به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، نشست «شب جنگلهای هیرکانی» با سخنرانی جمعی از فعالان حوزه محیط زیست از جمله باریس مجنونیان، کیومرث سفیدی، حمیدرضا رضایی و حسین آقایی، یکشنبه ۳۰ تیرماه به همت مجله فرهنگی و هنری بخارا در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
باریس مجنونیان؛ استاد بازنشستۀ دانشگاه و متخصص منابع طبیعی در این نشست بیان کرد: سرانۀ جنگل ما یکسوم و درصد پوشش ما زیر 10 درصد است. جنگلهای هیرکانی مانند یک نوار باریک در جنوب کاسپین قرار دارد. این جنگلها به مرور زمان تخریب شدهاند و حجم آنها شدیداً کاهش یافته است. همچنین پوشش گیاهی این جنگلها نیز تغییرات وسیعی داشته است. جنگلهای بالادست از طریق توسعه انسانی تحت فشار قرار دارند و در واقع، توسعه انسانی و دامداری، باعث تخریب این جنگلها شده است.
وی افزود: این جنگلها حدود ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال قدمت دارند و ناراحتکننده است که نتوانستیم این منابع و نعمت بزرگ را حفظ کنیم و به نسل بعد انتقال دهیم. علیرغم تخریبهایی که نسبت با جنگلهای هیرکانی صورت گرفته است، اما این جنگلها هنوز هم طبیعی هستند و گونههای گیاهی آنها هنوز از بین نرفته و عناصر اصلی آنها موجود است.
پیوستگی جنگلهای هیرکانی نباید از بین برود
مجنونیان در ادامه با اشاره به خطراتی که توسعه انسانی برای جنگلها در پی دارد تصریح کرد: زمانی فاجعه پیش خواهد آمد که در اثر توسعه انسانی، پیوستگی این جنگلها از بین برود و به صورت جزیرهای درآیند، اما خوشبختانه هنوز پیوستگی خود را حفظ کردهاند. جادهسازی باید اتفاق بیفتد اما مهندسین باید تمهیدات لازم را درباره حفظ این جنگلها بیندیشند. باید کمترین جابهجایی خاک در جادهسازی اتفاق بیفتد تا بافت طبیعی جنگلهای هیرکانی آسیب نبیند. با احیای جنگلها میتوانیم به پاک شدن هوا نیز کمک کنیم؛ زیرا درختان دیاکسید کربن را جذب میکنند.
در ادامه نشست، کیومرث سفیدی؛ استادتمام دانشگاه در زمینۀ علوم و مهندسی جنگل، بیان کرد: خیلی از افراد جان خود را در راه حفاظت از جنگلهای هیرکانی از دست دادهاند و مایلم در همین نشست، قدردانی خود را از این عزیزان ابراز کنم. جنگلهای هیرکانی که در شمال ایران قرار دارند، جنگلهایی باستانی هستند و جدا از قدمتشان، فواید زیادی نیز دارند.
وی افزود: درختان زیادی در این جنگلها قرار دادند که به معتدل شدن هوا کمک میکنند. جنگلهای هیرکانی بازمانده آخرین یخبندان جهان هستند و ما باید به این موضوع افتخار کنیم. جنگلهای هیرکانی درختان غولپیکر و با عظمت زیادی دارد و در واقع اینان کهنهسربازهای هیرکانی محسوب میشوند.
آسیبهای هیرکانی قابل احیا است
سفیدی گفت: ما باید به طبیعت احترام بگذاریم؛ زیرا ما انسانها به اندازه درختان مفید نیستیم. جنگلهای هیرکانی بسیار منحصربهفرد هستند؛ چون از یک طرف به البرز متصلاند و از طرف دیگر به کاسپین. در این جنگلها، یک نظم و شگفتی خاصی وجود دارد و این جمله که وقتی میخواهند بینظمی را نشان دهند از عبارت قانون جنگل استفاده میکنند، جمله درستی نیست. خوشبختانه اقلیم هیرکانی این توان را دارد که با اندکتلاشی میتوان جاهایی از این جنگل را که آسیب دیده است، احیا کرد.
این فعال حوزه محیط زیست تصریح کرد: با از دست دادن این جنگلها اقلیم شمال کشور را از دست میدهیم و اگر روند نابودی هیرکانی با این سرعت به پیش رود، روزی میرسد که امکان زندگی در منطقه شمال وجود نخواهد داشت. بخشی از این جنگلها به عنوان میراث طبیعی ثبت شدهاند و این نشاندهندۀ اهمیت این جنگلها است. ما آنطور که باید قدر جنگلهایمان را ندانستیم. ما به تغییرات اقلیمی توجه نمیکنیم و این نگرانکننده است. باید به درختان هیرکانی توجه کنیم و زمینه نابودی این درختان را فراهم نکنیم.
جنگلهای هیرکانی؛ موزه طبیعی تاریخ کشور
در بخش دیگری از این نشست، حمیدرضا رضایی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بیان کرد: جنگلهای هیرکانی تنوع گیاهی و جانوری وسیعی دارند. این جنگلها یک موزه طبیعی از تاریخ کشور ما محسوب میشوند. همچنین بیشترین میزان بارندگی کشور نیز در جنگلهای هیرکانی میبارد. البته شرایط زیستی از شرق به غرب این جنگلها کاملاً متفاوت است. تنوع اکوسیستمی در این جنگلها بسیار زیاد است و گونههای گیاهی، جانوری و ژنتیکی زیادی در این جنگلها وجود دارد؛ بهنحویکه تنوع پستانداران در این جنگلها در حد اروپا است.
وی تصریح کرد: اما متأسفانه جمعیت این پستانداران به دلیل موضوعاتی نظیر شکار و … از بین رفته است. در واقع ما قدر این تنوع جانوری را نمیدانیم. جنگلهای هیرکانی زیستگاه بسیاری از گونههای پرندگان و پرندگان مهاجر است و گنجشکسانان بخش اصلی پرندگان هیرکانی را تشکیل میدهند. اما به این موضوع توجهی نمیکنیم؛ زیرا ایرانیان سالانه بیش از چند میلیون پرنده را میکشند.
در ادامه حسین آقایی؛ فعال محیط زیست به ایراد سخن پرداخت و گفت: هیرکانی بخشندهترین چیزی است که بنده در زندگی خود دیدهام. هیرکانی بعد از عصر یخبندان که همه جنگلها نابود شدند تکثیر شد. زمانی که در مقابل درختان ۷۰۰ ساله هیرکانی قرار میگیریم، احساس میکنیم هیچ چیزی نیستیم. اما باید بدانیم که حال جنگلهای هیرکانی خوب نیست. با نام طرح نوین جنگلداری، مافیای چوب تصمیم دارند پولی به جیب بزنند و یک تپه سوخته را برای ما به یادگار بگذارند. خط هیرکانی از بالا و پایین در حال کمشدن است. هیرکانی به سمت جزیرهای شدن پیش میرود و این شروع مشکلات است.
آقایی بیان کرد: ما دردمندان جنگل به اندازه خودمان تلاش میکنیم تا این میراث حفظ شود. ما یک گروه حافظان هیرکانی تشکیل دادهایم و تمام تلاش خود را جهت حفاظت از این میراث بزرگ به کار میبندیم. برای حفظ هیرکانی نیاز است، خط جنگل و پوشش گیاهی را حفظ کنیم.
گزارش از مهسا احمدی
دیدگاه خود را بنویسید