانی به پایداری واقعی نخواهد رسید.
تعهدات مالی اعلام‌شده و اهمیت این ابتکار
در این کنفرانس، نروژ متعهد شده است طی ۱۰ سال آینده ۳ میلیارد دلار به این طرح اختصاص دهد. برزیل و اندونزی هر یک ۱ میلیارد دلار تعهد کرده‌اند، پرتغال ۱ میلیون دلار، و فرانسه نیز اعلام کرده که در صورت تحقق شرایط مشخص، تا سال ۲۰۳۰، ۵۰۰ میلیون یورو اختصاص خواهد داد. هلند نیز ۵ میلیون دلار برای پشتیبانی از دبیرخانه صندوق تعهد کرده است. این ابتکار، گامی جسورانه و تحول‌آفرین در مسیر حفاظت از جنگل‌های بارانی جهان به‌شمار می‌رود؛ زیست‌بوم‌هایی که در پیوندی تنگاتنگ با سلامت اقلیم، امنیت غذایی، تنوع زیستی و معیشت میلیون‌ها انسان، نقشی حیاتی در آینده پایدار کره زمین دارند.
واکنش سازمان‌های مردم‌نهاد
«سازمان دفاع از محیط زیست» (EDF) که یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد نقش‌آفرین به عنوان نماینده سازمان‌های جامعه مدنی در این اجلاس است، ضمن تبریک به دولت برزیل و سایر کشورهای مشارکت‌کننده برای آغاز قدرتمندانه اجلاس COP۳۰، از این اقدام به‌عنوان نمونه‌ای از رهبری جمعی کشورهای دارای جنگل‌های استوایی یاد کرد. این سازمان از همه دولت‌های عضو خواست تا تعهدات خود را متناسب با بزرگی این هدف افزایش دهند و با فوریت وارد عمل شوند.
این سازمان همچنین تأکید کرد که بخش خصوصی و دولت‌ها باید این ابتکار را فرصتی واقعی برای سرمایه‌گذاری مؤثر در طبیعت بدانند؛ سرمایه‌گذاری‌هایی که از حد نمادین فراتر رفته و به‌طور ملموس در دسترس قرار گیرند. سازمان دفاع از محیط زیست در پایان، این دستاورد جهانی را نقطه عطفی امیدبخش در مسیر عدالت اقلیمی و حفاظت از طبیعت دانست و اعلام کرد: «ما مشتاق همکاری با دولت‌ها، نهادهای مدنی و جوامع محلی هستیم تا این تعهد جهانی را به منفعتی واقعی برای انسان و زمین بدل کنیم.»