به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، عثمان عباسی؛ کارشناس رسانه و ارتباطات در یادداشتی به چالش‌های استفاده از رسانه برای ترویج فرهنگ خیرخواهی پرداخته است که در ادامه متن آن را می‌خوانید؛

 در دنیای امروز، رسانه‌ها نقش محوری در ترویج فرهنگ خیرخواهی و جذب کمک‌های مالی ایفا می‌کنند. با این حال، استفاده از این ابزار قدرتمند با چالش‌های اخلاقی و قانونی متعددی همراه است. 

 الف) چالش‌های اخلاقی

 1- عدم شفافیت و صداقت

 عدم شفافیت در نحوه استفاده از کمک‌های جمع‌آوری‌شده و ارائه گزارش‌های دقیق، اعتماد عمومی را سلب می‌کند. برای مثال، ماجرای برخی از سازمان‌های خیریه که وعده‌های بزرگ داده‌اند اما بخش قابل توجهی از کمک‌ها را صرف هزینه‌های اداری کرده‌اند، باعث شده است که بسیاری از مردم به همه سازمان‌های خیریه بدبین شوند.

 2- بزرگ‌نمایی مشکلات

 استفاده از تصاویر و داستان‌هایی که به صورت عمدی مشکلات را بزرگ‌نمایی می‌کنند می‌تواند به جای انگیزه برای کمک، باعث ایجاد خستگی و بی‌حوصلگی شود. به عنوان مثال، برخی از کمپین‌ها با استفاده از تصاویر تکان‌دهنده از کودکان رنج‌دیده، تلاش می‌کنند تا احساس گناه را در مخاطب برانگیزند که این رویکرد می‌تواند در درازمدت نتیجه معکوس داشته باشد.

 3- سوءاستفاده از احساسات

 استفاده از احساسات افراد برای جذب کمک‌های مالی، به خصوص در شرایط بحرانی، یک سوءاستفاده اخلاقی محسوب می‌شود. مثلاً، برخی از افراد با انتشار تصاویر و ویدئوهای دروغین از بلایای طبیعی، تلاش می‌کنند تا کمک‌های مالی را به سمت خود جلب کنند.

 4- رقابت ناسالم

 رقابت ناسالم بین سازمان‌های خیریه برای جذب کمک‌های مالی، می‌تواند به جای تمرکز بر نیازهای واقعی افراد آسیب‌پذیر، به رقابت بر سر جذب مخاطب بیشتر منجر شود. به عنوان مثال، برخی از سازمان‌ها با استفاده از تبلیغات اغراق‌آمیز و وعده‌های غیرواقعی، سعی می‌کنند تا از سایر سازمان‌ها پیشی بگیرند.

 ب) چالش‌های قانونی

 1- قوانین تبلیغات

 استفاده از رسانه‌ها برای جذب کمک‌های مالی، نوعی تبلیغات محسوب می‌شود و باید از قوانین و مقررات مربوط به تبلیغات پیروی کند. برخی از سازمان‌ها با استفاده از تبلیغات گمراه‌کننده، مردم را به مشارکت در فعالیت‌های خیریه ترغیب می‌کنند که این عمل از نظر قانونی قابل پیگرد است.

 2- حقوق مالکیت معنوی

 استفاده از تصاویر، فیلم‌ها و موسیقی بدون مجوز قانونی، می‌تواند به نقض حقوق مالکیت معنوی منجر شود.

 3- کلاهبرداری

 استفاده از نام و نشان سازمان‌های خیریه معتبر برای جمع‌آوری کمک‌های مالی به صورت غیرقانونی، یکی از جرایم رایج در این حوزه است.

 راهکارهای مقابله با چالش‌ها

 1- تقویت شفافیت و اعتمادسازی

 ارائه گزارش‌های مالی دقیق و قابل فهم، ایجاد سامانه‌های آنلاین شفافیت برای نظارت بر فعالیت‌های سازمان‌ها، استفاده از حسابرسی مستقل و تشویق مشارکت مدنی.

 2- تنظیم مقررات و قوانین جامع

 تدوین قوانین مشخص برای فعالیت سازمان‌های خیریه، تشکیل نهادهای نظارتی قوی، تشویق خودتنظیمی در میان سازمان‌ها و همکاری با دولت برای ایجاد یک محیط قانونی شفاف.

 3- ارتقای سواد رسانه‌ای

 آموزش رسانه‌ای به مردم برای کمک به آن‌ها در تشخیص اطلاعات درست از نادرست و ارزیابی اعتبار سازمان‌های خیریه.

 4- همکاری بین‌بخشی

 همکاری بین رسانه‌ها، دولت، سازمان‌های خیریه و بخش خصوصی برای ایجاد یک اکوسیستم قوی و پایدار برای فعالیت‌های خیرخواهانه.

 نقش رسانه‌ها در ترویج فرهنگ خیرخواهی

 1- آگاهی‌رسانی

 رسانه‌ها می‌توانند با پوشش اخبار و رویدادهای مرتبط با نیازمندان، آگاهی عمومی را افزایش داده و مردم را نسبت به مشکلات جامعه حساس نمایند.

 2- ایجاد همدلی

 نمایش داستان‌های واقعی و تأثیرگذار از زندگی افراد نیازمند، می‌تواند در مخاطبان ایجاد همدلی و انگیزه برای کمک‌رسانی ایجاد نماید.

 3- نشان دادن اثربخشی کمک‌ها

 رسانه‌ها می‌توانند با نمایش نتایج مثبت کمک‌های مالی، به مردم نشان دهند که مشارکت آن‌ها می‌تواند تغییرات بزرگی در زندگی افراد نیازمند ایجاد کند.

 4- ایجاد الگوهای رفتاری مثبت

 معرفی افراد خیّر و داوطلب، می‌تواند به عنوان الگوهای رفتاری مثبت عمل کرده و دیگران را به انجام کارهای خیر تشویق کند.

 5- ترویج فرهنگ مشارکت

 رسانه‌ها می‌توانند با برگزاری کمپین‌های مختلف، فرهنگ مشارکت را در جامعه نهادینه کنند.

 نتیجه‌گیری

 رسانه‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در ترویج فرهنگ خیرخواهی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه ایفا کنند. با این حال، برای استفاده مؤثر و اخلاقی از این ابزار، باید به چالش‌های موجود توجه کرده و راهکارهای مناسب برای مقابله با آن‌ها را اتخاذ کرد. همکاری بین رسانه‌ها، سازمان‌های خیریه و دولت و مردم، کلید حل این چالش‌ها و ایجاد یک جامعه بهتر و انسان‌دوستانه‌تر است.